افزایش عرضه عربستان ، داده‌های متناقض ذخایر آمریکا نتوانسته به ناپایداری وضعیت بازار انرژی پایان دهد به ویژه اینکه تنش های زئوپلتیک همچنان ادامه دارد.

به گزارش سرمایه فردا،  در نیمه نخست سال ۲۰۲۵، بازار جهانی انرژی تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل ساختاری، ژئوپلیتیکی و اقتصادی، نوسانات کم‌سابقه‌ای را تجربه کرده است. در این میان، جنگ ۱۲ روزه میان ایران و رژیم صهیونیستی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رخدادهای ژئوپلیتیکی سال، نقشی کلیدی در تشدید نااطمینانی‌ها و افزایش قیمت‌ها در بازارهای نفت و گاز ایفا کرده است. این درگیری، که با حمله ایالات متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران همراه شد، نه‌تنها موجب افزایش ریسک‌های منطقه‌ای شد، بلکه به‌طور مستقیم بر روند قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی در اروپا و فراتر از آن تأثیر گذاشت.

بر اساس داده‌های مؤسسه اینترکانتیننتال اکسچنج لندن، قیمت گاز طبیعی در اروپا در شش‌ماهه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با رشدی ۴۰ درصدی به ۴۶۴ دلار به ازای هر هزار مترمکعب رسیده است. این افزایش، ادامه روندی است که از پاییز گذشته آغاز شد و در سه‌ماهه نخست سال جاری به اوج ۵۰۹ دلار نیز رسید. افزایش برداشت از ذخایر گازی در زمستان، نیاز به تزریق زودهنگام گاز برای فصل سرما، و تشدید رقابت با کشورهای آسیایی برای تأمین گاز، از جمله عوامل ساختاری این رشد قیمت بوده‌اند. با این حال، جنگ ایران و رژیم صهیونیستی به‌عنوان یک عامل برون‌زا، شوک ناگهانی و شدیدی به بازار وارد کرد که در ماه گذشته میلادی به‌تنهایی موجب افزایش ۷ درصدی قیمت گاز در اروپا شد.

اختلال در عرضه انرژی در منطقه خاورمیانه

این جنگ، با ایجاد نگرانی از اختلال در عرضه انرژی در منطقه خاورمیانه، به‌ویژه در مسیرهای صادراتی و زیرساخت‌های حیاتی، موجب شد تا کشورهای اروپایی برای پر کردن ذخایر گازی خود با شتاب بیشتری وارد بازار شوند. این رقابت فشرده، به‌ویژه با رقبای آسیایی، فشار مضاعفی بر قیمت‌ها وارد کرده است. کارشناسان مجمع کشورهای صادرکننده گاز هشدار داده‌اند که اروپا برای دستیابی به سطح ۹۰ درصدی ذخایر گازی در تابستان، با چالش‌هایی جدی مواجه است؛ چالشی که می‌تواند قیمت گاز را حتی از سطح زمستانی نیز فراتر ببرد و ذخیره‌سازی را از منظر اقتصادی غیربه‌صرفه کند.

در همین حال، ایالات متحده با افزایش تولید نفت و گاز، تلاش کرده است تا بخشی از این خلأ را پر کند. اداره اطلاعات انرژی آمریکا اعلام کرده که تولید نفت خام این کشور در آوریل ۲۰۲۵ با ثبت رکوردی جدید به ۱۳.۴۷ میلیون بشکه در روز رسیده است. ایالت تگزاس با رشد ۱.۸ درصدی به ۵.۷۷ میلیون بشکه در روز دست یافته، در حالی که تولید در نیومکزیکو با افت ۳.۴ درصدی همراه بوده است. در بخش مصرف نیز، تقاضا برای فرآورده‌های نفتی در آمریکا در آوریل به ۲۰.۲۱ میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین سطح تقاضای بنزین از اکتبر گذشته را شامل می‌شود.

در حوزه گاز طبیعی، تولید در ۴۸ ایالت آمریکا با ثبت رقم ۱۲۰.۳۱ میلیارد فوت‌مکعب در روز، رکورد جدیدی را ثبت کرده است. این رشد تولید، به‌ویژه در ایالت تگزاس، هرچند نشان‌دهنده ظرفیت بالای ایالات متحده برای پاسخ‌گویی به تقاضای جهانی در شرایط بحران است. اما وضعیت ذخایر نفت خام آمریکا در هفته گذشته به میزان ۶۸۰ هزار بشکه، در تضاد با روند معمول فصلی، توجه بازار را به خود جلب کرده و نشان‌دهنده احتیاط تولیدکنندگان در مواجهه با نوسانات تقاضا و قیمت‌هاست.

سیاست‌های عرضه اوپک پلاس در بازار انرژی

در سطح بین‌المللی، ائتلاف اوپک‌پلاس نیز در حال بازنگری در سیاست‌های عرضه خود در بازار انرژی است. هشت کشور عضو این ائتلاف اعلام کرده‌اند که در نشست ۱۵ تیر، ۴۱۱ هزار بشکه از کاهش عرضه داوطلبانه خود را به بازار بازمی‌گردانند. این تصمیم در ادامه روند بازگشت تدریجی کاهش‌های داوطلبانه از ماه آوریل اتخاذ شده و نشان‌دهنده تلاش برای حفظ تعادل در بازار جهانی نفت است. عربستان سعودی نیز در واکنش به نگرانی‌ها از اختلال در عرضه، صادرات نفت خود را در ماه ژوئن به بالاترین سطح در بیش از یک سال گذشته رسانده است. داده‌های مؤسسه کپلر نشان می‌دهد که صادرات نفت این کشور با افزایش ۴۵۰ هزار بشکه‌ای نسبت به ماه مه، به ۶.۳۳ میلیون بشکه در روز رسیده و پیش‌بینی می‌شود در ماه ژوئیه به ۷.۵ میلیون بشکه در روز نیز برسد.

افزایش صادرات عربستان هم‌زمان با درگیری ایران و رژیم صهیونیستی ، نشان‌دهنده تلاش این کشور برای پر کردن خلأ احتمالی عرضه در بازار و تثبیت موقعیت خود به‌عنوان تأمین‌کننده مطمئن انرژی است. این اقدام همچنین با هدف افزایش سهم بازار در شرایطی صورت گرفته که اعضای اوپک‌پلاس پس از سال‌ها کاهش تولید، به‌دنبال بازگشت تدریجی به سطح تولید پیشین هستند.

تحلیلگران بازار معتقدند که بازار نفت و گاز در حال حاضر تحت تأثیر هم‌زمان چندین عامل متضاد قرار دارد. پریانکا ساچدوا، تحلیلگر ارشد مؤسسه فیلیپ نوا، تأکید می‌کند که افزایش احتمالی عرضه از سوی اوپک‌پلاس، داده‌های متناقض ذخایر آمریکا، تنش‌های ژئوپلیتیکی و ابهام در سیاست‌های اقتصادی، همگی موجب شده‌اند که بازار در وضعیت ناپایدار باقی بماند. وی تنها عامل حمایتی برای بازار را ضعف دلار آمریکا می‌داند که می‌تواند تقاضا را از سوی خریداران غیردلاری افزایش دهد.

تونی سیکامور، تحلیلگر مؤسسه IG نیز معتقد است که داده‌های اشتغال بخش غیرکشاورزی آمریکا که قرار است به‌زودی منتشر شود، می‌تواند انتظارات بازار درباره زمان و شدت کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو را شکل دهد؛ عاملی که در صورت تحقق، می‌تواند به رشد تقاضای انرژی منجر شود.

تاثیر جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی

در مجموع، جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی نه‌تنها به‌عنوان یک رویداد نظامی، بلکه به‌عنوان یک محرک اقتصادی و روانی در بازار انرژی عمل کرده است. این جنگ، با ایجاد اختلال در انتظارات بازار و افزایش ریسک‌های منطقه‌ای، موجب شد تا بازیگران اصلی بازار از جمله اروپا، آمریکا و عربستان سعودی، به‌سرعت استراتژی‌های خود را بازتنظیم کنند. در نتیجه، نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به‌عنوان دوره‌ای پرتلاطم در تاریخ بازار انرژی ثبت خواهد شد؛ دوره‌ای که در آن، سیاست، اقتصاد و امنیت بیش از هر زمان دیگری در هم تنیده شدند.

در ادامه این روند پرتنش، چشم‌انداز بازار انرژی در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ نیز با ابهامات فراوانی همراه است. از یک‌سو، بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده در رژیم صهیونیستی و احتمال تداوم درگیری‌های پراکنده در منطقه، می‌تواند همچنان بر عرضه انرژی در خاورمیانه سایه بیفکند. از سوی دیگر، اروپا که در تلاش است تا پیش از فرا رسیدن زمستان ذخایر گازی خود را تکمیل کند، ناگزیر به رقابت شدیدتر با واردکنندگان آسیایی خواهد بود؛ رقابتی که می‌تواند قیمت گاز را در سطحی بالا نگه دارد و فشار مضاعفی بر اقتصادهای مصرف‌کننده وارد کند.

در این میان، نقش ایالات متحده به‌عنوان تولیدکننده‌ای انعطاف‌پذیر و دارای ظرفیت مازاد، بیش از پیش برجسته شده است. افزایش تولید نفت و گاز در آمریکا، به‌ویژه در ایالت‌هایی مانند تگزاس، در بلندمدت چندان به تقویت موقعیت این کشور در بازار جهانی کمک نمی کند چراکه عملکرد این کشضور تنها در شرایط بحران، به‌عنوان یک بازیگر تثبیت‌کننده ظاهر شده است. با این حال، افزایش ذخایر نفتی و نوسانات تقاضا در داخل آمریکا، نشان می‌دهد که حتی این کشور نیز از تأثیرات متقابل بازار جهانی مصون نیست.

تصمیمات اوپک‌پلاس برای بازار انرژی

در سطح سیاست‌گذاری بین‌المللی، تصمیمات اوپک‌پلاس برای بازگرداندن تدریجی کاهش‌های داوطلبانه، نشان‌دهنده تلاش این ائتلاف برای مدیریت عرضه در شرایطی است که بازار با سیگنال‌های متناقض مواجه است. از یک‌سو، افزایش صادرات عربستان سعودی در ماه ژوئن و پیش‌بینی رشد بیشتر در ماه ژوئیه، حاکی از تمایل این کشور به بهره‌برداری از فرصت‌های ناشی از اختلال در عرضه رقباست. از سوی دیگر، تحلیلگران هشدار می‌دهند که بازگشت سریع عرضه می‌تواند در صورت کاهش تقاضا، منجر به مازاد عرضه و افت قیمت‌ها شود.

در این چارچوب، بازار انرژی در نیمه دوم سال ۲۰۲۵ به شدت به تحولات ژئوپلیتیکی، به‌ویژه در خاورمیانه، و تصمیمات سیاست‌گذاران اقتصادی در اقتصادهای بزرگ وابسته خواهد بود. همچنین، با توجه به افزایش وابستگی اروپا به واردات گاز طبیعی مایع (LNG)، هرگونه اختلال در زنجیره تأمین جهانی این سوخت نیز می‌تواند به بحران جدیدی منجر شود.

در نهایت، آنچه نیمه نخست سال ۲۰۲۵ به‌وضوح نشان داد، شکنندگی ساختار فعلی بازار انرژی و وابستگی آن به ثبات ژئوپلیتیکی است. در جهانی که انرژی همچنان ستون فقرات اقتصادهاست، هر گلوله‌ای که در میدان نبرد شلیک می‌شود، می‌تواند موجی از نوسان را در بازارهای جهانی به راه اندازد. از این‌رو، بازتعریف امنیت انرژی، تنوع‌بخشی به منابع تأمین، و تقویت همکاری‌های بین‌المللی، بیش از هر زمان دیگری به یک ضرورت راهبردی بدل شده است.