پنجشنبه ۲۳ مرداد ۱۴۰۴
در حالی‌که چین با تعطیلی موقت کارخانه‌های فولاد در تانگشان به استقبال رژه نظامی می‌رود، بازارهای جهانی با رشد قیمت سنگ‌آهن واکنش نشان داده‌اند. همزمان، لغو محدودیت‌های خرید مسکن در پکن و تعویق تعرفه‌های آمریکا بر کالاهای چینی، چشم‌انداز تقاضا و ثبات تجاری را بهبود بخشیده‌اند. این تحولات، فولاد را بار دیگر در کانون تعاملات زیست‌محیطی، سیاست‌گذاری و سرمایه‌گذاری قرار داده‌اند.
به گزارش سرمایه فردا، بازار فولاد که در تقاطع سیاست‌گذاری‌های داخلی، محدودیت‌های زیست‌محیطی، نوسانات برق و تنش‌های ژئوپلیتیک، دستخوش تغییرات سریع و چندلایه شده است. از ممنوعیت‌های تازه در مسیر واردات میلگرد در عراق تا رشد صادرات فولاد ترکیه در سایه مقررات کربنی، و از بازگشت قدرتمند ایران به بازارهای صادراتی پس از بحران منطقه‌ای تا واکنش بازارهای جهانی به تعطیلی کارخانه‌های تانگشان و آتش‌بس تعرفه‌ای میان آمریکا و چین—هر بخش از این روایت، تصویری دقیق‌تر از پویایی‌های صنعت فولاد در سال ۲۰۲۵ ارائه می‌دهد که در این گزارش به جزئیات آن پرداخته شده است.
در پی اعمال ممنوعیت‌های جدید بر واردات میلگرد از شمال به جنوب عراق، بازار فولاد این کشور با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو شده است. تولیدکنندگان داخلی، به‌ویژه در مناطق شمالی مانند اربیل، با قطعی‌های مکرر برق و کاهش تقاضا مواجه‌اند؛ موضوعی که بهره‌وری کارخانه‌ها را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است.
کارخانه‌های مجهز به کوره قوس الکتریکی (EAF) میلگرد را با نرخ ۶۵۰ تا ۷۰۰ دلار به ازای هر تن (تحویل درب کارخانه) عرضه می‌کنند. با این حال، به گفته یکی از فعالان بازار، قطعی برق باعث کاهش تعداد ذوب‌ها از ۱۲–۱۳ به حدود ۱۰ ذوب در روز شده است. مدت زمان هر ذوب نیز متغیر است و بین ۵۵ تا ۱۰۰ دقیقه نوسان دارد.
در همین حال، تولیدکنندگان با کوره القایی، میلگرد را با قیمت ۶۱۰ تا ۶۲۰ دلار EXW عرضه می‌کنند؛ نرخی که نسبت به سه هفته گذشته تغییر چندانی نداشته است. فعالان بازار امیدوارند با آغاز فصل‌های خنک‌تر، تقاضا افزایش یابد و عرضه بهبود پیدا کند.
بر اساس گزارش‌های دریافتی، صادرات میلگرد ایرانی و ترکی از شمال عراق به مناطق مرکزی و جنوبی ممنوع شده است. منابع آگاه علت این تصمیم را ورود غیرقانونی برخی محموله‌ها از طریق گروه‌های محلی عنوان کرده‌اند. بازرگانان در شمال عراق همچنان میلگرد ایرانی را با نرخ ۵۶۰ دلار (تحویل درب انبار) عرضه می‌کنند، اما محدودیت‌های جدید از ماه گذشته اجرایی شده‌اند. برخی تولیدکنندگان معتقدند این ممنوعیت‌ها با هدف حمایت از عرضه داخلی اعمال شده‌اند.
با وجود شرایط دشوار جهانی، صادرات فولاد ترکیه در نیمه نخست سال ۲۰۲۵ با رشد ۱۴ درصدی به ۹.۷۵ میلیون تن رسید. فوآت توس‌یالی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان فلزات مدیترانه، اعلام کرد که رومانی، ایتالیا، آلمان، عراق و بلغارستان از مهم‌ترین مقاصد صادراتی بوده‌اند.
بر اساس داده‌های ADMIB، صادرات به مراکش ۱۴۸٪، بلژیک ۴۸٪ و رومانی ۳۹٪ افزایش یافته است. توس‌یالی همچنین تأکید کرد که مقررات زیست‌محیطی جدید فرصتی برای تحول صنعت فولاد ترکیه هستند، نه تهدیدی برای آن.
