به گزارش سرمایه فردا، کاهش قیمت جهانی نفت به حدود ۵۱ دلار در هر بشکه و تخفیفات سنگین ایران، درآمد واقعی کشور را نسبت به سال گذشته نزدیک به ۴۰ درصد کاهش داده است. این افت درآمد در شرایطی رخ می‌دهد که اقتصاد ایران با بحران ارزی و نوسانات شدید در بازار کالاهای اساسی دست‌وپنجه نرم می‌کند. با وجود این واقعیت تلخ، گزارشی از مجلس شورای اسلامی وزارت نفت را با نمره ۷۳/۵۵ در صدر دستگاه‌های موفق دولت قرار داده؛ ارزیابی‌ای که بیش از آنکه بازتاب عملکرد واقعی باشد، نشانه‌ای از فاصله میان آمارهای رسمی و واقعیت اقتصادی است.

در هفته‌های اخیر، برخی مؤسسات ردیابی نفتکش‌ها از عبور صادرات نفت ایران از مرز دو میلیون بشکه در روز خبر داده‌اند؛ تیترهایی که به‌سرعت در رسانه‌های داخلی بازتاب یافت و مسئولان نفتی آن را «رکوردشکنی تاریخی» نامیدند. اما داده‌های مؤسسه کپلر نشان می‌دهد بخش بزرگی از این محموله‌ها تنها به مخازن ذخیره در بنادر چین منتقل شده‌اند و فروش واقعی اتفاق نیفتاده است. به بیان ساده، نفت ایران روی آب مانده و پولی به چرخه ارزی کشور بازنگشته است.

از مارس ۲۰۲۵ تاکنون، روند فروش واقعی نفت ایران نزولی بوده و حجم صادرات از ۱.۸ میلیون بشکه به حدود ۱.۱ میلیون بشکه سقوط کرده است. همزمان، تخفیف ایران برای هر بشکه نفت از یک دلار به ده دلار افزایش یافته؛ یعنی نفت با حداقل سود یا حتی زیان عرضه می‌شود. ذخایر شناور نفت نیز به بیش از ۹۰ میلیون بشکه رسیده که نشانه رکود فروش است، نه رکورد صادرات.

این بحران بیش از آنکه ناشی از تحریم‌ها باشد، ریشه در تصمیمات مدیریتی دارد. تغییر ساختار شرکت نیکو و انحلال شبکه سنتی فروش نفت، مشتریان آسیایی را از ایران دور کرده و میدان را برای رقبایی چون روسیه، عربستان و عراق باز گذاشته است. در چنین شرایطی، وزارت نفت به‌جای بازسازی اعتماد بازار، بر آمارسازی و تبلیغات تمرکز کرده است.

واقعیت اقتصادی اما چیز دیگری می‌گوید: تنها ۹۰۲ هزار میلیارد تومان از درآمدهای عمومی کشور در نیمه نخست سال تحقق یافته، در حالی که باید بیش از ۱.۲۴۷ هزار میلیارد تومان وصول می‌شد. در بخش فروش نفت نیز از رقم پیش‌بینی‌شده ۴۷۴ هزار میلیارد تومان، تنها ۱۵۱ هزار میلیارد تومان محقق شده است. این یعنی دو سوم اهداف فروش نفت روی زمین مانده است.

نتیجه این افت درآمد در بازار داخلی کاملاً مشهود است؛ صف‌های طولانی تخصیص ارز، جهش قیمت نهاده‌های دامی و افزایش قیمت گوشت، مرغ و لبنیات. وقتی ارز حاصل از فروش نفت به موقع وارد کشور نمی‌شود، زنجیره تأمین داخلی متوقف می‌شود و تورم بی‌رحمانه‌تر از قبل بر سفره مردم فشار می‌آورد.

ادعای رکوردشکنی صادرات نفت، در واقع بازتاب همان خطای قدیمی است؛ خطای تکیه بر «اعداد کاغذی» به‌جای شاخص‌های واقعی. امروز نفت ایران بیش از هر زمان دیگری روی آب است، اما پولش در هوا. تا زمانی که این فاصله میان آمار و واقعیت پابرجا بماند، هیچ گزارشی—even اگر از سوی مجلس منتشر شود—نمی‌تواند چهره واقعی بحران در مدیریت نفت ایران را پنهان کند.