چهارشنبه ۲۶ دی ۱۴۰۳
به دلیل افزایش هزینه‌های تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی و عدم پرداخت تسهیلات توسط بانک‌ها به طرح‌های خوداشتغالی، اشتغال در ۱۴۰۳ با چالش مواجه شد.
به گزارش سرمایه فردا، در طول سال‌های اخیر، مسئله اشتغال و بهره‌وری به یکی از اصلی‌ترین چالش‌ها و اهداف دولت‌ها تبدیل شده است. دولت چهاردهم اعلام کرده که ۲۰۰ همت اعتبار برای ایجاد یک میلیون اشتغال در ۱۴۰۳ کافی نیست. در حالی که سال گذشته با حدود ۱۵۰ همت حدود ۹۰۰ هزار شغل ایجاد شده بود. هرچند اثر تورم منجر شده هزینه اشتغالزایی بالا برود، با این حال در مجموعه اعتبارات نیز این مسئله در نظر گرفته شده است. به طور کلی هزینه بالای تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی و عدم پرداخت تسهیلات توسط بانک‌ها به طرح‌های خوداشتغالی مانع از تقویت اشتغالزایی در ایران شده است.
از طرف دیگر در تمام دنیا بخش خصوصی اشتغال ایجاد می‌کند و دولت‌ها بستر اشتغالزایی را فراهم می‌کنند. بنابراین در مقطع کنونی دولت طبق وعده‌هایی که در راستای حمایت از تولید و اشتغال در ۱۴۰۳ داده است باید کسب و کارها را مورد حمایت قرار دهد و موانعی که این روزها بانک‌ها بر سر راه فعالیت‌های مولد ایجاد کرده‌اند را برطرف کند. برای نمونه بسیاری از بنگاه‌های اقتصادی با مشکل سرمایه در گردش مواجه هستند. چراکه نرخ سپرده بانک‌ها به شدت افزایش یافته است و آن‌ها توان بازپرداخت وام‌ها را ندارند.
باید با ارتقاء بهره‌وری و اتصال ظرفیت‌ها و منابع، به‌جای توزیع صرف منابع مالی، به دنبال ایجاد اشتغال پایدار و افزایش کارآیی برنامه‌های اقتصادی کشور در سال ۱۴۰۳ بود. این تغییر رویکرد باعث شده است که توجه بیشتری به بهره‌وری منابع و همکاری با بخش‌های مختلف اقتصادی معطوف شود. در این گزارش، به بررسی رویکردهای جدید دولت در زمینه اشتغال در ۱۴۰۳، دلایل کسری منابع، بودجه‌های تخصیص داده شده برای سال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ و نیاز به بودجه بیشتر برای تحقق اهداف اشتغالزایی پرداخته خواهد شد. همچنین، به آمار و دلایل افزایش بیکاری در سال ۱۴۰۳ نگاهی خواهیم داشت تا تصویری جامع از وضعیت اشتغال و بهره‌وری در کشور ارائه شود. این اطلاعات می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های موثرتر در زمینه سیاست‌گذاری‌های اشتغال کمک کند.
سید مالک حسینی، سرپرست معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در نشست هم‌اندیشی با نمایندگان دستگاه‌های اجرایی به تشریح اقدامات و برنامه‌های وزارت کار در زمینه توسعه اشتغال پرداخته و تاکید کردند که «رویکرد اصلی دولت چهاردهم اتصال ظرفیت‌ها و منابع به‌جای توزیع صرف منابع مالی است. این رویکرد نه تنها به افزایش اشتغال بلکه به بهبود کیفیت شغل‌ها و افزایش بهره‌وری اقتصادی نیز کمک می‌کند. از طرف دیگر ۲۰۰ همت برای ایجاد یک میلیون شغل در سال ۱۴۰۳ کافی نیست.»
در حال حاضر مهم‌ترین بهانه دولت برای ضعف برنامه‌ریزی برای توسعه اشتغال در ایران در سال ۱۴۰۳ را کسری بودجه عنوان کرده است. در حالی که هم اکنون بیش از ۲ میلیون تبعه غیرقانونی با توان اشتغال در کشور فعالیت می‌کنند که اگر آن‌ها از جامعه آمار اشتغال کشور حذف شوند به طور قطع با نیروهای بیکار بومی جایگزین می‌شوند به همین دلیل نسبت اشتغال در کشور بالا می‌رود.
بر اساس برآوردهای انجام شده، برای ایجاد هر شغل پایدار به‌طور میانگین حدود ۲۰۰ میلیون تومان نیاز است. بنابراین، برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل، اعتباری بیش از ۲۰۰ همت نیاز است و نیاز به برنامه‌ریزی منسجم و بهره‌وری بیشتر از منابع موجود وجود دارد. این برآوردها نشان می‌دهد که نیاز است تا در تخصیص منابع و برنامه‌ریزی‌های آینده توجه بیشتری به این موضوع شود.
در سال ۱۴۰۲، حدود ۹۰۷ هزار نفر به جمعیت شاغلان اضافه شد. این افزایش نشان‌دهنده تلاش‌های دولت در جهت بهبود وضعیت اشتغال است، اما همچنان نیاز به اقدامات بیشتری برای تحقق کامل اهداف وجود دارد.
در سال ۱۴۰۳، نرخ بیکاری در فصل بهار به ۷.۷ درصد کاهش یافت، در حالی که در زمستان سال گذشته این نرخ به ۸.۶ درصد افزایش یافت. افزایش بیکاری در زمستان به دلایل مختلفی اتفاق افتاد که مهم‌ترین آن‌ها کاهش نرخ مشارکت اقتصادی بود. کاهش تعداد افرادی که تمایل به مشارکت در بازار کار دارند، رکود اقتصادی و کمبود فرصت‌های شغلی نیز از عوامل اصلی افزایش بیکاری هستند. این افزایش نیاز به تحلیل دقیق‌تر و برنامه‌ریزی‌های جدید برای مقابله با بیکاری را نشان می‌دهد.
| نرخ مشارکت و بیکاری در دهه گذشته | |||||||||
| دوره | نرخ مشارکت اقتصادی | میزان مشارکت | جمعیت شاغل | میزان تغییر | نرخ بیکاری | تعداد بیکاران | نرخ بیکاری ۱۵-۲۴ سال | نرخ بیکاری ۱۵-۲۹ سال | نرخ بیکاری ۱۸-۳۵ سال |
| ۱۳۹۰ | ۳۷ | ۲۳,۴۴۳,۶۵۸ | ۲۰,۸۴۴,۷۸۶ | ۱۸۸,۰۹۲ | ۱۱ | ۲,۵۹۷,۷۸۲ | ۲۴.۷ | ۲۲.۵ | – |
| ۱۳۹۱ | ۳۸.۹ | ۲۴,۳۸۵,۴۶۸ | ۲۱,۶۵۰,۰۴۹ | ۸۰۵,۲۶۳ | ۱۰.۹ | ۲,۷۳۵,۴۱۹ | ۲۷ | ۲۴.۸ | – |
| ۱۳۹۲ | ۳۹.۱ | ۲۴,۷۵۴,۸۶۸ | ۲۲,۱۹۱,۲۴۴ | ۷۴۱,۱۹۵ | ۱۰.۴ | ۲,۵۶۳,۶۲۴ | ۲۳.۹ | ۲۱.۱ | – |
| ۱۳۹۳ | ۳۷.۲ | ۲۳,۷۵۶,۹۶۶ | ۲۱,۴۹۹,۷۷۲ | -۶۹۱,۴۷۲ | ۹.۵ | ۲,۲۵۷,۱۹۴ | ۲۲.۹ | ۲۰.۲ | – |
| ۱۳۹۴ | ۳۸.۹ | ۲۵,۱۹۹,۴۸۳ | ۲۲,۴۰۳,۶۳۰ | ۹۰۳,۸۵۸ | ۱۰.۹ | ۲,۷۳۵,۴۱۹ | ۲۵.۷ | ۲۳.۴ | – |
| ۱۳۹۵ | ۴۰.۴ | ۲۶,۰۹۳,۲۵۰ | ۲۳,۸۲۷,۱۶۸ | ۶۲۸,۰۱۶ | ۱۲.۷ | ۳,۳۳۷,۴۱۵ | ۳۰.۲ | ۲۶.۷ | – |
| ۱۳۹۶ | ۴۰.۷ | ۲۳,۹۵۵,۶۵۶ | ۲۳,۹۵۵,۶۵۶ | ۱۲۸,۴۸۸ | ۱۲.۲ | ۳,۳۲۶,۸۵۵ | ۲۷.۲ | ۲۴.۹ | – |
| ۱۳۹۷ | ۴۴.۹ | ۲۵,۷۴۰,۳۲۷ | ۲۴,۷۵۰,۳۲۷ | ۷۹۴,۶۷۱ | ۱۰.۵ | ۲,۸۹۴,۲۹۸ | ۲۶.۱ | ۱۷.۹ | |
| ۱۳۹۸ | ۴۱.۱ | ۲۳,۵۴۱,۵۶۴ | ۲۳,۵۴۱,۵۶۴ | -۱,۲۰۸,۷۶۳ | ۱۰.۶ | ۲,۴۷۷,۳۵۰ | ۲۵.۷ | ۱۶.۹ | |
| ۱۳۹۹ | ۴۱.۱ | ۲۳,۴۹۰,۴۸۰ | ۲۳,۴۹۰,۴۸۰ | -۱۳۶,۵۸۴ | ۹.۶ | ۲,۴۹۶,۰۸۶ | ۲۳ | ۱۷.۶ | |
| ۱۴۰۰ | ۴۱.۱ | ۲۳,۷۷۸,۷۱۴ | ۲۳,۷۷۸,۷۱۴ | ۳۷۳,۷۴۴ | ۸.۹ | ۲,۳۳۳,۴۵۷ | ۲۳ | ۱۶.۲ | |
| ۱۴۰۱ | ۴۱.۶ | ۲۶,۸۰۱,۳۴۱ | ۲۴,۶۸۵,۵۱۳ | ۹۰۶,۷۹۹ | ۷.۹ | ۲,۱۱۵,۸۲۸ | ۲۰.۱ | ۱۵ | |
| نرخ اشتغال در بخش های محتلف اقتصادی در دهه گذشته | ||||||
| دوره | اشتغال در بخش کشاورزی | میزان تغییر | اشتغال در بخش صنعت | میزان تغییر | اشتغال در بخش خدمات | میزان تغییر |
| ۱۳۹۰ | ۴,۱۷۹,۱۷۶ | ۲۰۹,۲۶۱ | ۶,۸۶۸,۷۸۶ | ۲۱۶,۵۹۷ | ۹,۷۹۶,۵۱۵ | -۲۳۸,۰۰۲ |
| ۱۳۹۱ | ۴,۳۴۳,۳۷۶ | ۱۶۴,۲۰۰ | ۶,۹۹۲,۸۳۱ | ۱۲۴,۰۴۵ | ۱۰,۰۲۵,۴۸۷ | ۲۲۸,۹۷۲ |
| ۱۳۹۲ | ۴,۳۳۷,۶۸۱ | -۵,۶۹۵ | ۷,۵۱۳,۴۷۹ | ۵۲۰,۶۴۸ | ۱۰,۳۱۶,۲۵۸ | ۲۹۰,۷۷۱ |
| ۱۳۹۳ | ۴,۰۸۶,۸۰۷ | -۲۵۰,۸۷۴ | ۷,۲۱۳,۹۴۷ | -۲۹۹,۵۳۲ | ۱۰,۱۹۷,۶۵۶ | -۱۱۸,۹۹۹ |
| ۱۳۹۴ | ۴,۲۹۶,۲۵۴ | ۲۰۹,۴۴۷ | ۷,۲۱۴,۰۵۳ | ۱۰۶ | ۱۰,۸۹۱,۴۳۱ | ۶۹۴,۱۷۲ |
| ۱۳۹۵ | ۴,۴۵۹,۸۳۲ | ۱۶۳,۵۷۸ | ۷,۲۵۶,۹۳۵ | ۴۲,۸۸۲ | ۱۱,۲۱۶,۹۰۹ | ۴۱۸,۱۵۱ |
| ۱۳۹۶ | ۴,۵۳۵,۷۰۲ | ۸۵,۸۷۰ | ۷,۵۶۲,۰۲۱ | ۸۱,۴۷۲ | ۱۱,۷۹۸,۰۷۷ | ۴۸۸,۴۹۵ |
| ۱۳۹۷ | ۴,۶۹۴,۸۷۴ | ۱۵۹,۱۷۲ | ۷,۹۱۰,۳۸۶ | ۳۴۸,۳۶۵ | ۱۲,۱۴۳,۰۴۳ | ۲۸۶,۴۶۴ |
| ۱۳۹۸ | ۴,۶۹۴,۸۷۴ | ۰ | ۷,۷۶۷,۱۱۸ | -۱۴۳,۲۶۸ | ۱۱,۲۹۵,۴۶۴ | -۸۱۷,۵۷۹ |
| ۱۳۹۹ | ۴,۰۶۳,۹۶۶ | -۶۳۰,۹۰۸ | ۷,۹۰۷,۷۴۳ | ۱۴۰,۶۲۵ | ۱۱,۴۲۹,۳۷۶ | ۱۳۳,۹۱۲ |
| ۱۴۰۰ | ۳,۷۶۳,۴۴۹ | -۳۰۰,۵۱۷ | ۸,۰۲۹,۳۱۳ | ۱۲۱,۹۷۳ | ۱۱,۹۷۶,۰۸۱ | ۵۴۶,۷۰۵ |
| ۱۴۰۱ | ۳,۸۲۲,۲۰۰ | ۵۸,۷۵۱ | ۸,۳۹۹,۸۱۶ | ۳۷۰,۵۰۳ | ۱۲,۴۵۸,۵۲۸ | ۴۸۲,۷۴۷ |
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا