پایگاه خبری سرمایه فردا

رفتارهای متناقض و تصمیمات غیرقابل پیش‌بینی دولت آمریکا در دوران دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، شکاف عمیقی در روابط واشنگتن با متحدان دیرینه‌اش ایجاد کرده است. از توقف کمک‌های نظامی به اوکراین تا تردید در تعهدات ناتو و بازنگری در توافق آکوس، کشورهای غربی دیگر نمی‌توانند با اطمینان به سیاست‌های آمریکا تکیه کنند. این بی‌اعتمادی، نه‌تنها ساختار اتحادهای بین‌المللی را تهدید می‌کند، بلکه زمینه‌ساز چرخش استراتژیک کشورها به سمت چین و خودکفایی دفاعی نیز شده است؛ چرخشی که ممکن است جایگاه جهانی واشنگتن را دگرگون کند.

در حالی‌که طرح‌های دیپلماتیک «مناره» و «مودت» با هدف کاهش تنش و تقویت همکاری منطقه‌ای در خاورمیانه مطرح شده‌اند، تحلیل انتقادی احمد فاضل‌زاده نشان می‌دهد این ابتکارات، با تکرار منطق خوش‌بینانه توافق برجام، از درک واقع‌گرایانه تضادهای ساختاری در نظم بین‌الملل غافل مانده‌اند. به باور نویسنده، این طرح‌ها نه‌تنها قدرت راهبردی ایران را در معرض واگذاری قرار می‌دهند، بلکه با نادیده‌گرفتن ماهیت هژمونیک نهادهای بین‌المللی، مسیر بازدارندگی علمی و استقلال فناورانه کشور را به بن‌بست می‌کشانند.

در سایه افزایش تهدیدات امنیتی و تداوم سیاست‌های تبعیض‌آمیز آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بازنگری در ادامه عضویت ایران در معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) بار دیگر به‌عنوان یک گزینه حقوقی و راهبردی مطرح شده استگزینه‌ای که می‌تواند هم جنبه دفاع از منافع ملی داشته باشد، و هم به ابزاری برای فشار دیپلماتیک در برابر استانداردهای دوگانه بین‌المللی تبدیل شود.

در پی تحولات اخیر مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران، گزارش‌ها نشان می‌دهند که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، با طرح نظامی گسترده سنتکام برای حمله چندمرحله‌ای به تأسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کرده است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که مقامات آمریکایی و اسرائیلی نسبت به بازسازی احتمالی ظرفیت‌های غنی‌سازی ایران ابراز نگرانی کرده‌اند و نشانه‌هایی از فعالیت‌های زیرزمینی در تأسیسات حساس نطنز و اصفهان نیز گزارش شده است.

با رشد بی‌سابقه سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین هسته‌ای، انرژی هسته‌ای از یک موضوع پرمناقشه به نقطه اتکای استراتژی‌های اقلیمی و امنیتی جهان تبدیل شده است. در این گزارش، ابعاد تحول‌آفرین صنعت هسته‌ای، رقابت‌های فناورانه قدرت‌های بزرگ، و فرصت‌های ایران برای حضور مؤثر در این عرصه بررسی می‌شود.

در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی، ایرانِ تحت حکومت پهلوی دوم با نگاهی بلندپروازانه به آینده، گام در مسیر توسعه انرژی هسته‌ای و غنی سازی اورانیوم‌ نهاد. تأسیس سازمان انرژی اتمی، انعقاد قراردادهای گسترده با قدرت‌های غربی، و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناورانه، همگی بخشی از استراتژی جامع هسته‌ای شاهنشاهی ایران برای دستیابی به استقلال در چرخه سوخت هسته‌ای بودند.

حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران و پاسخ قاطع تهران، نه‌تنها ابعاد جدیدی به تنش‌های منطقه‌ای بخشیده، بلکه روابط بین‌الملل را وارد مرحله‌ای حساس و پیش‌بینی‌ناپذیر کرده است؛ مرحله‌ای که در آن شکاف میان قدرت‌های جهانی عمیق‌تر شده، نقش نهادهای چندجانبه زیر سوال رفته و توازن ژئوپلیتیکی در خاورمیانه با چالش‌های تازه‌ای مواجه شده است

در حالی‌که شورای حکام صرفاً با صدور قطعنامه نمی‌تواند فرآیند مکانیسم ماشه را فعال کند، اما اعلام رسمی «نقض فاحش» از سوی کشورهای اروپایی می‌تواند زنجیره‌ای از گام‌های حقوقی را آغاز کند که نهایتاً به بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل منتهی خواهد شد—فرآیندی که هیچ عضوی از شورای امنیت، حتی روسیه و چین، قادر به وتوی آن نیستند.

به گزارش سرمایه فردا، هر گیگاوات ظرفیت جدید در حوزه انرژی هسته ای حدود ۵۰,۰۰۰ شغل مستقیم در طول چرخه عمر خود ایجاد می‌کند.