ترکیه در اکتبر ۲۰۲۴ بر واردات ورق گرم از چین، هند، ژاپن و روسیه عوارض ضددامپینگ اعمال کرد. قیمت ورق گرم در ۱۸ ژوئیه بدون تغییر در سطح ۵۳۰ دلار در هر تن باقی ماند.
در چهار ماه نخست سال شمسی ۱۴۰۴ (۲۱ مارس تا ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۵)، صادرات فولاد ایران با وجود چالش‌های داخلی و ناآرامی‌های منطقه‌ای، روندی رو به رشد را تجربه کرد. تولیدکنندگان شمش موفق شدند صادرات خود را ۲۵ درصد افزایش دهند و به بیش از ۲.۵ میلیون تن برسانند.
صادرات بیلت و بلوم با رشد ۱۵ درصدی به ۱.۸ میلیون تن رسید و صادرات اسلب نیز با جهش ۶۱ درصدی به ۷۶۰ هزار تن افزایش یافت. در مقابل، صادرات محصولات نهایی با افت ۱۴ درصدی به ۱.۱ میلیون تن کاهش یافت؛ به‌ویژه محصولات طویل که با افت ۳۰ درصدی به ۸۱۰ هزار تن رسیدند.
در ماه چهارم سال شمسی، همزمان با جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، تولیدکنندگان تلاش کردند از فرصت‌های صادراتی حداکثر استفاده را ببرند. صادرات بیلت و بلوم در این ماه با رشد چشمگیر ۸۸ درصدی به ۸۵۰ هزار تن رسید. صادرات محصولات تخت نیز از ۲۶ هزار تن به ۱۱۰ هزار تن افزایش یافت.
در بخش مواد اولیه، صادرات کنسانتره سنگ‌آهن با رشد ۱۷۳.۵ درصدی به ۱.۱ میلیون تن رسید. صادرات گندله و آهن اسفنجی نیز به ترتیب ۹ و ۳۰ درصد رشد داشتند.
در بازارهای جهانی، قیمت سنگ‌آهن در معاملات سنگاپور با رشد ۱.۶ درصدی همراه شد؛ رشدی که پس از اعلام توقف موقت تولید در تانگشان چین برای کاهش آلودگی هوا پیش از رژه نظامی پکن رخ داد. همزمان، لغو بخشی از محدودیت‌های خرید مسکن در پکن امید به افزایش تقاضای ساختمانی را تقویت کرده است.
در بازارهای مالی، شاخص‌های سهام آسیایی با تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای میان آمریکا و چین رشد کردند. قیمت طلا پس از اعلام عدم اعمال تعرفه بر شمش‌های وارداتی، ۱.۶ درصد کاهش یافت و به ۳۳۵۴ دلار رسید. قیمت نفت نیز پیش از نشست ترامپ و پوتین در ۱۵ آگوست بدون تغییر باقی ماند.
در فصل گرم سال، قطعی‌های گسترده برق در عراق به یکی از موانع اصلی تولید فولاد تبدیل شده‌اند. کارخانه‌های فعال در اربیل نسبت به سلیمانیه با مشکلات بیشتری در تأمین برق مواجه‌اند؛ موضوعی که مستقیماً بر ظرفیت تولید روزانه تأثیر گذاشته است. به گفته یکی از منابع بازار، زمان هر ذوب در کوره‌های قوس الکتریکی به‌شدت نوسان دارد و این بی‌ثباتی، برنامه‌ریزی تولید را دشوار کرده است.
در چنین شرایطی، برخی تولیدکنندگان تلاش می‌کنند با کاهش تعداد ذوب‌ها و مدیریت مصرف انرژی، تولید را حفظ کنند. با این حال، کاهش عرضه داخلی و محدودیت‌های وارداتی، بازار را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده است.
در بازار واردات، میلگرد ایرانی با قیمت ۴۲۰ تا ۴۳۰ دلار EXW عرضه می‌شود؛ نرخی که نسبت به نیمه دوم ژوئیه اندکی کاهش یافته است. در مقابل، میلگرد ترکیه‌ای با قیمت ۵۴۵ تا ۵۶۰ دلار EXW بندر اسکندرون معامله می‌شود که نسبت به دوره قبل افزایش داشته است.
