جمعه ۵ دی ۱۴۰۴
بازار جهانی فولاد در روزهای پایانی سال ۲۰۲۵ با معاملات متنوع اما تغییرات محدود همراه بود. از قرارداد ورق گرم هند به امارات گرفته تا معاملات قراضه در مسیر آمریکا–ترکیه و ثبات نسبی قیمت سنگآهن و زغالسنگ، نشانهها حاکی از احتیاط فعالان بازار و تثبیت نسبی نرخهاست. در بخش شمش و محصولات طویل نیز قیمتها عمدتاً ثابت مانده و تنها نوسانات جزئی در برخی بازارها دیده میشود.
به گزارش سرمایه فردا، پایان سال ۲۰۲۵ برای بازار جهانی فولاد بیش از آنکه صحنه جهشهای قیمتی باشد، به دورهای از تثبیت و انتظار شباهت دارد. قراردادهای جدید در حوزه ورق گرم و شمش نشان میدهد تقاضا همچنان وجود دارد، اما خریداران و فروشندگان با احتیاط بیشتری عمل میکنند. بازار قراضه در مسیرهای اصلی آمریکا–ترکیه و اروپا–ترکیه نیز با نرخهای تقریباً ثابت معامله شد و سنگآهن و زغالسنگ استرالیا بدون تغییر روزانه باقی ماندند. این وضعیت بیانگر آن است که بازار جهانی فولاد در آستانه سال ۲۰۲۶، بیش از هر چیز به دنبال حفظ تعادل و آمادهسازی برای تحولات احتمالی سال آینده است.
فعالیت کارخانههای چین در ماه نوامبر بار دیگر کاهش یافت و شاخص مدیران خرید (PMI) تولید به ۴۹.۲ رسید؛ اندکی بالاتر از اکتبر (۴۹.۰) اما همچنان زیر مرز ۵۰ واحدی که مرز رکود و رشد محسوب میشود. این دادهها نشان میدهد که بخش تولید چین، پس از همهگیری کووید-۱۹، هنوز نتوانسته به مسیر پایدار بازگردد. فشار جنگ تجاری با آمریکا و ضعف تقاضای داخلی، سیاستگذاران را در برابر دو انتخاب دشوار قرار داده است: ادامه اصلاحات ساختاری سختگیرانه یا تزریق محرکهای تازه برای تقویت مصرف.
زیرشاخص سفارشهای جدید و صادراتی نسبت به ماه قبل اندکی بهبود یافتهاند، اما همچنان در محدوده رکود قرار دارند. این وضعیت بیانگر آن است که تولیدکنندگان چینی با وجود ظرفیت بالا، در جذب سفارشهای جدید و بازگشت به رونق پایدار ناکام ماندهاند. در واقع، اقتصاد چین درگیر یک «رکود تقاضا» است؛ رکودی که اگر با سیاستهای حمایتی همراه نشود، میتواند به کاهش بیشتر اشتغال و سرمایهگذاری منجر شود.
در ایران نیز بازار صادرات فولاد هفتهای آرام و پرابهام را پشت سر گذاشت. معاملات شمش و آهن اسفنجی تقریباً متوقف شده و بسیاری از کارخانهها و تجار منتظرند تا سازوکار «اتاق مبادله دوم» بهطور کامل مشخص شود. این اتاق قرار است فرآیند قیمتگذاری و تسویه ارزی را بازتنظیم کند، اما تا زمان روشن شدن جزئیات، صادرکنندگان از عرضه خودداری میکنند.
مشکل اصلی، الزام صادرکنندگان به سپردن ضمانتنامه بانکی و عرضه ارز با نرخ پایینتر از بازار ثانویه است؛ موضوعی که حاشیه سود را کاهش داده و انگیزه صادرات را کمرنگ کرده است. توقف محمولهها در گمرک و محدودیت کارتهای بازرگانی نیز مزید بر علت شده و فضای بازار را مبهمتر کرده است.
با وجود این، برخی معاملات محدود انجام شده است: حدود ۳۰ هزار تن شمش برای تحویل دسامبر–ژانویه با قیمت ۴۱۰ تا ۴۱۵ دلار فوب فروخته شد. مجتمع فولاد خراسان نیز شمش خود را برای آسیای مرکزی با نرخ حدود ۳۸۰ دلار فوب عرضه کرده است. در همین حال، Metal Expert قیمت هفتگی شمش صادراتی ایران را در دوم دسامبر ۳ دلار افزایش داده و به ۴۰۳ دلار فوب رسانده است.
از منظر عرضه، وضعیت گاز امسال نسبت به سال گذشته بهتر بوده و هنوز محدودیت جدی اعمال نشده است. اما تجربه سال گذشته نشان میدهد که هرگونه کمبود گاز میتواند به افزایش قیمتها و کاهش تولید منجر شود. در بازار منطقهای نیز شمش چین با قیمتهای رقابتیتر عرضه میشود و همین موضوع چشمانداز صادرات ایران را تا فوریه محدود کرده است.
تصویر کلی نشان میدهد که دو اقتصاد مهم آسیایی با چالشهای متفاوت اما همراستا مواجهاند: چین با رکود تقاضا و فشار ساختاری، ایران با ابهامهای ارزی و محدودیتهای نهادی. در هر دو مورد، مسئله اصلی «اعتماد» است؛ اعتماد تولیدکنندگان و صادرکنندگان به سیاستگذار. بدون شفافیت و محرکهای مؤثر، رکود چین میتواند طولانیتر شود و صادرات ایران نیز در حاشیه بماند.
پس از هفتهها ابهام و انتظار، صنعت فولاد ایران اکنون با تصویری روشنتر از سازوکار بازار ثانویه ارز روبهروست؛ بازاری که قرار است مسیر عرضه درآمدهای ارزی صادرکنندگان غیرنفتی را سامان دهد. بانک مرکزی و وزارت صمت با توافقی مشترک، چارچوبی طراحی کردهاند که هدف آن مدیریت منابع ارزی و کاهش فشار نوسانات بر صنایع بزرگ، بهویژه فولاد است.
بر اساس این چارچوب، صادرکنندگان زنجیره فولاد موظفاند بخشی از ارز حاصل از صادرات خود را در بازار رسمی و بخشی دیگر را در بازار توافقی عرضه کنند. این تقسیمبندی، بهطور مستقیم از طریق سامانه نیما و گواهیهای صادراتی تحت نظارت بانک مرکزی انجام خواهد شد. به بیان ساده، دولت تلاش دارد با این مکانیزم، هم نیاز واردکنندگان کالاهای مصرفی را پوشش دهد و هم جریان ارزی صنایع را شفافتر کند.
با این حال، واکنش فعالان بازار همچنان دوگانه است. برخی معاملهگران شمش معتقدند هنوز جزئیات کافی در دسترس نیست و بازار در حال آزمون و خطاست. در مقابل، گروهی دیگر با خوشبینی محتاطانه میگویند این مقررات میتواند قواعد بازی را تغییر دهد؛ بهویژه اگر تولیدکنندگان مجبور شوند بخشی از درآمد خود را با نرخ رسمی و بخش دیگر را با نرخ توافقی عرضه کنند، فشار بر بازار آزاد کاهش خواهد یافت و امکان برنامهریزی برای واردات مواد اولیه بیشتر میشود.
از سوی دیگر، فعالان مواد اولیه چندان راضی نیستند. آنها میگویند سهم اندک نرخ توافقی برای این بخش، تناسبی با نیاز واقعی کارخانهها ندارد و حتی میتواند تأمین مواد خام را دشوارتر کند. اشاره به ممنوعیت اخیر تخلیه محمولهها در بندرعباس نیز نشان میدهد که مقررات جدید اگر با محدودیتهای اجرایی همراه شود، به جای تسهیل تجارت، مانع تازهای ایجاد خواهد کرد.
