در شرایطی که صنعت فولاد کشور با چالش‌های تأمین، نوسانات بازار و تغییرات راهبردی مواجه است، شرکت فولاد مبارکه با رشد ۱۵ درصدی درآمد عملیاتی، دستیابی به سود قابل توجه، و پیشروی در مسیر هوشمندسازی، بومی‌سازی و آینده‌پژوهی، توانسته جایگاه خود را به‌عنوان سازمانی تحول‌گرا و پیشتاز در زنجیره ارزش فولاد تثبیت کند. این گزارش به بازخوانی حرکت‌های کلیدی شرکت در حوزه مالی، تولید، سرمایه‌گذاری و پایداری پرداخته است.

به گزارش سرمایه فردا، عملکرد مالی شرکت در سال ۱۴۰۳ نشان‌دهنده رشد پایدار و بهینه‌سازی عملکرد داخلی است. درآمدهای عملیاتی با رشد ۱۵ درصدی نسبت به سال گذشته به رقم ۲،۴۲۸،۸۱۲ میلیارد ریال رسیده‌اند. این افزایش با وجود افت ۳ درصدی در مقدار فروش، به لطف رشد ۱۸ درصدی نرخ فروش حاصل شده است. همچنین درآمد غیر عملیاتی شرکت به ۲۹ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال ۱۴۰۲ حدود ۳۸ درصد رشد داشته و سود عملیاتی شرکت نیز به ۱۰۴۴۱۲ میلیارد تومان رسیده است.
متوسط نرخ فروش محصولات داخلی به ۳۳۷،۲۹۷ ریال بر کیلوگرم رسیده و ۸۳ درصد از فروش از طریق بورس کالا انجام گرفته است. این شرکت سهامی بیش از ۵۱ درصد از بازار اسلب، حدود ۴۰ درصد بازار بیلت و بیش از ۸.۵ درصد بازار بلوم و در مجموع ۴۹ درصد تولید فولاد کشور را در اختیار دارد.
فروش‌های خارج از بورس شامل محصولات استاندارد (با نرخ بورس) به نهادهای اجرایی و محصولات انباری بر اساس دستورالعمل‌ها انجام شده و درآمد حاصل از فروش انباری در این دوره ۱۴۲،۶۰۹ میلیارد ریال گزارش شده است.
در سال‌های اخیر، تغییر ساختار مالکیتی و سیاست‌های منطقه‌محور در حوزه معدن، دسترسی به مواد اولیه را با چالش‌هایی مواجه کرده است. فولاد مبارکه برای مدیریت این شرایط، ضمن خرید سهام معادن بزرگ و حضور در هیأت‌مدیره آن‌ها، به تشکیل کنسرسیوم و ورود مستقیم به حوزه اکتشاف معادن پرداخته است تا تداوم دسترسی به منابع را تضمین کند.
ترکیب فروش محصولات این شرکت نیز گویای جایگاه مهم آن در بازار فولاد شامل تختال ۳۰ درصد، ورق گرم ۵۷ درصد ورق سرد ۶۵ درصد، گالوانیزه: ۹ درصد ، رنگی: ۳۳ درصد، قلع‌اندود ۵۶ درصد است.
قیمت‌گذاری محصولات بر اساس توافق با بورس کالای ایران صورت می‌گیرد و پایه قیمت تختال طبق میانگین قیمت CIS و نرخ دلار نیمایی روز قبل از عرضه محاسبه می‌شود.

در حوزه سرمایه‌گذاری، شرکت در سال ۱۴۰۳ با هدف تحقق چشم‌انداز کلان گروه، اقدامات متنوعی در جهت توسعه زنجیره ارزش انجام داده است؛ از جمله: ادغام شرکت فولاد تاراز در شرکت ورق خودرو چهارمحال و بختیاری، تملک ۴۰ درصد سهام شرکت کانی‌سازان کیمیا با دسترسی به ذخایر بیش از یک میلیارد تن سنگ‌آهن در معادن سنگان، انتقال سهام شرکت مدیریت اکتشاف پایا به شرکت تأمین و فرآوری فولاد مبارکه، تأسیس صندوق نیکوکاری نهال آتیه به‌منظور ایفای مسئولیت اجتماعی انجام داده است. در همین مسیر، شرکت تمرکز ویژه‌ای بر بومی‌سازی مواد، قطعات و تجهیزات حیاتی دارد. این راهبرد نه‌تنها در جهت کاهش وابستگی خارجی، بلکه در مسیر تقویت سازندگان داخلی، تجاری‌سازی محصولات کلیدی و توسعه برندهای ایرانی اجرایی شده و از طریق «واحد بومی‌سازی»، سامانه کارلینک و وب‌سایت تخصصی دنبال می‌شود.
این روند مستمر در بهبود عملکرد داخلی، توسعه سرمایه‌گذاری‌ها و ارتقاء بهره‌وری، در کنار نگاه سیستمی به مدیریت ریسک و آینده‌پژوهی، نشان می‌دهد که فولاد مبارکه فراتر از نقش تولیدکننده، به یک سازمان آینده‌نگر و تحول‌گرا بدل شده است.
اتخاذ سازوکارهای جدید در تعامل با بازارهای داخلی و بین‌المللی، انعطاف‌پذیری در قیمت‌گذاری، و پایش مداوم ظرفیت‌ها از طریق سامانه‌های هوشمند، بستری را فراهم ساخته که در آن شرکت می‌تواند به‌صورت چابک به نوسانات محیطی پاسخ دهد. این توانمندی، نه تنها در مواجهه با چالش‌های اقتصادی داخلی همچون تورم، تغییرات نرخ ارز، و تحولات حوزه سیاست‌گذاری مؤثر است، بلکه در تطبیق با الزامات رقابت در بازارهای جهانی نیز نقش کلیدی دارد.
از سوی دیگر، هم‌سویی بین سیاست‌های بومی‌سازی، توسعه پایدار، و مسئولیت اجتماعی، در قالب اقدامات عملیاتی و نظام‌مند نمایان است. تشکیل صندوق‌های حمایتی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های سبز، و تعامل با اکوسیستم نوآوری کشور، گواهی بر تعهد فولاد مبارکه به ایفای نقش گسترده‌تر در توسعه ملی است.
حرکت روبه‌جلوی شرکت فولاد مبارکه در مسیر آینده‌نگری و چابکی راهبردی، نقطه‌عطفی مهم در تحول سازمانی آن به‌شمار می‌آید.  این شرکت  در پاسخ به الزامات محیط پرچالش و پیچیده کسب‌وکار، اقدام به راه‌اندازی «رصدخانه استراتژیک و آینده‌پژوهی» در قالب یک پلتفرم دیجیتال تحت عنوان اپلیکیشن «دیدوان» کرده است. این سامانه با مأموریت ارتقاء سطح آگاهی مدیران و تسهیل تصمیم‌گیری‌های به‌هنگام، مکملی مدرن برای نظام مدیریت استراتژیک کلاسیک شرکت محسوب می‌شود.
دیدوان، با شعار هوشمندانه «چشم همیشه‌باز مدیران»، سیستمی فعال در پایش استراتژیک است که با بهره‌گیری از ابزارهای تعاملی آینده‌پژوهی، تصویری ۳۶۰ درجه از چشم‌اندازها، تهدیدها و فرصت‌های پیش‌رو ارائه می‌کند تا مدیران بتوانند در بزنگاه‌های راهبردی، انتخاب‌هایی دقیق و مبتنی بر تحلیل اتخاذ کنند.

هم‌راستا با این تحول دیجیتال، فولاد مبارکه از سال ۱۳۹۱ با بهره‌گیری از استاندارد ISO ۳۱۰۰۰ و چارچوب پیشنهادی «رابرت کاپلان و آنت مایکس» و با الهام از تجارب موفق شرکت فولکس‌واگن، به پیاده‌سازی یک نظام منسجم مدیریت ریسک اقدام کرده است. در این چارچوب، ریسک‌های مرتبط با اهداف استراتژیک توسط کارگروه برنامه‌ریزی شناسایی، ارزیابی، اولویت‌بندی و در قالب اقدامات پیشگیرانه یا اقتضایی، مهار می‌شوند؛ چراکه مواجهه دائمی سازمان با عوامل داخلی و خارجی ایجاب می‌کند تا این ریسک‌ها به‌طور نظام‌مند کنترل شوند.
بر همین مبنا، ریسک‌ها و فرصت‌ها در ارتباط با شش محور اصلی استراتژی شرکت، با مشارکت مدیران، رؤسا و کارشناسان تخصصی شناسایی و مستند می‌شوند. برای هر مورد، کاربرگ‌های ریسک شامل اقدامات دقیق برای مواجهه با تهدیدات بحرانی تدوین می‌گردد.

زنجیره تأمین و فرآیند تولید در فولاد مبارکه
در کنار این راهبردهای کلان، زنجیره تأمین و فرآیند تولید در فولاد مبارکه به‌گونه‌ای طراحی شده که پاسخگوی نیازهای متنوع بازار داخلی و جهانی باشد. مواد اولیه مانند کنسانتره سنگ‌آهن از معادن گل‌گهر، چادرملو، بافق، زرند، سنگان و سیرجان ایرانیان واقع در استان‌های کرمان، یزد و خراسان رضوی از طریق خطوط ریلی و جاده‌ای به مجتمع منتقل می‌شود. بخشی از گندله نیز از همین منابع به چرخه تولید وارد می‌شود.
در واحد گندله‌سازی، کنسانتره زبره و ریزدانه با بنتونیت و لجن غبارگیرها ترکیب و به شکل گندله‌هایی به قطر ۸ تا ۱۶ میلی‌متر در دیسک‌های چرخان فرم‌دهی شده، سپس خشک، پخته و آماده انتقال به واحدهای احیای مستقیم می‌شوند. در واحدهای احیا، گندله‌ها به آهن اسفنجی با حداقل غلظت آهن ۹۲ درصد و کربن ۱.۸ درصد تبدیل شده و به واحد فولادسازی ارسال می‌گردند.
فولاد مذاب حاصل از هشت کوره قوس الکتریکی با ظرفیت ۲۰۰ تن، عمدتاً از ترکیب ۹۰٪ آهن اسفنجی و ۱۰٪ آهن قراضه تشکیل می‌شود و پس از ریخته‌گری به تختال تبدیل می‌گردد. این تختال‌ها پس از خنک شدن در واحد نورد گرم به کلاف‌هایی با ضخامت ۱.۵ تا ۱۶ میلی‌متر و سپس در واحد نورد سرد به ضخامت ۰.۱۸ میلی‌متر رسانده می‌شوند. محصولات نهایی به صورت ورق یا کلاف به بازار عرضه شده و بخشی نیز به ورق‌های گالوانیزه، رنگی و قلع‌اندود تبدیل می‌شود.
در سال ۱۴۰۳، بالغ بر ۸۷.۷۱ درصد از بودجه خرید از داخل کشور تأمین شده و کمتر از ۱۸ درصد از اقلام از منابع خارجی خریداری شده‌اند که نشان‌دهنده رشد خوداتکایی شرکت است.