تأثیر جنگ بر اسرائیل تخمین زده شده حدود ۲۰ میلیارد دلار خسارت بر اقتصاد این کشور تحمیل کرده و میزان کسری بودجه را ۸ درصد افزایش داده است.

به گزارش سرمایه فردا، جنگ تحمیلی ۱۲ روزه رژیم صهیونی علیه جمهوری اسلامی ایران که در ژوئن ۲۰۲۵ آغاز شد، تأثیر جنگ بر اسرائیل فقط مربوط به پاسخ با پاسخ موشکی ایران نیست، نه تنها خسارات انسانی و نظامی به همراه داشت، بلکه اقتصاد رژیم صهیونی را با چالش‌های جدی مواجه کرد. این گزارش به بررسی خسارات اقتصادی، آسیب‌های زیرساختی به‌ویژه در بخش انرژی، هزینه‌های مستقیم جنگ، و چالش‌های اقتصادی آینده می‌پردازد. اطلاعات ارائه‌شده در این گزارش بر اساس منابع معتبر بین‌المللی مانند The National News و Al Jazeera و همچنین رسانه‌های اسرائیلی مانند The Times of Israel گردآوری شده است، زیرا اطلاعات مستقیم از منابع رسمی رژیم یا بانک مرکزی این کشور در دسترس نبوده و نیست.

1. بررسی اجمالی درگیری

جنگ رژیم صهیونی علیه ایران در ۱۳ ژوئن ۲۰۲۵ با حملات ناجوانمردانه به تأسیسات نظامی و هسته‌ای ایران آغاز شد. این حملات با هدف جلوگیری از پیشرفت برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران انجام شد و به شهادت تعدادی از فرماندهان ارشد نظامی و دانشمند هسته‌ای کشور منجر شد. در پاسخ و جهت دفاع از کشور و صیانت از عزت ملی، جمهوری اسلامی ایران حملات موشکی و پهپادی را به شهرها و نقاط کلیدی رژیم صهیونی، از جمله تل‌آویو و حیفا، انجام داد. در این میان، یکی مهم‌ترین راهبردهایی که همواره جمهوری اسلامی ایران در پشیمان کردن و از پا درآوردن رژیم به کار گرفت، ضربه‌های اقتصادی به این باند جنایتکار بود تا به واسطه اختلال در تجارت، بنادر و تاسیسات انرژی،‌ رژیم ناچار به عقب‌نشینی شود. در واقع، تاثیرات و چالش‌های اقتصادی این جنگ،‌ آزمونی برای تاب‌آوری اقتصادی رژیم صهیونی در برابر فشارهای چندجانبه بود که به نظر می‌رسد یکی از دلایل اصلی که این رژیم ناچار به عقب‌نشینی شد، همین آسیب‌پذیری شدید اقتصادی بود.

2. خسارات اقتصادی

جنگ تحمیلی علیه ایران خسارات اقتصادی قابل‌توجهی به رژیم وارد کرد. بر اساس گزارش The National News، کل خسارات اقتصادی حدود ۶ میلیارد دلار تخمین زده شده است، که معادل ۱ درصد تولید ناخالص داخلی رژیم صهیونی، یعنی ۲۰ میلیارد شِکِل (تقریباً ۵٫۹ میلیارد دلار) است. با این حال، Al Jazeera برآورد بالاتری ارائه داده و خسارات را تا ۲۰ میلیارد دلار تخمین زده است. این تفاوت در برآوردها ممکن است به دلیل روش‌های مختلف محاسبه یا در نظر گرفتن اثرات غیرمستقیم مانند کاهش تولید، اختلال در بازارها، و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران باشد.

علاوه بر این، بسته شدن موقت فضای هوایی اسرائیل، اختلال در بخش‌های تولیدی و کشاورزی، و نوسانات ارزش شِکِل (که به ۳٫۷ در برابر دلار کاهش یافت) این خسارات را تشدید کرد. همچنین، فرودگاه بن‌گوریون، که روزانه ۳۰۰ پرواز و ۳۵,۰۰۰ مسافر را مدیریت می‌کند، با اختلالاتی مواجه شد که هزینه‌های عملیاتی شرکت هواپیمایی ال‌عال را تا ۶ میلیون دلار افزایش داد.

