علی اکبر نیکواقبال مدیریت پول بانکی ها در کنترل نقدینگی موثر است، گفت: در سال‌های گذشته مهمترین عامل در رشد پایه پولی و تورم ناترازی بانک‌ها بوده است.

به گزارش سرمایه فردا، طبق گزارش بانک مرکزی ایران نرخ رشد پایه پولی کاهش یافته است. این موضوع تحت تاثیر پول بانکی ها، بازنگری و تعدیل صورت وضعیت دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی زخ داده است. این تعدیلات منجر به کاهش نیم واحد درصدی رشد نقطه به نقطه پایه پولی در اسفندماه ۱۴۰۲ شد. نرخ رشد پایه پولی از ۲۸٫۱ درصد به ۲۷٫۶ درصد کاهش یافته است.

تا چند سال پیش دولت برای پوشش کسری بودجه خود یا سراغ بانک‌مرکزی و چاپ پول می‌رفت. یا با دور زدن بانک‌مرکزی هزینه‌های خود را به بانک‌ها تحمیل می‌کرد. هر دو گزینه نتیجه‌ای جز رشد پایه‌پولی، فشار به منابع بانکی و در نهایت دامن زدن به تورم نداشتند.

دو گزینه جبران کسری بودجه اوراق یا پول بانکی

چاپ اوراق و تامین هزینه‌ها پروژه‌های عمرانی گزینه‌ای است که برخی کارشناسان آن را توصیه می‌کنند. اما موفقیت این گزینه در مدیریت هزینه ها بدون رشد پایه پولی ورود منابع آن به پروژه‌های عمرانی است.

در واقع باید توجه کرد که اوراق هزینه‌کردن از آینده است. باید در پروژه‌های بکار گرفته شود که در آینده بتوان از منابع درآمدی آن در تسویه اوراق استفاده کرد. اما استقراض از نظام نامی و تکیه بر پول بانکی در هزینه‌های جاری منجر به تورم و فشار به مردم می شود.

اهمیت سیاست های بانک مرکزی

یک اقتصاددان با تاکید بر اهمیت سیاست های بانک مرکزی بر نظام پولی کشور گفت: وقتی دولت با کسری بودجه مواجه می‌شود سراغ بانک مرکزی می رود، یا اینکه از نظام بانکی استقراض می کرد. بانک‌ها نیز با رشد پایه پولی کسری خود را جبران می کردند. بانک مرکزی با سیاست‌گذاری مستقل مقابل ادامه روند گذشته ایستاد.

علی اکبر نیکواقبال گفت: با توجه به اینکه در سال‌های مهمترین عامل موثر در رشد پایه پولی سیستم نابسامان بانکی بود، گفت: کاهش پایه پولی دستاورد مدیریت منابع بانکی است که در یک سال گذشته از طریق فشار بانک مرکزی برای اصلاح ناترازی محقق شده است.

او افزود: این موضوع به دلیل اینکه روی کنترل تورم نیز موثر است می تواند به پیش‌بینی پذیر شدن اقتصاد و رونق تولید کمک کند. همچنین با مهار تورم عملا قدرت خرید مردم حفظ می شود. در ادامه با افزایش حقوق و دستمزد بیش از تورم می توان این عدم تناسب حقوق و تورم را جبران کرد.

پول بانکی مهم‌ترین عوامل در آمار پایه پولی

همچنین یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در آمار پایه پولی، تغییر نرخ تسعیر ارز است. خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی ۴۳۰٫۹ درصد رشد داشته است. یعنی ۱۷۴٫۳ واحد درصد در رشد پایه پولی نقش داشته است.

این تغییر عمدتاً به دلیل تغییر نرخ تسعیر ارز بوده است. پیش از افزایش نرخ تسعیر، خالص ذخایر خارجی بانک مرکزی کاهش یافته بود. در واقع اثر منفی ۱۰٫۴ درصدی بر نرخ رشد نقطه به نقطه پایه پولی داشت.

میزان دارایی های خارجی ایران

افزایش دارایی های خارجی ایران در سال ۱۴۰۲، روند افزایشی شده و این متغیر با رشد ۴۳۰٫۹ درصدی روبرو شده است. با این حال، رشد پایه پولی همچنان کاهش یافته است.
مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها سهمی معادل ۴۴٫۵ واحد درصد در رشد پایه پولی نقش داشته است. قبلا به دلیل افزایش اضافه برداشت بانک‌ها از منابع بانک مرکزی است.
خالص بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی سهمی معادل ۷٫۹ واحد درصد در رشد پایه پولی موثر است. بخشی از افزایش ناشی از رقم اسناد پرداختنی به تعهد دولت و سهام دولت در صندوق بین‌المللی پول بوده است.

پول بانکی یا مالیات خرج هزینه های دولت می‌شود ؟

برخی منابع ادعا می‌کنند که طی ماه‌های گذشته رقمی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان توسط دولت از منابعی مانند اداره‌های برق، گاز و.. برای تامین هزینه‌های جاری بودجه استقراض شده است.
البته طی یکسال گذشته افزایش چشمگیر درآمدهای مالیاتی نیز به عنوان اقدامی از سوی دولت برای تامین هزینه‌های خود مطرح می‌شود.
حال اگر این ادعای مطرح شده در رابطه با استقراض دولت از اداره‌های مذکور صحت داشته باشد. این مدل استقراض در ماه‌های آینده ممکن است، خدمات‌رسانی دستگاه‌های قرض دهنده را با مشکل روبرو کند. در نهایت به استقراض دولت جدید از همان مسیر قدیمی برای پرداخت بدهی آن دستگاه‌ها شود.