پایگاه خبری سرمایه فردا

فیلم «غریزه» به کارگردانی سیاوش اسعدی، با وجود لحظات چشم‌نواز و تلاش برای بازنمایی تجربه‌ی نخستین عشق، در ساختار روایی با کاستی‌هایی مواجه است که مانع از تحقق کامل ظرفیت‌های آن می‌شود. با این حال، این اثر در امتداد سنتی از سینمای ایران قرار می‌گیرد که بلوغ را نه به‌عنوان یک نقطه‌ی پایان، بلکه به‌مثابه یک مسیر پرتنش، چندلایه و گاه دردناک تصویر کرده‌اند. این گزارش، نگاهی دارد به فیلم‌هایی که در ژانر بلوغ جای می‌گیرند و تجربه‌ی زیسته‌ی نوجوانی را در بستر فرهنگی و اجتماعی ایران بازتاب می‌دهند.

کسی که با «ایستاده در غبار» به‌عنوان چهره‌ای متفکر و آرمان‌خواه وارد سینمای ایران شد، اما در کمتر از یک دهه، از روایت‌های ایدئولوژیک به ملودرام‌های عامه‌پسند، از مستندگرایی تا سریال‌های پرفروش نمایش خانگی، چرخید و بخشی از هویت سینمایی‌اش را از دست داد. اکنون با پروژه‌هایی چون «کلاغ» و «ماجرای نیمه‌شب»، پرسش اصلی این است: آیا مهدویان می‌تواند به ریشه‌های فکری خود بازگردد یا در چرخه‌ی مصرف‌گرایی تصویری گم خواهد شد؟

حضور پررنگ و بی‌وقفه برخی بازیگران در سینما و شبکه‌های نمایش خانگی، از پژمان جمشیدی تا نعیمه نظام‌دوست، اگرچه در ابتدا نشانه‌ای از محبوبیت و موفقیت تلقی می‌شود، اما در عمل به چرخه‌ای فرساینده بدل شده که نه‌تنها مخاطب را خسته می‌کند، بلکه سرمایه‌ی هنری این چهره‌ها را نیز به سرعت تحلیل می‌برد. این گزارش، با نگاهی انتقادی و تحلیلی، به پیامدهای تکرار، فقدان تنوع و غیبت چهره‌های نوظهور در صنعت تصویر ایران می‌پردازد.

در سینمایی که هر سال با موجی از چهره‌های تازه و ژانرهای متنوع روبه‌روست، تنها یک چیز ثابت مانده: قدرت ستاره‌ها در کشاندن مردم به سالن. نه تبلیغات پرزرق‌وبرق و نه نقدهای تحسین‌آمیز، هیچ‌چیز به اندازه حضور یک بازیگر محبوب نمی‌تواند ضامن فروش بلیت باشد. این گزارش، رد پای بازیگرانی را دنبال می‌کند که در پنج سال گذشته، نه‌فقط در قاب تصویر، بلکه در قلب مخاطبان جا گرفته‌اند—و هر بار با نامشان، چراغ گیشه را روشن کرده‌اند.

فیلم «ناتورِ دشت» به کارگردانی صفی یزدانیان، با الهام از ماجرای واقعی گم‌شدن «یسنا»، نه‌تنها روایتی از یک حادثه تلخ اجتماعی است، بلکه سفری درونی به جهان اخلاق، مسئولیت، و حافظه جمعی ایرانیان محسوب می‌شود. این فیلم با انتخاب نامی آشنا، بازی‌هایی درخشان و رویکردی شخصیت‌محور، تلاش می‌کند در دورانی که گیشه در تسخیر کمدی‌های تجاری است، بار دیگر سینمای اجتماعی را به مرکز توجه بازگرداند.

سینمای دفاع مقدس، از دل جنگ و ایمان زاده شد؛ ژانری ایرانی که با گذر زمان، از آرمان‌گرایی معنوی به تکنیک‌گرایی حرفه‌ای رسید، اما همچنان در جست‌وجوی تعادل میان فرم و معناست.

حضور ایران در مراسم اسکار، برخلاف تصور رایج، نه دستاوردی ملی داشته و نه تصویری واقعی از سینمای ایران به جهان ارائه داده است. مرور تاریخچه این حضور نشان می‌دهد که نه در دوران پهلوی و نه در سال‌های پس از انقلاب، این رویداد به ابزاری برای بازنمایی هویت مستقل فرهنگی ایران تبدیل نشده و بیشتر در خدمت منافع سیاسی، فردی یا تصویری بوده که دیگران از ما ساخته‌اند.

در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای بازسازی تصویری لوکس و تحریف‌شده از دوران پهلوی در رسانه‌های سلطنت‌طلب شدت گرفته است. در پاسخ، فیلم‌سازانی چون کلاری، افخمی و جوزانی با آثار خود به بازخوانی واقع‌گرایانه آن دوره پرداختند—از محاکم قضایی و زندانیان سیاسی تا فقر و محرومیت اجتماعی. این آثار، برخلاف جریان غالب، تصویری انتقادی و مستند از تاریخ معاصر ایران ارائه دادند که در برابر روایت‌های یک‌جانبه ایستادگی می‌کند.

با آغاز پخش برنامه مسابقه‌محور «۱۰۰» با اجرای هادی حجازی‌فر، بار دیگر این پرسش مطرح شده که آیا حضور چهره‌های محبوب برای موفقیت تلویزیون کافی است یا ایده‌های نو حرف اول را می‌زنند؟ مرور برنامه‌هایی چون «کلاه قرمزی»، «مهمونی»، «خندوانه» و «هزار و یک» نشان می‌دهد که ترکیب خلاقیت و چهره‌سازی می‌تواند فرمول موفقیت باشد، اما تکیه صرف بر شهرت، بدون نوآوری، مخاطب را راضی نگه نمی‌دارد. تلویزیون امروز در تقاطع نوستالژی، تقلید و خلاقیت ایستاده است.