جدول زیر، خلاصه خسارت‌های اقتصادی رژیم صهیونی را نشان می‌دهد.

3. آسیب‌های زیرساختی

حملات موشکی جمهوری اسلامی ایران به شهرهای کلیدی مانند تل‌آویو و حیفا باعث آسیب جدی به زیرساخت‌های اسرائیل شد. مؤسسه وایزمن، یکی از مراکز علمی برجسته، و پالایشگاه نفت بازان در حیفا از جمله اهداف اصلی بودند. پالایشگاه بازان، که نقش حیاتی در تأمین سوخت اسرائیل دارد، به دلیل حملات موشکی ایران تعطیل شد و خسارت روزانه ۳ میلیون دلار را به همراه داشت. علاوه بر این، خسارات املاک و مستغلات شامل ۴۱,۶۵۱ ادعای جبران خسارت بود که ۳۲,۹۷۵ مورد مربوط به سازه‌ها، ۴,۱۱۹ مورد مربوط به وسایل نقلیه، و ۴,۴۵۶ مورد مربوط به تجهیزات و محتویات بود. هزینه تخمینی این خسارات حدود ۵ میلیارد شِکِل (۱٫۴۷ میلیارد دلار) برآورد شده است، که تقریباً دو برابر ادعاهای جبران خسارت ناشی از حملات حماس است.

جدول زیر خلاصه آسیب‌های زیرساختی رژیم صهیونی در جنگ تحمیلی علیه ایران را نشان می‌دهد.

4. بخش انرژی

بخش انرژی اسرائیل یکی از آسیب‌پذیرترین بخش‌ها در این درگیری بود. پالایشگاه بازان، که بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت اسرائیل است، به دلیل حملات موشکی ایران تعطیل شد و روزانه ۳ میلیون دلار خسارت به همراه داشت. این تعطیلی نه تنها عرضه سوخت داخلی را مختل کرد، بلکه اسرائیل را مجبور به افزایش واردات سوخت کرد، که هزینه‌های اضافی و احتمال کمبود سوخت را به همراه داشت. نگرانی‌های امنیتی در مورد سایر زیرساخت‌های انرژی نیز افزایش یافته است، که ممکن است منجر به افزایش هزینه‌های بیمه و کاهش سرمایه‌گذاری در این بخش شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که این اختلالات تأثیرات گسترده‌ای بر صنایع وابسته به سوخت، مانند حمل‌ونقل و تولید، داشته است.

5. هزینه‌های جنگ

هزینه‌های مستقیم جنگ شامل هزینه‌های نظامی، دفاع موشکی، و عملیات تهاجمی بود. بر اساس گزارش Al Jazeera، هفته اول جنگ ۵ میلیارد دلار هزینه داشت، با هزینه‌های روزانه حدود ۷۲۵ میلیون دلار، که شامل ۵۹۳ میلیون دلار برای حملات تهاجمی و ۱۳۲ میلیون دلار برای دفاع بود. هزینه‌های سیستم‌های دفاع موشکی، مانند گنبد آهنین، بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار در روز متغیر بود. اگر جنگ برای یک ماه ادامه می‌یافت، هزینه کل ممکن بود به بیش از ۱۲ میلیارد دلار برسد. علاوه بر این، نیاز به بازسازی زرادخانه نظامی باعث افزایش کسری بودجه شده است.

جدول زیر، خلاصه هزینه‌های جنگ رژیم صهیونی علیه جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد.

