دوشنبه ۲۴ شهریور ۱۴۰۴
در حالی که ناترازی برق کشور به بیش از ۱۶ هزار مگاوات رسیده و تابستان‌ها با بحران خاموشی مواجه‌ایم، توسعه نیروگاه‌های خورشیدی خانگی به‌عنوان راه‌حلی مقرون‌به‌صرفه و فوری، همچنان با موانع مالی، فنی و اداری روبه‌روست. با وجود ظرفیت بالای ایران در کمربند خورشیدی جهان، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر از شبکه برق تنها ۱.۸ درصد است. دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر با انتقاد از عملکرد نظام بانکی و ضعف در خرید تضمینی، خواستار تسهیل سرمایه‌گذاری مردمی و تجمیع ظرفیت‌ها برای عرضه در بورس انرژی شد.
به گزارش سرمایه فردا، ایران این روزها با یک بحران عمیق انرژی مواجه است؛ ناترازی برق بین تولید و مصرف در زمان اوج، به بیش از ۱۶ هزار مگاوات در سال جاری رسیده که معادل توان تولید ۱۶ نیروگاه اتمی بوشهر است. یعنی هر تابستان، کشور به اندازه ظرفیت چندین نیروگاه بزرگ کم دارد. بسیاری از کارشناسان معتقدند راه‌حل فوری و مقرون‌به‌صرفه این بحران فقط در ساخت نیروگاه‌های پرهزینه و زمان‌بر خلاصه نمی‌شود؛ بلکه در توسعه انرژی خورشیدی به‌ویژه در قالب نیروگاه‌های خورشیدی خانگی است. نیروگاه‌هایی که برق را درست در محل مصرف تولید می‌کنند و مانع هدر رفت ۱۲ تا ۱۳ درصدی انرژی در خطوط انتقال می‌شوند. در همین راستا، محمدامین زنگنه، دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران، در گفت‌وگو با روزنامه وطن امروز به بررسی واقعیات انرژی خورشیدی پرداخته و با نگاهی به ظرفیت واقعی، در مورد مزایا، موانع و راه‌حل‌های عملی برای رونق سرمایه‌گذاری مردمی در این حوزه سخن گفت.
محمدامین زنگنه، دبیر انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر ایران اظهار داشت: «در حال حاضر و با توجه ویژه به انرژی‌های تجدیدپذیر، به خصوص انرژی خورشیدی، مجموع ظرفیت نصب‌شده نیروگاه‌های تجدیدپذیر در کشور حدود ۱۸۰۰ مگاوات است که بخش عمده آن، یعنی حدود ۱۲۰۰ مگاوات، مربوط به انرژی خورشیدی است. بقیه شامل نیروگاه‌های بادی، برق‌آبی کوچک و ذغالی است. ظرفیت فعلی ما ۱۸۰۰ مگاوات است، یعنی از این مقدار حدود ۱۲۰۰ مگاوات خورشیدی و مابقی مربوط به سایر فناوری‌ها هستند. کل ظرفیت اسمی شبکه ما نیز در حال حاضر حدود ۹۵ هزار مگاوات است؛ بنابراین ۱۸۰۰ مگاوات از ۹۵ هزار مگاوات مربوط به تجدید پذیرها است.»
وی در ادامه افزود: « نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس یا همان نیروگاه‌های خورشیدی خانگی از منظر ملی بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر از نیروگاه‌های بزرگ‌مقیاس هستند. ما در خطوط انتقال حدود ۱۲ تا ۱۳ درصد افت داریم. یعنی اگر در نیروگاه‌های بزرگ‌مقیاس ۱۰۰ واحد برق تولید شود، حدود ۸۷ یا ۸۸ واحد به مصرف‌کننده می‌رسد. وقتی نیروگاه‌ها کوچک‌مقیاس باشند و در محل مصرف قرار گیرند، این میزان افت به طور قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند. مزیت دیگر آن کاهش هزینه‌های خطوط انتقال و پست‌های لازم برای رساندن برق از نیروگاه‌های بزرگ به مصرف‌کننده است. وقتی نیروگاه‌ها در محل مصرف باشند، این هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شوند.»
زنگنه یکی از مشکلات جدی تابستان امسال را مربوط به نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس دانست و گفت: «وقتی نیروگاه‌های کوچک در محل مصرف وصل می‌شوند، اگر مصرف‌کننده برق خود را قطع کند، برق نیروگاه هم قطع می‌شود. یعنی با وجود اینکه هزینه شده و نیروگاه در محل مصرف است، در تابستان و زمان اوج مصرف نمی‌تواند برق تولیدی خود را به شبکه تزریق کند. بنابراین اگر استراتژی وزارت نیرو توسعه نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس باشد، باید این مشکل حل شود.»
وی به انتقادهایی مبنی بر بازده پایین صفحات خورشیدی در شرایط گرد و خاک اظهار داشت: «کشور ما در کمربند خورشیدی جهان قرار دارد و یکی از بالاترین ظرفیت‌ها برای نیروگاه‌های خورشیدی را دارد. بنابراین ادعای اینکه نیروگاه خورشیدی کارایی ندارد، منطقی نیست. کاهش راندمان صفحات به دلیل گرد و خاک به راحتی با بازوهای متحرک (ربات‌ها) قابل رفع است و مسئله پیچیده‌ای نیست.»
زنگنه درباره خرید تضمینی دولت گفت: «حتی اگر دولت وعده خرید تضمینی بدهد، در عمل معمولاً توان مالی انجام آن را ندارد. تجربه موفق در نیروگاه‌های متوسط و بزرگ‌مقیاس نشان داده که فروش برق از طریق بورس انرژی و تابلو سبز بسیار به‌صرفه‌تر است. در حال حاضر روی روشی کار می‌کنیم که نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس تجمیع شوند و ظرفیت آنها در بورس عرضه شود.»
وی با اشاره به مشوق‌های دولت گفت: «امسال دولت مشوق‌های قابل توجهی برای نیروگاه‌های خورشیدی ارائه داده است. صندوق توسعه ملی ۱.۳ میلیارد دلار برای توسعه و احداث هزار مگاوات نیروگاه خورشیدی اختصاص داده که اگر به درستی مدیریت شود و به بخش خصوصی این صنعت هدایت شود، مشوق خوبی خواهد بود.» زنگنه اصلی‌ترین مانع ورود مردم به سرمایه‌گذاری در این حوزه را تأمین منابع مالی دانست و گفت: «نظام بانکی کشور به صنعت برق بی‌اعتماد است و وثایق سنگین ملکی می‌خواهد، که برای سرمایه‌گذاران عادی قابل دسترسی نیست. وزارت نیرو می‌تواند با استفاده از اموال مازاد خود در قالب طرح‌های مولدسازی یا از طریق صندوق‌های ضمانتی، این مشکل را حل کند. همچنین همکاری سایر وزارتخانه‌ها، به ویژه وزارت صمت و بانک مرکزی، برای تسهیل ثبت سفارش و تخصیص ارز تجهیزات وارداتی ضروری است.»
وی در پایان خاطرنشان کرد: «این اقدامات می‌توانند مسیر سرمایه‌گذاری مردم در نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس را هموار کنند و به توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر کمک کنند. هم‌اکنون حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ مگاوات نیروگاه بخش خصوصی با وجود تأمین منابع مالی، پشت سد ثبت سفارش و تخصیص ارز مانده‌اند و این موضوع باید هرچه سریع‌تر حل شود تا سرمایه‌گذاران دلسرد نشوند.»
دبیر انجمن انرژی‌های تجدید پذیر گفت: «نیروگاه‌های خورشیدی خانگی از نظر اقتصادی و ملی بسیار به‌صرفه‌تر از نیروگاه‌های بزرگ‌مقیاس و متمرکز هستند. این نیروگاه‌ها با کاهش ۱۲ تا ۱۳ درصد اتلاف انرژی در خطوط انتقال و حذف هزینه‌های سنگین احداث خطوط و پست‌های برق، صرفه‌جویی قابل‌توجهی ایجاد می‌کنند. با رفع موانع فنی و مالی، این الگو می‌تواند ناترازی برق را کاهش داده و تولید انرژی پاک را برای کشور تضمین کند.»
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا