پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی‌که رهبر انقلاب در سالگرد دولت چهاردهم بر ضرورت افزایش تولید و تنوع صادرات نفت تأکید کردند، گزارش اخیر اوپک از کاهش تولید ایران و واگذاری جایگاه سوم اوپک به امارات، زنگ خطری جدی برای اقتصاد کشور به صدا درآورده است. نفت، همچنان قدرتمندترین ابزار ایران برای ثبات ارزی، تأمین بودجه عمرانی، جذب سرمایه خارجی و جهش صنعتی است اما این ظرفیت، بدون اصلاح سیاست‌ها و سرمایه‌گذاری هدفمند، به فرصت‌های سوخته بدل خواهد شد.

در حالی‌که بازار جهانی انرژی با تحریم‌های تازه، تنش‌های منطقه‌ای و رقابت‌های ژئوپلیتیکی دست‌وپنجه نرم می‌کند، کشورهای تولیدکننده نفت در حال بازتعریف جایگاه خود در معادلات قدرت هستند. از لغو توافق‌های ونزوئلا تا آزمون رهبری عربستان در اوپک‌پلاس و بودجه‌ریزی بلندمدت کویت، نفت بار دیگر به ابزار چانه‌زنی و بازسازی نفوذ بدل شده است.

همایش دو روزه «سرمایه‌گذاری و تأمین مالی صنعت نفت» در دانشگاه علامه طباطبایی، بیش از آنکه راه‌حلی برای بحران سرمایه‌گذاری در نفت باشد، به تریبونی برای تکرار کلیشه‌ها و حضور چهره‌های سیاسی بدل شد. در کشوری که سود لوبیاچیتی از پروژه‌های نفتی پیشی گرفته، برگزاری چنین رویدادهایی نه تنها گرهی از تأمین مالی باز نمی‌کند، بلکه نشانی از گم‌گشتگی سیاست‌گذاری در میانه‌ی هرج‌ومرج اقتصادی است.

در تجمع اعتراضی روز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴، جمعی از بازنشستگان صنعت نفت با پلاکاردهایی در دست و خواسته‌هایی در دل، مقابل وزارت نفت گرد آمدند تا صدای مطالباتشان را بلند کنند. بیانیه‌ای ۱۸ ماده‌ای پایان‌بخش این تحصن بود؛ سندی که نه‌تنها از دغدغه‌های مالی و درمانی آنان پرده برداشت، بلکه تصویری هشدارآمیز از آینده معیشتی کارکنان امروز نفت ترسیم کرد—آیینه‌ای برای مدیران، و شاید زنگ بیدارباشی برای صندوق‌های بازنشستگی کشور.

هجده سال از جلسه پرتنش هیأت‌مدیره نفت برای واگذاری توسعه میادین گازی گلشن و فردوسی به شرکت نفت و گاز پارس می‌گذرد؛ میادینی با ذخایر عظیم که روزی قرار بود جزیره سیری را به قطب صادرات گاز مایع ایران بدل کنند، اما امروز در سکوتی سنگین و بی‌سرانجام، به حاشیه بایگانی طرح‌های انرژی کشور رانده شده‌اند—نمادی از فراموشی پرهزینه در سیاست‌گذاری منابع ملی.

شرکت بریتیش پترولیوم (BP) بهره‌برداری از میدان نفت و گاز مرلاک را در بخش بریتانیایی دریای شمال آغاز کرده است—میدانی که با اتصال زیردریایی به هاب پردازش مرکزی ETAP، بار ده تولید بازگشته است. این پروژه که ششمین طرح بزرگ BP در سال ۲۰۲۵ محسوب می‌شود، بخشی از استراتژی بلندمدت این شرکت برای افزایش تولید بالادستی و دستیابی به ظرفیت روزانه ۲۵۰ هزار بشکه تا پایان ۲۰۲۷ است. مرلاک، نمونه‌ای از توسعه رقابتی با تکیه بر زیرساخت‌های موجود است؛ رویکردی که BP آن را کلید بهره‌برداری بهینه در دوران جدید انرژی می‌داند.

با گذشت بیش از یک سال از انتصاب تورج دهقانی به عنوان مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، نام او هنوز در روزنامه رسمی کشور ثبت نشده است—اقدامی که برخلاف ماده ۱۲۸ اصلاحیه قانون تجارت محسوب می‌شود. در کنار این خلأ حقوقی، بررسی عملکرد مالی شرکت در سال ۱۴۰۴ نسبت به ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز کشور تنها ۷ میلیارد تومان سود داشته؛ رقمی که با سود یک واحد صنفی کوچک برابری می‌کند.

با اجرای رسمی مکانیسم اسنپ‌بک از سوی اروپا، بازار جهانی انرژی وارد مرحله‌ای از شکنندگی و بازآرایی شده است. در حالی که صادرات نفت ایران و روسیه تحت فشار تحریم‌ها محدود شده، جابه‌جایی مسیرهای صادراتی به آسیا و اختلال در عرضه جهانی، چشم‌انداز زمستانی سختی را برای اروپا رقم زده است که نه‌تنها اقتصادی، بلکه ژئوپلیتیکی خواهد بود.

شرکت نفت پاسارگاد تحت مدیریت امیرحسین باقری بایگی، در نیمه نخست سال جاری با کاهش ۲۸ درصدی مجموع تولیدات مواجه شده است. در حالی که تولید داخلی با افت ۴۹ درصدی و صادرات با کاهش ۱۲ درصدی همراه بوده، تغییرات مدیریتی و انتصاب‌های پرحاشیه در دفتر مرکزی، این شرکت را با چالش‌های جدی در حوزه بهره‌وری، اعتماد سازمانی و جایگاه بازار مواجه کرده است.