6. چالش‌های اقتصادی آینده

جنگ تأثیرات بلندمدتی بر اقتصاد اسرائیل خواهد داشت. پیش‌بینی رشد اقتصادی برای سال ۲۰۲۵ از ۳٫۳ درصد به ۱٫۷ درصد کاهش یافته است، که نشان‌دهنده کاهش ۱٫۶ درصدی در رشد واقعی تولید ناخالص داخلی است. کسری بودجه از ۵٫۵ درصد به ۸٫۵ درصد تولید ناخالص داخلی افزایش یافته و بدهی عمومی از ۶۹ درصد به ۷۴ درصد رسیده است. علاوه بر این، دولت با بیش از ۳۶,۴۶۵ ادعای جبران خسارت مواجه است که هزینه‌های مالی قابل‌توجهی را به همراه خواهد داشت. تخصیص ۸۵۷ میلیون دلار به وزارت دفاع و کاهش ۲۰۰ میلیون دلاری بودجه‌های سلامت، آموزش، و خدمات اجتماعی نیز فشار بیشتری بر اقتصاد وارد می‌کند.

علاوه بر این، نگرانی‌های سرمایه‌گذاران و خروج برخی از نیروی کار خارجی از اسرائیل به دلیل ناامنی، می‌تواند رشد اقتصادی را در بلندمدت تحت تأثیر قرار دهد. با این حال، بخش فناوری پیشرفته اسرائیل، که ۱۲ درصد نیروی کار را استخدام می‌کند و ۶۴ درصد صادرات را تشکیل می‌دهد، همچنان به‌عنوان یک نقطه قوت باقی مانده است، اگرچه رشد تعداد کارکنان این بخش از سال ۲۰۲۲ متوقف شده است.

جدول زیر، خلاصه چالش‌های اقتصادی آینده رژیم صهیونی را نشان می‌دهد.

 واکنش به جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران

جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۵ چالش‌های اقتصادی قابل‌توجهی برای رژیم صهیونی ایجاد کرده است. خسارات مستقیم و غیرمستقیم جنگ، همراه با آسیب به زیرساخت‌های کلیدی، به‌ویژه در بخش انرژی، اقتصاد کلان و اداره این کشور را تحت فشار قرار داده است. کاهش پیش‌بینی رشد اقتصادی، افزایش کسری بودجه، و افزایش بدهی عمومی نشان‌دهنده مسیری پیچیده برای بهبود اقتصاد و سرپا شدن دوباره است. همچنین این نکته را نیز باید اضافه کرد که مسیر تجاری، بنادر، دریایی، انتقال نفت و گاز نیز به مبادی ناامن و اهداف مشروع برای جمهوری اسلامی ایران و محور مقاومت بدل شده‌اند. به علاوه این که تاسیسات و زیرساخت‌های نفت و گاز، آب شیرین‌کن و بنزین (که رژیم وابستگی زیادی به آن دارد)،‌ در تیررس نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران قرار دارند و از این به بعد، این مسئله نیز یک تهدید همیشگی برای این رژیم خواهد بود که تاثیر مستقیم بر ریسک و سرمایه‌گذاری خارجی در مناطق اشغالی فلسطین خواهد گذاشت.

روزنامه انگلیسی‌زبان «نیو عرب» در گزارشی اعلام کرد که رژیم صهیونیستی پس از جنگ ۱۲ روزه با ایران، با زیان مستقیم تقریبی ۱۲ میلیارد دلار مواجه شده است. این خسارات شامل هزینه‌های نظامی، آسیب‌های ناشی از حملات موشکی، پرداخت غرامت به شهروندان و کسب‌وکارها، و همچنین هزینه‌های بازسازی زیرساخت‌ها می‌شود. منابع اقتصادی اسرائیلی هشدار داده‌اند که در صورت تداوم جنگ، این رژیم ممکن بود با فروپاشی کامل اقتصادی روبه‌رو شود.

احتساب خسارات غیرمستقیم و غرامت‌های مدنی جنگ

تحلیل‌گران اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که با احتساب خسارات غیرمستقیم و غرامت‌های مدنی، مجموع زیان‌ها ممکن است به ۲۰ میلیارد دلار افزایش یابد. بر اساس گزارش پایگاه عبری «یدیعوت آحارونوت»، وزارت خزانه‌داری اسرائیل تاکنون زیانی معادل ۲۲ میلیارد شِکِل (حدود ۶.۴۶ میلیارد دلار) را ثبت کرده است. در همین راستا، ارتش اسرائیل درخواست بودجه‌ای معادل ۴۰ میلیارد شِکِل (حدود ۱۱.۷ میلیارد دلار) برای جبران ذخایر تسلیحاتی، تقویت سامانه‌های دفاعی و حفظ نیروهای ذخیره ارائه کرده است. این در حالی است که پیش از آغاز جنگ نیز درخواست‌هایی برای دریافت ۱۰ و سپس ۳۰ میلیارد شِکِل مطرح شده بود.

این ارقام شامل هزینه‌های جاری مانند اسکان موقت افراد در مناطق تخلیه‌شده یا بازسازی املاکی که هنوز برآورد نهایی نشده‌اند، نمی‌شود. بازسازی این املاک ممکن است بین ۱ تا ۱.۵ میلیارد شِکِل (حدود ۲۹۴ تا ۴۴۰ میلیون دلار) هزینه در بر داشته باشد. پیش‌بینی می‌شود کسری بودجه اسرائیل که پیش‌تر در جریان جنگ غزه افزایش یافته بود، به حدود ۶ درصد تولید ناخالص داخلی برسد. همچنین رشد اقتصادی این رژیم دست‌کم ۰.۲ درصد کاهش خواهد یافت که منجر به افت درآمدهای مالیاتی خواهد شد.

یک منبع در وزارت دارایی رژیم به «یدیعوت آحارونوت» گفته است که این اسرائیل ممکن است برای جبران هزینه‌های جنگ و تأمین نیازهای فوری دفاعی، از ایالات متحده درخواست کمک مالی یا تضمین وام کند. آدام بلومبرگ، معاون اقتصادی اتحادیه کارگری «هیستادروت»، در گفت‌وگو با وب‌سایت خبری «معاریو» اعلام کرده است که تعطیلی اقتصادی ناشی از جنگ، روزانه حدود ۱.۵ میلیارد شِکِل (۲۹۴ میلیون دلار) به اقتصاد اسرائیل زیان وارد کرده و در مجموع بیش از ۳.۵ میلیارد دلار خسارت طی ۱۲ روز به بار آورده است.

ظرفیت تولیدی اسرائیل

بازارها اکنون پیش‌بینی می‌کنند که کسری بودجه سرزمین های اشغالی از سقف تعیین‌شده ۴.۹ درصدی فراتر رفته و به بیش از ۶ درصد برسد. این در حالی است که ارژیم صهیونیستی میلیاردها دلار دیگر نیز برای مقابله با حملات موشکی و پهپادی ایران هزینه کرده است؛ حملاتی که موجب اختلال در تأمین انرژی و سوخت و نیز آسیب به بازارهای سرمایه این رژیم شده‌اند. به گزارش «فایننشال اکسپرس»، اسرائیل در هفته نخست حملات به ایران حدود ۵ میلیارد دلار هزینه کرده که شامل ۵۹۳ میلیون دلار برای عملیات تهاجمی و ۱۳۲ میلیون دلار برای دفاع و بسیج نظامی در هر روز بوده است. همچنین «وال‌استریت ژورنال» برآورد کرده است که هزینه روزانه سامانه‌های دفاع موشکی اسرائیل بین ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون دلار بوده است.

همچنین ناصر عبدالکریم، استاد اقتصاد در دانشگاه آمریکایی فلسطین، در گفت‌وگو با خبرگزاری آناتولی تأکید کرده است که این جنگ نه‌تنها بودجه نظامی بلکه ظرفیت تولیدی اسرائیل را نیز تحت تأثیر قرار داده است. وی مجموع خسارات مستقیم و غیرمستقیم را تا ۲۰ میلیارد دلار برآورد کرده و هشدار داده است که رژیم صهیونیستی ممکن است برای جبران کسری بودجه به کاهش هزینه‌های عمومی در بخش‌هایی چون بهداشت و آموزش، افزایش مالیات یا استقراض بیشتر روی آورد؛ اقداماتی که می‌تواند نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی را به بیش از ۷۵ درصد برساند.

حمله به پالایشگاه نفت بازان

حملات ایران، از جمله حمله به پالایشگاه نفت «بازان» (بزرگ‌ترین پالایشگاه اسرائیل)، زیرساخت‌های حیاتی در تل‌آویو و حیفا را هدف قرار داد. به گزارش «فایننشال تایمز»، این حملات موجب زیان روزانه ۳ میلیون دلاری شده‌اند. فرودگاه بین‌المللی بن‌گوریون نیز در پی حملات تلافی‌جویانه ایران فعالیت خود را متوقف کرد. این فرودگاه که به‌طور معمول روزانه حدود ۳۰۰ پرواز و ۳۵ هزار مسافر را جابه‌جا می‌کند، تنها به‌صورت محدود برای خروج اضطراری بازگشایی شده است. همچنین شرکت هواپیمایی ملی اسرائیل «ال‌عال» پروازهای خود را تعلیق کرده و مسیرهای پروازی را تغییر داده است؛ اقدامی که حدود ۶ میلیون دلار زیان به همراه داشته است.

بازارهای مالی اسرائیل نیز در پی تشدید درگیری‌ها آسیب جدی دیده‌اند. طبق گزارش‌ها، یکی از موشک‌های ایرانی به بورس الماس اسرائیل (که حدود ۸ درصد از صادرات این رژیم را تشکیل می‌دهد) اصابت کرده و موجب وحشت سرمایه‌گذاران و فروش گسترده سهام شده است. تنها در مؤسسه علمی وایزمن، زیان‌ها حدود ۲ میلیارد شِکِل (۵۴۰ میلیون دلار) برآورد شده است. پالایشگاه بازان در حیفا نیز خسارات سنگینی را متحمل شده است.

جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، افزون بر خسارات نظامی و انسانی، تبعات اقتصادی گسترده‌ای برای رژیم صهیونیستی و حتی اقتصاد منطقه‌ای و جهانی به همراه داشت. وزارت خزانه‌داری رژیم اعلام کرده که تنها در دو هفته نخست، بیش از ۳ میلیارد دلار خسارت ثبت شده است. هزینه روزانه جنگ برای اسرائیل بین ۷۰۰ میلیون تا ۱.۵ میلیارد دلار برآورد شده است.

حملات موشکی ایران به مراکز حیاتی اسرائیل

در حوزه زیرساختی و اجتماعی، حملات موشکی ایران به مراکز حیاتی مانند پالایشگاه نفت بازان، مؤسسه علمی وایزمن و بورس الماس اسرائیل، میلیاردها دلار خسارت به بار آورد. تنها در مؤسسه وایزمن، زیان‌ها حدود ۲ میلیارد شِکِل (۵۴۰ میلیون دلار) برآورد شده است. همچنین بیش از ۵۰ هزار درخواست غرامت از سوی شهروندان و کسب‌وکارها ثبت شده که فشار مضاعفی بر بودجه عمومی وارد کرده است.

در سطح کلان اقتصادی، پیش‌بینی می‌شود کسری بودجه اسرائیل به ۶ درصد تولید ناخالص داخلی برسد، نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی نیز ممکن است از ۷۵ درصد فراتر رود. رشد اقتصادی اسرائیل دست‌کم ۰.۲ درصد کاهش خواهد یافت و بازارهای مالی این رژیم دچار نوسانات شدید شده‌اند. به‌ویژه اصابت یکی از موشک‌های ایرانی به بورس الماس، که حدود ۸ درصد از صادرات اسرائیل را تشکیل می‌دهد، موجب وحشت سرمایه‌گذاران و فروش گسترده سهام شد.

در سطح منطقه‌ای و جهانی نیز این جنگ اثرات قابل‌توجهی بر جای گذاشت. اختلال در صادرات گاز از میادین لوویاتان و کاریش اسرائیل، تأمین انرژی کشورهای همسایه مانند مصر و اردن را مختل کرد. همچنین شاخص‌های بورس در آمریکا، اروپا و آسیا کاهش یافتند، در حالی که قیمت طلا و سهام شرکت‌های نظامی به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کرد.

در مجموع، جنگ اخیر نه‌تنها ساختار اقتصادی اسرائیل را با چالش‌های جدی مواجه کرده، بلکه پیامدهای آن در سطح بین‌المللی نیز احساس شده و بر روندهای اقتصادی جهانی سایه افکنده است.