در نهایت، کارشناسان حقوقی هشدار میدهند که موفقیت این بازار ثانویه وابسته به شفافیت و همکاری کامل صادرکنندگان است. اگر تقاضا بیش از عرضه باشد، نرخ توافقی به سرعت افزایش خواهد یافت و دوباره فشار بر کل زنجیره فولاد بازخواهد گشت. بنابراین، پرسش اصلی همچنان باقی است: آیا بازار ثانویه تنها نقش «آسپرین» را دارد و دردهای ساختاری صادرات را موقتاً آرام میکند، یا میتواند به درمانی پایدار برای مشکلات مزمن صنایع ایران باشد.
ایران؛ بازار شمش و محصولات طویل در سایه مقررات تازه ارزی ۶ دسامبر ۲۰۲۵
بازار صادراتی فولاد ایران در هفته نخست دسامبر همچنان با فضایی آرام و محتاطانه روبهرو بود. دلیل اصلی این سکون، انتظار فعالان بازار برای روشن شدن جزئیات سازوکار جدید تسعیر ارز در «بازار ثانویه» عنوان میشود. اگرچه دولت در پایان هفته بر سر اصول این سازوکار به توافق رسید، اما صادرکنندگان و تولیدکنندگان هنوز نیاز دارند خود را با شرایط تازه وفق دهند. بسیاری از نمایندگان صنعت فولاد معتقدند این تغییر بهزودی حاشیه سود، قیمتها و جریان صادرات در کل زنجیره را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
در بخش شمش، معاملات این هفته محدود باقی ماند. مشکلات ارزی و انتظار برای فعال شدن اتاق دوم مبادله، تجار و کارخانهها را به احتیاط واداشت. کیوان جعفری تهرانی، تحلیلگر ارشد بازار، گفت: «شمش فعلاً فروش نمیرود؛ همه منتظرند اتاق دوم ارزی بهطور کامل فعال شود.» با این حال، پس از توافق وزارت صمت و بانک مرکزی، چشمانداز بازار تغییر کرد و امیدواری نسبت به هفتههای آینده افزایش یافت.
با وجود رکود، چند معامله انجام شد:
بر اساس این تحولات، Metal Expert ارزیابی هفتگی قیمت شمش صادراتی ایران را ۳ دلار افزایش داد و در تاریخ ۵ دسامبر به ۴۰۸ دلار فوب رساند.
ابهام در مقررات جدید ارزی، بازار محصولات طویل را نیز تحت فشار قرار داد. میلگرد ایران که پیشتر در محدوده ۳۹۰ تا ۴۲۰ دلار EXW معامله میشد، سه هفته قبل به ۴۰۰ تا ۴۲۰ دلار رسید، اما در هفته گذشته برخی پیشنهادها به ۳۸۰ تا ۳۸۵ دلار EXW کاهش یافت. قیمت راد (wire rod) نیز بسته به محل بارگیری بین ۴۱۰ تا ۴۳۵ دلار EXW اعلام شد و نرخ فوب بندرعباس در محدوده ۴۲۵ تا ۴۴۵ دلار برآورد شد.
در بازار ناودانی، نقش تجار به دلیل محدودیت کارتهای بازرگانی تقریباً حذف شده و کارخانهها مستقیماً پیشنهاد فروش ارائه میدهند. این کمبود عرضه باعث شده قیمتها از میانه نوامبر تاکنون دستکم ۶۰ دلار افزایش یابد. یکی از فعالان بازار گفت: «سفارشهای خارجی بهشدت کاهش یافته و هنوز روشن نیست تصمیم نهایی دولت چه خواهد بود.»
بازار فولاد ایران در آستانه تغییرات جدی ناشی از مقررات تازه ارزی قرار دارد. اگرچه معاملات محدود و تقاضای خارجی کاهش یافته، اما افزایش تدریجی قیمتها نشان میدهد فعالان بازار در حال بازتعریف موقعیت خود هستند. هفتههای آینده، با روشنتر شدن جزئیات بازار ثانویه، میتواند مسیر تازهای برای صادرات شمش و محصولات طویل ایران ترسیم کند.
