آخرین آمار اشتغال ۱۴۰۳ حکایت از این دارد که بیکاری به ۷٫۶ رسیده و بیشترین کاهش بیکاری مربوط به زنان بوده و در استانها بیشترین بیکار متعلق به استان کرمانشاه است.

به گزارش سرمایه فردا، براساس آخرین آمار اشتغال ۱۴۰۳ ، میانگین نرخ بیکاری کشور در سال ۱۴۰۳برابر با ۷.۶ درصد بوده است که با توجه به اینکه در سال ۱۴۰۲ حدود ۸٫۱ درصد بوده عملکرد بهتری ثبت شده است. این داده‌ها نشان‌دهنده بهبود تولید داخل، بهبود مستمر فضای کسب‌وکار و تسهیل صدور مجوزها،  احیای واحدهای راکد و رشد اقتصادی در بخش‌های مختلف، مدیریت واردات کالاهای دارای تولید مشابه داخل بوده است. هرچند در یک سال گذشته محدودیت هایی در زمینه گاز و برق برای واحدهای تولیدی وجود داشته است و اگر این موضوع وجود نداشت قطعا شرایط اشتغال بهتر بود.

بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار زمستان ۱۴۰۳، نرخ بیکاری افراد ۱۵ ساله و بیشتر به ۷.۸ درصد رسید که نشان‌دهنده کاهش ۰.۸ واحد درصدی در مقایسه با زمستان ۱۴۰۲ است. این آمار از بهبود نسبی وضعیت بیکاری در کشور نسبت به سال گذشته خبر می‌دهد. با این حال، میانگین نرخ بیکاری کشور نسبت به پاییز ۱۴۰۳ صعودی بوده و از ۷.۲ درصد به ۷.۸ درصد افزایش یافته است. این تغییرات گویای پویایی‌های بازار کار و تأثیر عوامل اقتصادی بر وضعیت اشتغال و بیکاری در فصل‌های مختلف است.

مهمترین دلایل تغییر نرخ بیکاری

شاید یکی از مهمترین دلایل تغییر نرخ بیکاری در زمستان ۱۴۰۳ نسبت به پاییز همان سال اثر تورمی نرخ ارز بوده است. به عبارت دیگر هرچقدر که تورم بالاتر باشد و کالاها با قیمت بالاتری عرضه شوند به همان نسبت میزان تقاضا برای خرید کالا کاهش می یابد. اثر این موضوع روی افت تولید نمایان خواهد شد. در نتیجه کارگاه های تولید شیفت کاری خود را کاهش می دهند و منحر می شود که سطح اشتغال کمی افت داشته باشد. البته در شرایط تورمی وقت قدرت خرید مردم نیز به همان نسبت بهبود پیدا کند روی اشتغال تاثیر منفی نخواهد گذاشت.

یکی دیگر از عواملی که روی اشتغال کشور به شدت تاثیر مثبت می گذارد حذف اتباع بدون مجوز از فعالیت های صتولید و صنعتی است که در شش ماهه دوم سال ۱۴۰۳ به صورت جدی دنیال شد. از آنجایی که حدود ۵۰ درصد از جمعیت شاغل کشور را اتباع تشکل می دهند و از آنجایی که گفته می شود حدود ۷۵ درصد از جمعیت اتباع کشور غیر مجز هستند بازگشت اتباع غیر مجاز به کشورشان می تواند حداقل ۳ درصد روی کاهش نرخ بیکاری کشور موثر باشد.

آخرین آمار اشتغال ۱۴۰۳ در فصل زمستان

براساس آخرین آمار اشتغال ۱۴۰۳ در فصل زمستان ۱۴۰۳، از این قرار بوده که حدود ۴۰.۱ درصد از جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در فعالیت‌های اقتصادی مشارکت داشتند. این به معنی آن است که این گروه نرخ مشارکت اقتصادی بالاتری در مقایسه با زمستان ۱۴۰۲ داشته اند. درواقع حدود ۰.۷ درصد کاهش در نرخ بیکاری این گروه سنی بوده ایم.

جمعیت شاغلان ۱۵ ساله و بیشتر در زمستان ۱۴۰۳ به ۲۴ میلیون و ۲۹۵ هزار نفر رسید که نسبت به زمستان سال قبل تقریباً ۱۰۲ هزار نفر افزایش داشته است. این آمار بیانگر افزایش اشتغال در برخی حوزه‌ها است. از سوی دیگر، جمعیت غیرفعال اقتصادی (که شامل محصلان، خانه‌داران، بازنشستگان و افرادی با درآمد بدون کار می‌شود) نیز رشد قابل‌توجهی داشته و با افزایش ۹۱۳ هزار نفری به ۳۹ میلیون و ۲۸۷ هزار نفر رسیده است. این مساله به این دلیل است که متولدین سال های با موالید بالا در حال حاضر وارد رده سنی اشتغال شده اند و این مساله منجر به رشد آمار جمعیت غیرفعال اقتصادی شده است، اما در سال های آینده شاهد ورود همین گروه سنی به اشتغال فعال خواهیم بود.

بررسی اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی ن

بررسی اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصادی نشان می‌دهد که در فصل زمستان، بخش خدمات همچنان نقش اصلی را در اشتغال کشور ایفا کرده و با سهم ۵۳.۷ درصدی در صدر قرار گرفته است. بخش صنعت با سهم ۳۳.۵ درصدی و بخش کشاورزی با سهم ۱۲.۷ درصدی به ترتیب در رده‌های بعدی قرار دارند. این آمار به روشنی نشان می‌دهد که بخش خدمات به‌عنوان محور اصلی اشتغال کشور عمل می‌کند. یکی از دلایل افزایش سهم خدمات در اشتغال کشور نیاز کمتر این بخش به سرمایه است. به طور قطع بخش صنعت برای اشتغالزایی به سرمایه بسیار بالایی نیاز دارد و عمدتا دولت یا شرکت های دولتی در اشتغالزایی این بخش نقش آفرینی می کنند.

مالک حسینی، معاون اشتغال وزارت کار، در خصوص نرخ بیکاری زمستان ۱۴۰۳ بیان کرده است که« نرخ بیکاری به ۷.۸ درصد کاهش یافته که در مقایسه با زمستان سال گذشته کاهش ۰.۸ درصدی را نشان می‌دهد. به‌طور خاص کاهش نرخ بیکاری در میان زنان (۲.۵ درصدی) و جوانان (۱.۵ درصدی) بوده استو نرخ بیکاری جوانان از ۲۲.۵ درصد به ۲۱ درصد کاهش یافته است.»

با وجود اینکه میانگین نرخ بیکاری کشور در فصل‌های اخیر تک‌رقمی اعلام شده است، نرخ بیکاری در هشت استان کشور همچنان دو رقمی باقی مانده است. این استان‌ها شامل کرمانشاه (۱۵.۲ درصد)، کردستان (۱۳.۷ درصد)، اردبیل (۱۳.۱ درصد)، خوزستان (۱۲.۳ درصد)، گلستان (۱۱.۲ درصد)، لرستان (۱۱ درصد)، همدان (۱۰.۶ درصد) و اصفهان (۱۰ درصد) هستند. این آمار نشان‌دهنده چالش‌های جدی برخی مناطق در زمینه کاهش بیکاری است.

بیشترین نرخ بیکاری مربوط به استان کرمانشاه

در حال حاضر بیشترین نرخ بیکاری کشور مربوط به استانهای غرب کشور هستند که عمدتا این مناطق کوهستانی هستند. به طور قطع سرمایه گذاری در پروژه های معدنی و صنایع غذایی (به دلیل توسعه صادرات مواد غذایی به عراق و … )می تواند در اشتغال این استان ها موثر باشد. البته دولت در سال های اخیر برای توسعه سرمایه گذاری برخی مانند مانند کرمانشاه مجوز ایجاد منطقه ویژه اقتصادی نیز صادر کرده است. اما از آنجایی که  هنوز محدودیت هایی برای جذب سرمایه وجود دارد عملا با صدور یک مجوز نمی توان انتظار داشت که صنعت ان منطقه فعال شود و اشتغال را توسعه دهد. بنابراین دولت باید در مقطع کنونی علاوه بر اینکه باید زیرساخت های مورد نیاز برای حمل و نقل و انرژی را باید توسعه دهد، بلکه باید در زمینه تسهیلات ارزان قیمت به سرمایه گذاران بخش مولد نیز اقدامات جدی انجام دهد تا اشتغالزایی در مناطق غرب کشوربهبود پیدا کند.

بهتر عملکرد در اشتغال مربوط به برخی مرکزی کشور است. به طوری که استان‌های تهران، یزد و خراسان جنوبی در سال ۱۴۰۳ کمترین نرخ بیکاری را به ثبت رساندند. همچنین، نرخ بیکاری در استان سیستان و بلوچستان که در فصل پاییز جزو استان‌های دارای نرخ بیکاری دو رقمی بود، با کاهش قابل توجهی از ۱۲.۵ درصد به ۹.۹ درصد رسیده است.

در همین حال، کرمانشاه که در گذشته جزو استان‌های دارای بیشترین نرخ بیکاری بود، جایگزین سیستان و بلوچستان در صدر فهرست استان‌هایی با بالاترین نرخ بیکاری شده است. همچنین استان‌های کردستان، گلستان و اصفهان به جمع استان‌هایی با نرخ بیکاری دو رقمی اضافه شده‌اند. نرخ بیکاری در پاییز برای این سه استان به ترتیب ۹.۳ درصد، ۹.۹ درصد و ۷.۱ درصد بود، که افزایش آنها در زمستان قابل توجه است.

فهرست استان‌هایی با کمترین نرخ بیکاری نیز تغییراتی را تجربه کرده اند از این قرار بوده که استان تهران همچنان در صدر فهرست کمترین بکارها قرار دارد، اما استان‌های مازندران و ایلام از این جمع خارج شده و استان‌های سمنان و خراسان رضوی به این فهرست افزوده شده‌اند. این داده‌ها به‌وضوح نشان‌دهنده نوسانات نرخ بیکاری در استان‌های مختلف کشور است، که روندهای افزایشی و کاهشی آن‌ها بسته به شرایط محلی و اقتصادی متفاوت از میانگین کشوری عمل کرده است.