پایگاه خبری سرمایه فردا

حسین عباس‌زاده، مدیرعامل پتروشیمی مرجان و نماینده شستان در هیئت‌مدیره چند شرکت صنعتی و ساختمانی، هم‌زمان در ساختارهای متنوعی از متانول‌سازی تا نگهداری پالایشگاهی ایفای نقش می‌کند. این تمرکز مسئولیت‌ها در حوزه‌های تخصصی و سرمایه‌بر، پرسش‌هایی درباره بهره‌وری اجرایی و تعارض منافع در ساختار مدیریتی شرکت‌های وابسته به نهادهای عمومی ایجاد کرده است.

پتروشیمی اصفهان، از واحدهای وابسته به صندوق بازنشستگی کشوری، با بیش از ۸۹۷ میلیارد تومان بدهی مشکوک‌الوصول و ساختار مدیریتی چندلایه، در معرض چالش‌های مالی و نظارتی قرار گرفته است. در حالی که امین شاکری هم‌زمان در پنج شرکت صنعتی و تجاری مسئولیت دارد، تلاقی منافع میان نهادهای عمومی و شبه‌دولتی، پرسش‌هایی جدی درباره شفافیت و بهره‌وری ایجاد کرده است.

شرکت پتروشیمی بوشهر، از زیرمجموعه‌های سرمایه‌گذاری تجاری شستان، طی سه سال گذشته پنج مدیرعامل و سرپرست را تجربه کرده و با زیان انباشته بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان، درگیر بحران‌های مدیریتی و مالی جدی است. این ناپایداری در رأس مدیریت، عملکرد عملیاتی و انگیزه نیروی انسانی را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است.

با وجود کاهش ظرفیت تولید در صنایع پتروشیمی ایران، انتشار گازهای گلخانه‌ای نه‌تنها کاهش نیافته بلکه به واسطه مشکلات ساختاری و فنی، روندی صعودی را تجربه کرده است. این وضعیت، ضرورت بازنگری در سیاست‌های زیست‌محیطی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پاک را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

صنعت پتروشیمی ایران، که زمانی امید اول اقتصاد غیرنفتی کشور بود، امروز با بحران‌هایی چندلایه از جمله کمبود خوراک، افت صادرات و نفوذ واسطه‌ها در معاملات خارجی دست‌وپنجه نرم می‌کند. حضور دلال‌ها نه‌تنها درآمد ارزی را کاهش داده، بلکه مسیر پول‌شویی را برای شبکه‌های مافیایی هموار کرده است. در غیاب سیاست‌گذاری شفاف و دیپلماسی اقتصادی فعال، این صنعت به‌جای سکوی پرتاب، در حال تبدیل شدن به باتلاقی برای سرمایه‌های ملی است.

پس از تغییر دولت، نگاه‌ها به وضعیت نابسامان هلدینگ خلیج فارس دوخته شده است؛ مجموعه‌ای که روزگاری نماد اقتدار صنعتی کشور بود، اما اکنون با چالش‌های مدیریتی و ساختاری جدی مواجه است. محمد شریعتمداری، وزیر پیشین و چهره باتجربه اقتصادی، مأموریت یافته تا در نقش آواربردار، خرابی‌های به‌جا مانده از دوران مدیریت یاران سعید جلیلی را سامان دهد.

با تشدید تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های بیمه‌ای، شرکت‌های پتروشیمی ایران ناچار به بازنگری در استراتژی‌های فروش و حمل‌ونقل محصولات خود شدند. از مدل‌های سنتی FOB که خریدار مسئول حمل بود، تا پذیرش ریسک حمل توسط فروشنده در قالب CFR، این تغییرات نه تنها بر قیمت‌گذاری محصول تأثیر گذاشته، بلکه چالش‌های جدیدی را در زنجیره تأمین رقم زده است. در این گزارش، نگاهی داریم به تجربه شرکت‌هایی چون آریا ساسول و زاگرس در مواجهه با این تحولات.

افزایش حوادث در پتروشیمی‌های کشور هشداری جدی به سازمان‌های مسئول است؛ جایی که فرسودگی تجهیزات، نقص در سامانه‌های ایمنی و ضعف بازرسی‌های فنی به عنوان عوامل مشترک، بستر وقوع بحران‌های انسانی و زیست‌محیطی را فراهم کرده‌اند.

در حالی که برخی صندوق‌های پتروشیمی با اتخاذ سیاست‌های متعادل‌کننده از افت ارزش دارایی‌ها جلوگیری کردند، پتروفارس بدون انجام ابطال در دوران اصلاح بازار، زمینه‌ساز کاهش نقدشوندگی و زیان سرمایه‌گذاران شد. این رویکرد، بار دیگر اهمیت نظارت مؤثر بر فرآیندهای بازارگردانی را برجسته می‌کند.