شنبه ۵ مهر ۱۴۰۴
در شرایطی که صادرات محصولات طویل فولادی ایران با محدودیت‌های جدی در بازارهای سنتی مانند عراق مواجه شده، تولیدکنندگان داخلی به‌دنبال یافتن مقاصد جدیدی چون سوریه و ازبکستان هستند. همزمان، رقابت فشرده با چین در بازارهای آسیایی و جهش تاریخی صادرات فولاد نیمه‌نهایی این کشور، چشم‌انداز صادراتی ایران را با چالش‌های تازه‌ای روبه‌رو کرده است. این گزارش، ضمن بررسی وضعیت فعلی بازارهای منطقه‌ای و جهانی، به تحلیل فرصت‌ها و تهدیدهای پیش‌روی صادرکنندگان ایرانی می‌پردازد.
به گزارش سرمایه فردا،
صادرکنندگان محصولات طویل فولادی ایران به دنبال بازارهای جدید، سوریه در میان گزینه‌های جذاب
صادرات محصولات طویل فولادی ایران همچنان تحت فشار است، زیرا چالش‌ها در مقاصد اصلی، جریان تجارت را محدود کرده‌اند. فعالیت‌ها محدود بوده و عرضه‌کنندگان بر فروش‌های خرد به دایره‌ی محدودی از مشتریان با بهترین شرایط ممکن تمرکز کرده‌اند.
میلگرد ایرانی با نرخ ۴۲۰ تا ۴۳۰ دلار در هر تن EXW در دسترس است که طی دو هفته اخیر بدون تغییر مانده است. بخش عمده معاملات از طریق بازرگانان داخلی انجام می‌شود. یکی از تولیدکنندگان به متال اکسپرت گفت: «هیچ پیشنهادی برای صادرات ارائه نمی‌دهیم زیرا معامله مستقیمی وجود ندارد. ما نمی‌توانیم پیگیری کنیم چه حجمی فروخته شده است.»
عراق که زمانی اصلی‌ترین بازار میلگرد ایران بود، دیگر پناهگاه امنی نیست؛ زیرا محدودیت‌های وارداتی جدید هزینه‌های اضافی را به حدود ۳۵۰ دلار در هر تن رسانده است. یکی از تولیدکنندگان دیگر اظهار داشت: «عراق عملاً واردات میلگرد را متوقف کرده و ما بازار بزرگی را از دست دادیم…
نیازهای همسایگان ما مانند عراق اکنون به سمت شمش تغییر کرده است.» در نتیجه، تنها معاملات پراکنده‌ای در بخش محصولات طویل گزارش می‌شود. یک کارخانه در استان خوزستان هفته گذشته چند محموله‌ی ۱۰ هزار تنی را به سوریه با نرخ ۴۴۵ دلار در هر تن FOB و ۴۵۰ دلار در هر تن FOB بندر امام خمینی فروخت. این هفته نیز برخی پیشنهادها برای خرید ۵ هزار تن محصولات ایرانی در سوریه با نرخ ۴۱۰ تا ۴۱۵ دلار EXW مطرح شده است.
یک قرارداد اخیر برای ۲ هزار تن توسط کارخانه‌ای در استان یزد با نرخ کف محدوده برای مقصد ازبکستان منعقد شده است.
فعالیت تجاری در بخش صادرات شمش ایران همچنان محدود باقی مانده است. تعطیلات تابستانی در برخی مقاصد مصرفی و انتظار برای فروش بهتر در پاییز، تاکنون تجارت را ضعیف کرده است.
در حالی که کارخانه‌های ایرانی آماده فروش محموله‌های خود در حدود ۴۲۰ دلار در هر تن فوب هستند، شمش‌های عرضه‌شده از طریق تجار با نرخ ۴۱۰ تا ۴۱۵ دلار فوب قابل رزرو است. این پیشنهادها طی هفته پایدار باقی مانده‌اند. برخی محموله‌های کوچک در بنادر با نرخ نزدیک به ۴۰۰ دلار فوب موجود است، در حالی که قیمت‌های درخواستی خریداران حتی پایین‌تر است.
اگرچه تا زمان انتشار این گزارش هیچ معامله‌ای ثبت نشده، اما در منطقه منا (MENA) مقداری تقاضا مشاهده می‌شود. یک منبع بازار اظهار داشت: «این روزها برخی مشتریان عراقی یا سوری به شمش نیاز دارند.» برخی پیشنهادهای فروش شمش ایران به سوریه از طریق تجار با نرخ ۴۵۰ دلار CFR ارائه شده است که با توجه به هزینه‌های حمل‌ونقل، معادل حدود ۴۰۵ تا ۴۱۰ دلار فوب می‌شود.
در حال حاضر حمایت از سوی بازار آسیا محدود است، زیرا مشتریان تمرکز خود را بر روی محموله‌های منشأ چین گذاشته‌اند؛ با این حال فعالان بازار این وضعیت را موقتی می‌دانند. یک منبع بازار گفت: «باور دارم که طی هفته‌های آینده بها در چین افزایش خواهد یافت.»
عبور صادرات محصولات میانی چین از رکورد های قبلی، چرا این موضوع اهمیت دارد؟
چین که تا چند سال پیش در جایگاه یکی از واردکنندگان محصولات نیمه‌نهایی ایران قرار داشت، امروز خود به یک صادرکننده بزرگ بدل شده است. نکته کلیدی‌تر آنکه بازارهای هدف چین دقیقاً همان مقاصدی هستند که فولاد سازان ایرانی نیز به آن‌ها چشم دوخته‌اند. از همین رو، رصد دقیق تحولات صادراتی چین برای ما ضرورتی دوچندان یافته است.
صادرات فولاد نیمه‌نهایی چین در ماه ژوئیه به بالاترین سطح تاریخ رسید و کل صادرات فولاد این کشور را در آن ماه به چهارمین رکورد بزرگ تاریخ رساند.
با وجود آنکه منابع تجاری مستقر در چین به Platts (بخشی از S&P Global Commodity Insights) گفته‌اند احتمال افت محسوس صادرات نیمه‌نهایی و نهایی در ماه اکتبر وجود دارد، انتظار می‌رود کل صادرات سالانه فولاد چین در ۲۰۲۵ از سطح سال ۲۰۲۴ فراتر رفته و بار دیگر رکوردی تازه برجای بگذارد.
طبق آمار گمرکی چین، صادرات فولاد نیمه‌نهایی این کشور در ژوئیه به ۱.۵۸ میلیون تن رسید؛ رشدی معادل ۳۴.۴٪ نسبت به ژوئن و ۳۴۹٪ بالاتر از مدت مشابه سال قبل.
در مجموع ژانویه تا ژوئیه، صادرات نیمه‌نهایی با افزایش ۳۰۹.۵٪، معادل ۵.۶۵۱ میلیون تن رشد کرد و به ۷.۴۷۸ میلیون تن رسید.
در نتیجه، صادرات فولاد نیمه‌نهایی و نهایی در ژوئیه به ۱۱.۴۱۶ میلیون تن رسید که ۵.۲٪ بیشتر از ژوئن و ۳۹.۶٪ بالاتر از سال قبل بود.
در بازه هفت‌ماهه نخست ۲۰۲۵، صادرات نیمه‌نهایی و نهایی در مجموع با رشد ۲۰.۱٪ (۱۲.۶۱۱ میلیون تن) به ۷۵.۴۶۱ میلیون تن رسید.
در همین مدت، واردات فولاد نیمه‌نهایی و نهایی ۲۷.۹٪ کاهش یافت و به ۴.۰۳۹ میلیون تن رسید. بنابراین، صادرات خالص چین به ۷۱.۴۲۶ میلیون تن افزایش یافت که ۲۴.۸٪ بیشتر از سال قبل است.
منابع تجاری انتظار دارند صادرات فولاد چین در اوت و سپتامبر همچنان در سطوحی تاریخی بماند. دلیل اصلی این شتاب، سخت‌گیری‌های مالیاتی جدیدی است که از اول اکتبر آغاز می‌شود و صادرکنندگان را ترغیب کرده محموله‌های خود را پیش از آن تاریخ روانه بازارهای جهانی کنند.
با این حال، انتظار می‌رود در ماه اکتبر صادرات افت محسوسی داشته باشد، چرا که در همان ماه از سال ۲۰۲۴ رکورد تاریخی ۱۲.۴۰۸ میلیون تن ثبت شده بود. افزون بر این، افزایش اخیر بهای فولاد چین، سفارشات صادراتی برای محموله‌های اکتبر را تضعیف کرده است.
یکی از منابع تجاری گفت: «سفارش‌های داخلی کارخانه‌های فولاد در اوت، به‌ویژه از سوی بخش تولید، فراتر از انتظار بوده و حاشیه سود داخلی نیز مطلوب است. بنابراین اغلب کارخانه‌ها تمایلی به پیگیری فعال سفارش‌های صادراتی ندارند.»
یک تولیدکننده پیش‌بینی کرده سفارش ورق خودروی داخلی شرکتش در اوت، ۱۰٪ بیشتر از سال گذشته باشد. همچنین برخی کارخانه‌های تولید ورق سرد و گالوانیزه اعلام کردند سفارش‌های داخلی سپتامبرشان به‌طور کامل رزرو شده است. افزون بر این، تقاضای بخش خورشیدی به دلیل فعالیت‌های انبارسازی رشد یافته است.
افزایش تقاضای داخلی سبب شد شاخص‌های Platts برای ورق گرم SS400 سه‌میلی‌متری و شمش ۱۵۰ میلی‌متری 3SP در اوت به‌ترتیب به ۴۷۶ دلار/تن فوب چین و ۴۴۳ دلار/تن فوب چین برسد؛ یعنی رشدی ۸٪ و ۴.۸٪ نسبت به میانگین ژوئن.
با وجود احتمال افت شدید صادرات در اکتبر، اغلب فعالان بازار انتظار دارند صادرات فولاد نیمه‌نهایی و نهایی چین در کل سال ۲۰۲۵ اندکی بیش از ۲۰۲۴ باشد و رکورد تازه‌ای را ثبت کند.
در سال ۲۰۲۴، صادرات فولاد چین با رشد ۲۵.۱٪ به رکورد ۱۱۷.۰۵۵ میلیون تن رسید.
یکی از معامله‌گران گفت:«از ژانویه تا ژوئیه امسال صادرات فولاد ۱۲.۶۱۱ میلیون تن بیشتر از مدت مشابه سال قبل بوده است. با توجه به قدرت صادرات در اوت و سپتامبر، حتی اگر از اکتبر تا دسامبر کاهش رخ دهد، بعید است بتواند این رشد را جبران کند.»
با این حال، منابع تجاری هشدار دادند به دلیل افزایش پرونده‌های ضددامپینگ علیه محصولات تخت فولادی چین، به‌ویژه از سوی ویتنام و کره جنوبی، صادرات ورق گرم (HRC) ممکن است در آینده با افت بیشتری روبه‌رو شود.
در مقابل، انتظار می‌رود صادرات محصولات طویل، به‌ویژه شمش و مفتول، در بلندمدت قوی باقی بماند زیرا موانع تجاری پایین‌تری دارند و تقاضای بازارهای نوظهور در آفریقا، خاورمیانه و جنوب‌شرق آسیا رو به رشد است.
یکی از معامله‌گران دیگر گفت:«سفارش‌های صادرات شمش برای محموله‌های اکتبر ضعیف بوده، اما با کاهش صادرات، عرضه داخلی بالا می‌رود و قیمت‌ها دوباره تحت فشار قرار می‌گیرند؛ همین موضوع می‌تواند بازار صادرات را دوباره جان ببخشد.»
کارخانه‌های تولید محصولات طویل فولادی ایران آماده‌اند تا با دسترسی به گزینه‌های متنوع‌تر برای تبدیل درآمدهای ارزی صادراتی، تجارت خود را تقویت کنند. این تغییر انتظار می‌رود تعادل بازار صادراتی را به نفع کارخانه‌ها بازگرداند و سهم دلالان و بازرگانان را کاهش دهد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت به بانک مرکزی دستور داده است که سازوکار پیشین بازگشت ارز برای صادرکنندگان داخلی محصولات طویل را مجدداً برقرار کند. این اقدام پس از درخواست‌های مکرر انجمن نوردکاران فولاد ایران برای رفع موانع تجاری صورت گرفت. بر اساس این تصمیم، تولیدکنندگان میلگرد، مفتول و تیرآهن می‌توانند درآمدهای دلاری خود را از طریق سیستم سوآپ (SWAP) بازگردانند. ارز حاصل از صادرات محصولات طویل از طریق مرکز مبادله ارز و طلا و تالارهای معاملاتی آن که از فوریه ۲۰۲۳ آغاز به کار کرده، مدیریت خواهد شد. یک منبع آگاه به متال اکسپرت گفت: «اکنون صادرکنندگان فولادهای طویل می‌توانند آزادانه دلارهای خود را معامله کنند.»
این سازوکار پیش‌تر نیز در دسترس تولیدکنندگان بود، اما فرصت‌های صادراتی آنان بارها محدود شد و فضای بیشتری برای فعالیت بازرگانان ایجاد کرد. یک فعال بازار توضیح داد: «در این سیستم، کارخانه‌ها می‌توانند دلارهای خود را با واردکنندگان سوآپ کنند. اگر شما قصد واردات داشته باشید، یا می‌توانید دلار را از دولت بگیرید، یا از صادرات خود استفاده کنید، یا آن را با صادرکننده دیگری سوآپ کنید. در این حالت صادرکننده به جای شما پرداخت می‌کند و شما معادل ریالی را به او می‌پردازید.»
انتظار می‌رود این مقررات از اوایل سپتامبر اجرایی شود و صادرات را برای تولیدکنندگان دسترس‌پذیرتر کند. نرخ سوآپ برای صادرکنندگان حدود ۱ دلار = ۹۰,۰۰۰ تومان تعیین خواهد شد؛ اقدامی که به گفته منابع بازار، به‌شدت هزینه‌های کارخانه‌ها را کاهش می‌دهد. در همین حال، شرکت‌های بازرگانی می‌توانند محموله‌های خود را بر اساس نرخ آزاد ارز یعنی ۱ دلار = ۱۰۱,۶۵۰ تومان در پایان این هفته به فروش برسانند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا