صنعت فولاد ایران، باوجود تحریم‌ها و چالش‌های زیرساختی، توانسته سهم قابل‌توجهی در صادرات غیرنفتی کشور داشته باشد. با توجه به هدف‌گذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد تا سال ۱۴۰۴، این صنعت در مسیر رشد قرار دارد، اما محدودیت‌های انرژی و تعرفه‌های صادراتی همچنان از موانع توسعه آن محسوب می‌شوند. توسعه بازارهای صادراتی، خصوصاً در آفریقا و آسیا، همراه با برنامه‌های بهبود زیرساخت‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز افزایش رقابت‌پذیری ایران در بازارهای جهانی باشد.

به گزارش سرمایه فردا، معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد خوزستان گفت: با توجه به چشم‌انداز توسعه صنعت فولاد ایران و نقش آن در بازارهای بین‌المللی، تلاش‌های بسیاری برای افزایش تولید، ارتقای کیفیت محصولات و توسعه صادرات در دستور کار قرار گرفته است. یکی از محورهای اساسی این برنامه‌ها، رفع موانع موجود در زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل است که بر میزان بهره‌برداری تأثیر مستقیم داشته‌اند. ایران به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد منطقه، فرصت مناسبی برای حضور گسترده‌تر در بازارهای جهانی دارد، اما تحقق این هدف نیازمند سرمایه‌گذاری در توسعه ظرفیت‌های تولید، بهبود بهره‌وری و تقویت روابط تجاری با کشورهای هدف است.

وی افزود: یکی از مسیرهای کلیدی صادرات فولاد ایران، بازارهای آفریقا است که به‌عنوان یک منطقه نوظهور با ظرفیت‌های بالا مطرح شده است. ایران طی سال‌های اخیر موفق شده است قراردادهای جدیدی با چندین کشور آفریقایی منعقد کند، از جمله توافقات انجام‌شده در نمایشگاه اکسپو آفریقا که نقش مهمی در گسترش تعاملات تجاری ایفا کرده است. با توجه به افزایش نیاز کشورهای آفریقایی به فولاد و رشد بخش‌های زیرساختی و صنعتی در این منطقه، توسعه همکاری‌های اقتصادی با این کشورها از اولویت‌های صادراتی ایران محسوب می‌شود.

رقابت‌های بین‌المللی در بازار فولاد

رضا توکلی ادامه داد: از سوی دیگر، رقابت‌های بین‌المللی در بازار فولاد همچنان ادامه دارد. چین و ترکیه از مهم‌ترین رقبای ایران در صادرات فولاد به آفریقا هستند و برنامه‌های گسترده‌ای برای افزایش سهم خود در این بازار دارند. چین با استفاده از سرمایه‌گذاری‌های کلان و سیاست‌های مالی انعطاف‌پذیر، توانسته است نفوذ اقتصادی خود را در آفریقا تقویت کند، در حالی که ترکیه نیز با برنامه‌های بلندمدت کشاورزی و صنعتی در تلاش است سهم بیشتری از تجارت این منطقه را به خود اختصاص دهد. بااین‌حال، مزیت‌های ایران شامل نزدیکی جغرافیایی به بازارهای هدف، هزینه‌های حمل‌ونقل پایین و کیفیت بالای محصولات فولادی، فرصت خوبی برای رقابت با این کشورها فراهم کرده است.

توکلی گفت: در کنار توسعه صادرات، ایران به‌دنبال افزایش تولید داخلی فولاد و بهره‌برداری بیشتر از منابع انرژی برای تأمین پایدار نیازهای صنعتی است. پروژه‌های جدید در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند نیروگاه‌های خورشیدی و ترکیبی، به‌عنوان راهکارهایی برای کاهش وابستگی به منابع انرژی سنتی در دستور کار قرار گرفته‌اند. همچنین، توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی و زمینی نقش مهمی در تسهیل صادرات فولاد و کاهش هزینه‌های مرتبط خواهد داشت.

آینده صنعت فولاد ایران

وی تصریح کرد: در مجموع، آینده صنعت فولاد ایران به‌شدت وابسته به توسعه زیرساخت‌های صنعتی، بهبود بهره‌وری انرژی و افزایش تعاملات تجاری با کشورهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. اگر چالش‌های مربوط به تأمین انرژی، زیرساخت‌های حمل‌ونقل و رقابت‌های بین‌المللی به‌درستی مدیریت شوند، ایران می‌تواند در مسیر رشد پایدار قرار گرفته و سهم بیشتری از بازارهای جهانی فولاد را به‌دست آورد.

این فعال صنایع معدنی گفت: به نظر می‌رسد که بازار جهانی فولاد در سال جاری تغییرات چشمگیری را تجربه نکند، باوجود مطرح شدن بحث‌های تعرفه‌ای، میزان عرضه و تقاضا شرایط فعلی را حفظ خواهد کرد. احتمالاً کاهش تولید در برخی مناطق ازجمله چین اتفاق خواهد افتاد که به تثبیت قیمت‌های جهانی کمک می‌کند. با توجه به این شرایط، توسعه صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته افزایش ۴۲ درصدی داشته است. یکی از دلایل این رشد را می‌توان کاهش تغییرات دستورالعملی در مقایسه با سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ دانست، زیرا در این سال‌ها شاهد تغییرات متعدد در عوارض صادرات، تعرفه‌های تجاری و دستورالعمل‌های اجرایی بودیم، اما در سال ۱۴۰۳ این تغییرات کمتر بوده‌اند.

کاهش یا حذف تعرفه‌های صادراتی فولاد

معاون فروش و بازاریابی شرکت فولاد خوزستان گفت: یکی از گام‌های مهم برای حمایت از صادرات فولاد، کاهش یا حذف تعرفه‌های صادراتی است که نیازمند پیگیری از سوی نهادهای مرتبط، به‌ویژه سازمان‌های مسئول در حوزه تجارت و صنعت است. مصرف داخلی فولاد برای زنجیره تولید کشور مشخص است و صادرات این محصول، علاوه بر کمک به ارزآوری، تأثیر مثبت اقتصادی دارد. باوجوداین، صادرات آهن اسفنجی به‌تنهایی توجیه اقتصادی ندارد، درحالی‌که با ارائه مشوق‌های صادراتی می‌توان ارزش‌افزوده بیشتری ایجاد کرد. تلاش‌های گسترده‌ای برای اصلاح ساختارهای صادراتی این صنعت در جریان است و امیدواریم که با اقدامات هدفمند، روند توسعه صادرات به شکل مطلوب‌تری ادامه یابد.