پایگاه خبری سرمایه فردا

فقدان راهبرد صادراتی، و عقب‌ماندگی فناورانه، در کنار عملکرد منفعل و ضعف مدیریت ایمیدرو، باعث شده ظرفیت‌های استراتژیک ایران در حوزه معدن به فرصت‌هایی سوخته بدل شوند.

طرح تازه اصلاح قانون معادن، به‌جای ترمیم رابطه توسعه و طبیعت، مسیر تخریب را تسهیل کرده است. در سرزمینی که کوه و خاک به دارایی تجاری بدل شده‌اند، صدای مردم و محیط‌زیست نه شنیده می‌شود، نه تحمل؛ بلکه به «مزاحمت» تعبیر می‌گردد.

شرکت معدنی و صنعتی صبانور، تولیدکننده سنگ‌آهن در غرب کشور و زیرمجموعه فولاد مبارکه، در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۴ با افت ۵۰ هزار تنی تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده است. این کاهش، همزمان با تغییر مدیریت و حضور هم‌زمان امین صفری مذهبی در رأس هیئت‌مدیره، پرسش‌هایی جدی درباره کارآمدی راهبری جدید شرکت ایجاد کرده است.

نفت دیگر پشتوانه‌ای مطمئن برای اقتصاد ایران نیست، بخش معدن با تکیه بر ذخایر زیرزمینی، توان بومی و فناوری داخلی، آرام‌آرام جای خود را به‌عنوان ستون جدید اقتصاد غیرنفتی باز می‌کند. رشد چشمگیر تولید ماشین‌آلات معدنی، احیای معادن غیرفعال و توسعه صادرات غیرنفتی، نشانه‌هایی است از آن‌که اگر سیاست‌گذاری‌ها هم‌راستا با ظرفیت‌های زمین‌شناسی و صنعتی کشور باشد، می‌توان از دل خاک، نان پایداری برای آینده بیرون کشید.

در حالی‌که بخش معدن می‌تواند یکی از موتورهای محرک اقتصاد ایران باشد، نبود نظارت مؤثر و خلأهای قانونی، آن را به بستری برای فرار مالیاتی، تخریب محیط‌زیست و تضییع حقوق دولتی بدل کرده است

مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر، از توسعه هم‌زمان پروژه‌های سنگ‌آهن، طلا، مس، نیکل و فسفات خبر می‌دهد؛ اما تأکید می‌کند که مسیر تبدیل ذخایر به کارخانه، بیش از آن‌که به ماشین‌آلات و تخصص وابسته باشد، به صدور به‌موقع مجوزها و رفع معارضات گره خورده است. او می‌گوید اگر دستگاه‌های اجرایی با گفتارشان همراهی کنند، غدیر می‌تواند چرخه اکتشاف تا تولید را در زمان کوتاه‌تری کامل کند.

در حالی‌که ایران بر یکی از غنی‌ترین سفره‌های معدنی منطقه نشسته، سهم این منابع در اقتصاد ملی همچنان ناچیز باقی مانده است. تصویب کلیات طرح ارتقای ایمنی و بهره‌برداری از معادن زغال‌سنگ در مجلس، می‌تواند نقطه آغاز بازتعریف نقش معدن در توسعه پایدار کشور باشد—مشروط به آن‌که سیاست‌گذاری، سرمایه‌گذاری و فناوری هم‌زمان به میدان بیایند.

در حالی که تولید فولاد چین در سال ۲۰۲۵ با کاهش ۵۰ میلیون تنی مواجه شده و بازار جهانی فلزات در رکود است، شرکت‌های معدنی ایران نیز با افت صادرات کاهش تقاضای داخلی روبرو هستند.

در جنوب کرمان، جایی که هر قطره آب حکم حیات دارد، مجوزی برای بهره‌برداری از معدنی صادر شده که مستقیماً در زون آبی شهر جیرفت و بر بستر دو قنات زنده قرار دارد. اهالی روستای «درب مزار سید بختیار» می‌گویند این تصمیم، نه‌تنها حیات روستا بلکه سلامت منابع آب شهری را تهدید می‌کند.