با توجه به ممنوعیت ارسال میلگرد از شمال عراق به مناطق مرکزی و جنوبی، قیمت‌ها در بازارهای محلی دچار نوسان شده‌اند. انبارداران در شمال عراق میلگرد ایرانی را با نرخ ۵۶۰ دلار (تحویل درب انبار) عرضه می‌کنند، اما محدودیت‌های حمل‌ونقل باعث شده این محصولات به بازارهای مصرف اصلی نرسند.
در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل در ژوئن ۲۰۲۵، صادرات فولاد ایران با چالش‌های لجستیکی روبه‌رو شد. با این حال، تولیدکنندگان ایرانی با استفاده از فرصت‌های پیش از دوره کمبود برق، موفق شدند بخشی از محموله‌ها را زودتر تولید و صادر کنند.
به گفته منابع آگاه، نگرانی از گسترش جنگ باعث شد صادرکنندگان با سرعت بیشتری اقدام به فروش کنند. در نتیجه، صادرات بیلت و بلوم در ماه چهارم سال شمسی با رشد ۸۸ درصدی به ۸۵۰ هزار تن رسید. صادرات محصولات تخت نیز جهش قابل‌توجهی داشت و از ۲۶ هزار تن به ۱۱۰ هزار تن رسید.
در بخش مواد اولیه، صادرات کنسانتره سنگ‌آهن با رشد چشمگیر ۱۷۳.۵ درصدی به ۱.۱ میلیون تن رسید. همچنین، فروش محصولات فلزی از ۸۹ هزار تن به ۱۹۸ هزار تن افزایش یافت؛ رشدی که نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید و انعطاف‌پذیری صنعت فولاد ایران در مواجهه با بحران‌های منطقه‌ای است.
در چین، مرکز ثقل تولید فولاد جهان، تصمیم به توقف موقت فعالیت برخی کارخانه‌ها در تانگشان با هدف کاهش آلودگی هوا پیش از رژه نظامی ۳ سپتامبر در پکن، واکنش‌های فوری در بازارهای جهانی به همراه داشت. این اقدام که از ۲۵ اوت اجرایی می‌شود، موجب رشد قیمت سنگ‌آهن در معاملات سنگاپور شد؛ به‌طوری‌که تا ساعت ۱۱:۱۰ شب به وقت محلی، قیمت هر تن سنگ‌آهن با ۱.۴ درصد افزایش به ۱۰۳.۵۰ دلار رسید.
همزمان، لغو بخشی از محدودیت‌های خرید مسکن در پکن، امیدها به افزایش تقاضای ساختمانی را تقویت کرده است. بخش مسکن در چین، به‌عنوان یکی از محرک‌های اصلی مصرف فولاد، نقش کلیدی در تعیین روند بازار دارد. افزایش تقاضا در این بخش می‌تواند به رشد قیمت‌ها و بهبود حاشیه سود تولیدکنندگان منجر شود؛ موضوعی که آتیلا ویدنل، مدیرعامل «نویگیت کامودیتیز»، آن را عاملی مثبت در فضای داخلی بازار توصیف کرده است.
در فضای بین‌المللی، تمدید آتش‌بس تعرفه‌ای میان ایالات متحده و چین توسط دونالد ترامپ، موجب رشد اغلب شاخص‌های سهام آسیایی در روز سه‌شنبه ۱۲ آگوست شد. این تصمیم که تعرفه‌های سه‌رقمی بر کالاهای چینی را به مدت ۹۰ روز به تعویق انداخت، سیگنالی مثبت برای بازارهای جهانی ارسال کرد.
در بازار طلا، قیمت‌ها پس از اعلام ترامپ مبنی بر عدم اعمال تعرفه بر شمش‌های وارداتی، با افت ۱.۶ درصدی مواجه شد و به ۳۳۵۴ دلار رسید. این کاهش نشان‌دهنده واکنش سریع سرمایه‌گذاران به فضای آرام‌تر تجاری میان دو قدرت اقتصادی جهان است.
در بازار انرژی، قیمت نفت پیش از نشست حساس ۱۵ آگوست میان ترامپ و ولادیمیر پوتین، بدون تغییر باقی ماند. این نشست که با هدف مذاکره برای پایان دادن به جنگ اوکراین برگزار می‌شود، در سایه افزایش فشارهای آمریکا بر روسیه و احتمال اعمال تحریم‌های جدید در صورت عدم توافق، از اهمیت بالایی برخوردار است.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا