آتش‌بس میان ایران و اسرائیل برقرار شده، اما آیا این سکوت، آرامشی پیش از طوفان است؟ اگرچه پاسخ قطعی دشوار است، اما آنچه از لابه‌لای تحلیل‌های منابع معتبر برمی‌آید، نشان می‌دهد که طرفین فعلاً تمایلی به بازگشت به میدان نبرد ندارند.

به گزارش سرمایه فردا،  پس از پایان جنگ دوازده‌روزه، پرسش اصلی این است که آیا آتش‌بس اخیر شکننده است و آیا باید در آینده‌ای نزدیک انتظار ازسرگیری درگیری‌ها را داشت؟  با استناد به تحلیل‌های منتشرشده در منابع معتبر خارجی، به نظر می‌رسد احتمال تداوم آتش‌بس در کوتاه‌مدت بیشتر از احتمال فروپاشی آن باشد.

دلایل مؤید پایداری آتش‌بس در کوتاه‌مدت

🔹 نخست، عملیات اخیر اسرائیل بنا به اذعان مقامات این کشور، نتیجه برنامه‌ریزی طولانی‌مدت و صرف هزینه‌های قابل توجه بوده است. همچنین نقش ایالات متحده در ارائه اطلاعات و پشتیبانی دفاعی در این عملیات برجسته بوده است. بنابراین، آغاز مجدد هرگونه کمپین نظامی علیه ایران مستلزم آمادگی گسترده و جلب حمایت مجدد واشنگتن خواهد بود.

🔹 دوم، موضع‌گیری‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، مبنی بر بی‌اهمیت دانستن مذاکره و تأکید بر نابودی برنامه هسته‌ای ایران، نشان می‌دهد که دست‌کم در کوتاه‌مدت، تمایلی برای ورود مجدد به یک درگیری نظامی با ایران از سوی آمریکا وجود ندارد.

🔹 سوم، مقامات اسرائیلی از ابتدا اعلام کرده بودند که هدف از جنگ اخیر، نابودی مجموعه‌ای از اهداف مشخص و از پیش تعیین‌شده بوده و پس از تحقق این اهداف، عملیات متوقف خواهد شد. پس از اعلام آتش‌بس نیز تأکید شد که این اهداف محقق شده‌اند.

🔹 چهارم، نقش‌آفرینی ترامپ در بمباران سایت فردو و ایفای نقش میانجی برای برقراری آتش‌بس، به‌ویژه با هماهنگی طرف اسرائیلی، نشان‌دهنده تمایل به مهار تنش‌هاست. افزون بر این، به گفته فرماندهان پیشین ارتش اسرائیل، ساختار نیروی هوایی این کشور برای حملات بلندمدت در فواصل دور (مانند ایران) طراحی نشده است. بنابراین، ادامه بمباران‌ها با شدت پیشین با واقعیت‌های میدانی همخوانی ندارد. از سوی دیگر، تداوم شلیک موشک‌ها از سوی ایران و احتمال فرسایشی شدن جنگ، برای اسرائیل مطلوب نخواهد بود.

🔹 پنجم، در سوی ایران، با توجه به آسیب‌های واردشده به زیرساخت‌های هسته‌ای و نظامی، و نیز با در نظر گرفتن نزدیک بودن موعد فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» در اواخر مهرماه، به نظر می‌رسد تمرکز تهران در کوتاه‌مدت بر بازسازی و تعامل دیپلماتیک با اروپا، چین و روسیه معطوف خواهد شد. در نتیجه، احتمال اقدامات تحریک‌آمیز در حوزه‌های حساس هسته‌ای در این بازه زمانی کاهش می‌یابد.

🔹 ششم، دغدغه اصلی طرف مقابل در حال حاضر، انجام بازرسی‌ها برای ارزیابی میزان خسارات و وضعیت مواد غنی‌شده است. هرچند مجلس ایران قانونی برای محدودسازی دسترسی بازرسان آژانس تصویب کرده، اما تصمیم نهایی به شورای عالی امنیت ملی واگذار شده که امکان انعطاف و همکاری را حفظ می‌کند. سخنگوی وزارت خارجه نیز تصریح کرده که این قانون به معنای قطع کامل همکاری با آژانس نیست.

🔹 هفتم، گزارش‌های میدانی منتشرشده در رسانه‌ها حاکی از آن است که در هفته دوم جنگ، ساکنان مناطق شهری اسرائیل دچار خستگی و سردرگمی ناشی از اختلال در زندگی روزمره، حضور مداوم در پناهگاه‌ها و ابهام در خصوص اهداف و مدت جنگ شده بودند. همچنین، خسارات ناشی از موشک‌های ایرانی به‌مراتب بیشتر از حملات پیشین از سوی حماس یا جنوب لبنان ارزیابی شده است. این فضای اجتماعی، همراه با اذعان مقامات نظامی اسرائیل به ناتوانی در توقف کامل توان موشکی ایران، موجب می‌شود تصمیم برای خروج از آتش‌بس در کوتاه‌مدت برای اسرائیل دشوار باشد.

🖋️‌ نوشته: شروین شهریاری