تأیید نسخه قرصی ویگووی از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا، تنها یک خبر دارویی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از تغییر رویکرد جهانی در مواجهه با اپیدمی خاموش چاقی است که سلامت، اقتصاد و آینده جمعیت‌ها را هم‌زمان تهدید می‌کند.

به گزارش سرمایه فردا،  چاقی دیگر یک مسئله فردی یا محدود به جوامع صنعتی نیست؛ به بحرانی جهانی بدل شده که بیش از یک میلیارد نفر را درگیر کرده و هزینه‌های سنگینی بر دوش نظام‌های سلامت و اقتصاد کشورها گذاشته است. در چنین شرایطی، ورود یک قرص خوراکی روزانه به بازار ـ آن هم با قابلیت دسترسی بیشتر و هزینه کمتر نسبت به تزریق‌های هفتگی ـ معنایی فراتر از یک نوآوری پزشکی دارد. ویگووی خوراکی، ساخته شرکت نوو نوردیسک، نه‌تنها امید تازه‌ای برای بیماران است، بلکه به‌عنوان ابزاری بالقوه برای کاهش بار اقتصادی و اجتماعی چاقی مطرح می‌شود. این دارو می‌تواند نقطه عطفی در جدال جهانی با بیماری‌ای باشد که هم کیفیت زندگی را می‌فرساید و هم آینده جمعیت‌ها را تهدید می‌کند.

سازمان غذا و داروی آمریکا به‌طور رسمی با استفاده از نسخه قرصی داروی «ویگووی» ساخت شرکت دانمارکی «نوو نوردیسک» برای کاهش وزن موافقت کرد. این دارو برای مدیریت بلندمدت چاقی در بزرگسالان مبتلا به اضافه‌وزن یا چاقی، همراه با دست‌کم یک بیماری مرتبط مانند دیابت نوع دو، فشار خون بالا یا اختلالات قلبی، تأیید شده است. ماده مؤثر این قرص «سماگلوتاید» است؛ همان ترکیبی که در داروهای تزریقی ویگووی و اوزمپیک به کار می‌رود و پیش‌تر به‌دلیل نقش آن در کاهش اشتها و تنظیم قند خون، توجه گسترده‌ای را در جهان پزشکی و بازار دارو به خود جلب کرده بود.

سازمان غذا و داروی آمریکا پیش از این نیز نسخه خوراکی سماگلوتاید با نام «ریبِلسوس» را برای درمان دیابت نوع دو تأیید کرده بود، اما این نخستین بار است که یک قرص از این خانواده به‌طور مشخص برای کاهش وزن مجوز می‌گیرد. به گفته شرکت نوو نوردیسک، دوز آغازین این دارو با مقدار ۱.۵ میلی‌گرم از اوایل ماه ژانویه در دسترس قرار می‌گیرد و قیمت آن نزد برخی ارائه‌دهندگان خدمات درمانی حدود ۱۴۹ دلار در ماه اعلام شده است. معرفی یک قرص روزانه، گزینه‌ای تازه در اختیار پزشکان قرار می‌دهد و می‌تواند دسترسی بیماران را افزایش داده و هزینه‌ها را در مقایسه با تزریق‌های هفتگی کاهش دهد.

وضعیت چاقی ۲۰۲۵

چاقی در ایالات متحده به سطح یک بحران ملی رسیده است. بر اساس گزارش «وضعیت چاقی ۲۰۲۵»، حدود ۴۰ درصد از بزرگسالان آمریکایی و نزدیک به ۲۱ درصد از کودکان و نوجوانان با چاقی زندگی می‌کنند؛ آماری که پیامدهای سنگینی برای نظام سلامت، هزینه‌های درمانی و امید به زندگی به همراه دارد. هم‌زمان، نظرسنجی موسسه پژوهشی «کی‌اِف‌اِف» نشان می‌دهد از هر هشت آمریکایی، یک نفر در حال حاضر از داروهای خانواده «جی‌ال‌پی‌یک» برای کاهش وزن یا درمان بیماری‌های مزمن استفاده می‌کند؛ با این حال، قیمت بالای تزریق‌های هفتگی باعث شده بسیاری از بیماران از دسترسی به این داروها محروم بمانند.

در چنین فضایی، تأیید نسخه خوراکی ویگووی می‌تواند معادلات بازار را تغییر دهد. این تصمیم به‌ویژه برای نوو نوردیسک اهمیت دارد؛ شرکتی که پس از افت سهام و کاهش شتاب فروش نسخه تزریقی ویگووی، به دنبال بازیابی سهم خود در بازار رقابتی داروهای کاهش وزن است. در حال حاضر، داروی «زپ‌باند» شرکت «الی لی‌لی» سهم عمده بازار آمریکا را در اختیار دارد. پس از اعلام خبر تأیید قرص ویگووی، سهام نوو نوردیسک در بازار آمریکا حدود ۸ درصد افزایش یافت.

در مجموع، ورود قرص ویگووی به بازار، تنها یک تأیید دارویی نیست؛ بلکه نشانه‌ای از تغییر رویکرد آمریکا در مواجهه با بحران چاقی و تلاش برای ارائه گزینه‌های در دسترس‌تر، کم‌هزینه‌تر و سازگارتر با سبک زندگی میلیون‌ها بیمار است. البته چاقی دیگر مسئله‌ای محدود به ایالات متحده یا کشورهای صنعتی نیست و به یک بحران جهانی بدل شده است. برآوردهای نهادهای بین‌المللی نشان می‌دهد امروز بیش از یک میلیارد نفر در جهان با چاقی زندگی می‌کنند و شمار افراد دارای اضافه‌وزن، چندین برابر این رقم است. روند افزایشی چاقی در دهه‌های اخیر نه‌تنها در آمریکای شمالی و اروپا، بلکه در خاورمیانه، آمریکای لاتین، آفریقا و حتی کشورهای کم‌درآمد نیز شتاب گرفته؛ به‌گونه‌ای که بسیاری از دولت‌ها از «اپیدمی خاموش قرن» سخن می‌گویند.

پیامدهای پزشکی چاقی

پیامدهای پزشکی چاقی گسترده و گاه مرگ‌بار است. چاقی یکی از عوامل اصلی ابتلا به دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی، فشار خون بالا، کبد چرب، نارسایی کلیه و انواعی از سرطان‌ها از جمله سرطان روده، پستان و پانکراس به شمار می‌رود. پژوهش‌های پزشکی نشان می‌دهد افراد مبتلا به چاقی شدید، به‌طور متوسط با کاهش چندساله امید به زندگی مواجه‌اند و خطر مرگ زودرس در آن‌ها به‌مراتب بالاتر است. در دوران همه‌گیری کرونا نیز چاقی به‌عنوان یکی از عوامل تشدیدکننده مرگ‌ومیر شناخته شد و بار دیگر توجه سیاست‌گذاران سلامت را به این بحران جلب کرد.

اما با این اوصاف تبعات چاقی تنها به حوزه سلامت فردی محدود نمی‌شود. بار اقتصادی چاقی بر دوش دولت‌ها و نظام‌های درمانی، سنگین و رو به افزایش است. هزینه‌های مستقیم درمان بیماری‌های مرتبط با چاقی، از دارو و بستری گرفته تا جراحی و مراقبت‌های طولانی‌مدت، سالانه صدها میلیارد دلار به اقتصاد جهانی تحمیل می‌کند. افزون بر آن، هزینه‌های غیرمستقیم مانند کاهش بهره‌وری نیروی کار، افزایش مرخصی‌های استعلاجی، ناتوانی زودرس و بازنشستگی پیش از موعد، فشار مضاعفی بر بودجه عمومی کشورها وارد می‌کند.

در چنین شرایطی، گسترش داروهای مؤثر کاهش وزن، از جمله داروهای خانواده «جی‌ال‌پی‌یک»، برای بسیاری از دولت‌ها تنها یک پیشرفت پزشکی نیست، بلکه ابزاری بالقوه برای مهار هزینه‌های آینده نظام سلامت محسوب می‌شود. کارشناسان معتقدند اگر این داروها با قیمت قابل‌دسترس و تحت پوشش بیمه عرضه شوند، می‌توانند در بلندمدت از بروز میلیون‌ها مورد بیماری مزمن جلوگیری کرده و بخشی از بار اقتصادی چاقی را کاهش دهند. به همین دلیل، تأیید قرص خوراکی ویگووی تنها یک خبر دارویی نیست، بلکه بخشی از جدال جهانی با بحرانی است که سلامت، اقتصاد و آینده جمعیت‌ها را به‌طور هم‌زمان تحت تأثیر قرار داده است.