بر اساس دادههای گمرک چین، صادرات فولاد این کشور در ماه نوامبر به ۹.۹۸ میلیون تن رسید؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷.۶ درصد افزایش نشان میدهد. میانگین صادرات روزانه نیز با رشد ۵.۴ درصدی نسبت به اکتبر، به ۳۳۲ هزار و ۶۶۷ تن رسید. در مجموع یازده ماه نخست سال، صادرات فولاد نهایی چین با رشد ۶.۷ درصدی از مرز ۱۰۷.۷ میلیون تن عبور کرده است.
در مقابل، واردات فولاد نهایی چین در نوامبر تنها ۴۹۶ هزار تن بود؛ هرچند نسبت به ماه قبل و مدت مشابه سال گذشته اندکی افزایش داشت، اما در بازه ژانویه تا نوامبر با کاهش ۱۰.۵ درصدی به ۵.۵ میلیون تن رسید. در نتیجه، صادرات خالص فولاد نهایی چین در این دوره با رشد ۷.۸ درصدی به بیش از ۱۰۲ میلیون تن رسید.
فعالان بازار پیشبینی میکنند صادرات فولاد چین در دسامبر در سطح نوامبر باقی بماند و در پایان سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۱۸ میلیون تن برسد؛ رقمی بالاتر از رکورد ۱۱۰.۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۴. با این حال، انتظار میرود در سال ۲۰۲۶ صادرات کاهش یابد؛ زیرا پروندههای تجاری علیه فولاد چین افزایش یافته و سطح بالای صادراتی سال ۲۰۲۵ خود بهعنوان «پایه دشوار» عمل خواهد کرد.
در عراق، بارندگیهای شدید هفته گذشته فعالیت کارخانههای فولاد در اقلیم کردستان را مختل کرد، اما بیشتر واحدها اکنون به شرایط عادی بازگشتهاند. با این حال، تقاضا همچنان ضعیف است؛ وضعیتی که معمولاً در فصل بارندگی و پایان سال رخ میدهد.
قیمت میلگرد تحویل از کارخانه (EXW) در محدوده ۶۲۰ تا ۷۰۰ دلار ثابت مانده است. منابع محلی گزارش میدهند میلگرد در بازار با نرخ حدود یک میلیون دینار عراق (معادل ۷۰۰ دلار EXW) عرضه میشود و قیمت بازار تا ۱.۴۲۵ میلیون دینار نیز رسیده است. قراضه نیز حدود ۲۰ دلار پایینتر از نرخ رسمی معامله میشود.
کارخانههایی که شمش وارد میکنند، تلاش داشتند معاملات خود را در سطح ۸۷۵ هزار دینار عراق (حدود ۶۱۴ دلار) انجام دهند، اما کاهش تقاضا مانع شد. در بصره، میلگرد همچنان با قیمت ۵۹۰ تا ۶۰۰ دلار EXW عرضه میشود و تولیدکنندگان با کورههای القایی محصولات خود را در محدوده ۵۶۵ تا ۵۸۵ دلار EXW ارائه میدهند؛ اندکی کمتر از هفته گذشته.
یکی از منابع داخلی گفت: «تقاضا مناسب نیست و فعلاً روزانه حدود ۲۸۰ تن میلگرد ارسال میکنیم.» در بغداد نیز ذخایر میلگرد، بهویژه محصولات ایرانی، کاهش یافته است. میلگرد ایرانی با کیفیت معمولی حدود ۵۴۰ دلار و محصول با کیفیت بالاتر ۶۰۰ دلار عرضه میشود. میلگرد ترکیه نیز همچنان با نرخ ۸۰۰ دلار در انبار معامله میشود و طی چند ماه گذشته تغییری نداشته است.
تصویر کلی بازار جهانی فولاد نشان میدهد چین در سال ۲۰۲۵ به رکورد تاریخی صادرات نزدیک شده، در حالی که عراق با رکود تقاضا و ثبات نسبی قیمتها دستوپنجه نرم میکند. این دو روند متضاد، اهمیت شرایط منطقهای و مقررات تجاری را در شکلدهی آینده بازار فولاد برجسته میسازد.
بر اساس گزارش Metal Expert و دادههای انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران (ISPA)، عملکرد صادراتی فولاد ایران در هشتماهه نخست سال ۱۴۰۴ (۲۱ مارس تا ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵) مثبت ارزیابی شده است. این رشد در شرایطی رخ داده که صنعت فولاد کشور با محدودیتهای برق، مقررات داخلی پیچیده و نوسانات ارزی روبهرو بوده است.
در بخش محصولات نیمهنهایی، صادرات ایران نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۲ درصد افزایش یافته و به حدود ۵.۵ میلیون تن رسیده است. صادرات شمش و بلوم با رشد ۳۷ درصدی به کمی کمتر از ۴.۱ میلیون تن رسید، در حالی که صادرات اسلب جهشی ۶۲ درصدی را تجربه کرد و به حدود ۱.۳ میلیون تن رسید. این بخش عملاً ستون اصلی رشد صادرات فولاد ایران در سال جاری بوده است.
در مجموع، صادرات فولاد نهایی ایران ۲۰ درصد رشد سالانه داشته و به ۳ میلیون تن رسیده است. با این حال، صادرات محصولات طویل فولادی با کاهش ۹ درصدی به حدود ۲.۱ میلیون تن افت کرده است. این افت بیشتر ناشی از کاهش حضور ایران در بازارهایی چون عراق و فشار ناشی از نوسانات ارزی و مقررات سختگیرانه بوده است. بخشی از این کاهش با افزایش صادرات اسلب جبران شده است.
صادرات محصولات تخت فولادی رشد قابلتوجهی داشته و از ۲۶۰ هزار تن در سال گذشته به ۹۶۲ هزار تن در سال جاری رسیده است. این جهش عمدتاً به دلیل افزایش ظرفیت تولید و تنوعبخشی به سبد محصولات شرکت فولاد مبارکه و شرکتهای تابعه آن عنوان شده است.
در بخش مواد اولیه نیز روند صادرات کاملاً مثبت بوده است:
این آمار نشان میدهد که علیرغم چالشهای داخلی، صنعت فولاد ایران توانسته در بخشهای کلیدی صادراتی عملکردی مثبت داشته باشد. با این حال، عدم توازن میان محصولات طویل و تخت همچنان یکی از چالشهای ساختاری صادرات فولاد کشور باقی مانده است؛ چالشی که در صورت تداوم میتواند بر جایگاه ایران در بازارهای منطقهای و جهانی اثرگذار باشد.
بازار جهانی فولاد در روزهای پایانی دسامبر همچنان شاهد معاملات متنوع در بخش محصولات تخت، قراضه، سنگآهن و شمش بود؛ هرچند تغییرات قیمتی عمدتاً محدود و در برخی موارد ثابت باقی مانده است.
محصولات تخت یک محموله ورق گرم (HRC) گرید S275JR از هند به مقصد امارات متحده عربی با قیمت ۴۸۷ دلار به ازای هر تن CFR معامله شد. زمان تحویل این محموله اواسط ژانویه اعلام شده است. این قرارداد نشاندهنده استمرار تقاضا در بازار خاورمیانه برای ورق گرم وارداتی است.
بازار قراضه فولادی
سنگآهن یک محموله نرمه سنگآهن با عیار ۵۶ درصد آهن به مقصد چین، به میزان ۱۷۰ هزار تن معامله شد. قیمت این محموله هنوز نهایی نشده و زمان تحویل آن ۸ دسامبر (Laycan) اعلام شده است.
ارزیابی روزانه قیمتها – ۲۴ دسامبر ۲۰۲۵
بازار شمش
محصولات طویل و ورق گرم
ارزیابی هفتگی – ۱۹ دسامبر ۲۰۲۵
جمعبندی بازار جهانی فولاد در هفته پایانی دسامبر عمدتاً با ثبات قیمتها همراه بوده است. معاملات محدود در بخش قراضه و سنگآهن نشاندهنده احتیاط خریداران و فروشندگان است، در حالی که بازار شمش و محصولات تخت همچنان فعال باقی مانده و قراردادهای جدید در خاورمیانه و آسیا منعقد شدهاند. این وضعیت بیانگر آن است که بازار جهانی فولاد در آستانه سال ۲۰۲۶ با رویکردی محتاطانه اما پایدار حرکت میکند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا