در پنجمین نشست گفت‌وگوی پردیسان، آمارها از مرگ هر پنج ثانیه یک انسان تا تردد ۳۲ هزار پیکان در تهران، تصویری تکان‌دهنده از بحران آلودگی هوا ترسیم کردند. کارشناسان هشدار دادند که بدون اجرای واقعی قانون هوای پاک، تهران به بمبی شیمیایی بدل خواهد شد که هیچ نهادی توان مهار آن را ندارد.

به گزارش سرمایه فردا، پاییز که می‌رسد، آلودگی هوا دوباره به صدر اخبار بازمی‌گردد؛ اما آنچه در پنجمین نشست گفت‌وگوی پردیسان مطرح شد، فراتر از یک بحران فصلی بود. آمارها از مرگ‌های خاموش، خودروهای فرسوده، مصرف بی‌رویه سوخت و ناکارآمدی نهادهای مسئول، نشان دادند که آلودگی هوا در ایران نه یک مسئله زیست‌محیطی، بلکه یک بحران ساختاری است. در حالی که سازمان حفاظت محیط زیست نقش خود را نظارتی می‌داند، کارشناسان تأکید کردند که این نهاد طبق قانون، وظیفه‌مند است و باید پاسخگو باشد. از تردد هزاران پیکان ممنوعه در تهران تا پیش‌بینی ۳۰ میلیون خودروی فرسوده در سال ۱۴۱۰، همه چیز از یک مسیر اشتباه حکایت دارد مسیر بی‌توجهی به قانون، بی‌برنامگی در اسقاط، و بی‌صدایی در برابر مرگ تدریجی شهروندان. این نشست، نه فقط مرور آمار، بلکه زنگ خطری بود برای آینده‌ای که اگر اصلاح نشود، هوای پاک را به خاطره‌ای دور بدل خواهد کرد.

اگرچه مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در این نشست بیشتر نقش نظارتی برای سازمان تحت امرشان قائل بودند اما کارشناسان حاضر در جلسه علاوه بر اینکه صرف برگزاری جلسات برای حل معضلات ناشی از آلودگی هوا را کافی نمی‌دانستند، بلکه بر این باور بودند که سازمان حفاظت محیط زیست طبق قانون، در حوزه آلودگی هوا وظیفه‌مند است. برخی حاضران در جلسه، به موازی کاری سازمان محیط زیست و شهرداری در تهیه لیست سیاهه انتشار معترض بودند و آن را دور ریختن بودجه کشور معرفی می‌کردند. عده‌ای هم اتکا به مطالعات قدیمی را راهگشا نمی‌دانستند و بر این باور بودند که سازمان حفاظت محیط زیست داده‌های میدانی در زمینه آلایندگی ندارد و به راحتی نقش زباله‌سوزی در اطراف تهران را ندیده می‌گیرد. برخی دیگر هم معتقد بودند که دستگاه ناظر از ابزار قانون به درستی استفاده نمی‌کند و صرفا توپ کنترل آلایندگی را به زمین مردم می‌اندازد.

سوزاندن هر لیتر بنزین در خودروهای داخلی حدود ۲.۳ تا ۲.۵ کیلوگرم دی‌اکسید کربن تولید می‌کند و میزان مونوکسید کربن بین ۲۰ تا ۵۰ گرم در هر لیتر متغیر است. هیدروکربن‌های نسوخته نیز حدود ۱۰ تا ۲۰ گرم و اکسیدهای نیتروژن ۵ تا ۱۰ گرم در هر لیتر هستند. این در حالی است که ذرات معلق نیز در خودروهای قدیمی و کاربراتوری تا ۰.۱ گرم در هر لیتر افزایش می‌یابند. مقایسه با خودروهای اروپایی نشان می‌دهد که فناوری موتورهای پیشرفته و استانداردهای یورو ۵ و ۶ قادرند آلایندگی CO، HC و NOx را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.

 

۹۹ درصد مردم دنیا تحت تاثیر آلایندگی بیش از حد مجاز

به گفته هادی کیادلیری معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، امروزه دیگر آلودگی هوا یک پدیده محیط زیستی نیست بلکه یک بحران درهم تنیده از مسایل مختلف است.

او به آمارهای سازمان بهداشت جهانی اشاره کرده و می‌گوید که بیش از ۹۹ درصد مردم جهان از سطحی از آلودگی‌های بالاتر از حد مجاز رنج می‌برند و در جهان سالانه هفت میلیون نفر بابت هوایی که تنفس می‌کنند، جانشان را از دست می‌دهند. بنابراین طبق آمار هر پنج ثانیه یک نفر به دلیل تنفس هوای آلوده، جانش را از دست می‌دهد.

معاون آموزش و مشارکت‌های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست، آلودگی را مشکل مزمنی در کلانشهرهای کشور به‌ویژه تهران و اصفهان معرفی می‌کند.

به گفته این مقام مسئول، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی آلودگی هوا بیشتر از عدد و رقمی است که روی کاغذ نوشته می‌شود.

 

آلایندگی خودروی فرسوده ۹ برابر بیشتر از خودروی عادی

احمد طاهری پاقلعه رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست سخنران دیگری است که قانون هوای پاک را مهمترین سند بالادستی در زمینه هوا معرفی کرده و طبق این قانون، ۲۲ دستگاه را مسئول در زمینه آلودگی هوا می‌داند. برای سازمان حفاظت محیط زیست هم نقشی نظارتی قائل است.

او آمارهای تکان‌دهنده‌ای در زمینه آلایندگی خودروهای فرسوده ارائه می‌دهد. آن‌طور که طاهری می‌گوید: خودروهای فرسوده ۹ برابر خودروی عادی آلایندگی دارند و براساس قانون هوای پاک مصوب سال ۹۶، باید همه ناوگان فرسوده از چرخه مصرف خارج می‌شد اما آمارها نشان می‌دهد که در سال ۱۴۰۳، ۲۴ میلیون ناوگان فرسوده در کشور داشته‌ایم. از همه بدتر اینکه امروز یک میلیون و ۵۰۰ هزار وسیله نقلیه جدید داریم اما اسقاط خودروی فرسوده ۱۰ هزار دستگاه در سال بوده و این یعنی اینکه صرفا منابع انتشار را اضافه کرده‌ایم.

به گفته رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست وقتی که تمام توانمان را به کار می‌گیریم و رکورد تاریخی اسقاط را می‌شکنیم، تازه ۳۵۰ هزار خودروی فرسوده را از رده خارج می‌کنیم که با در نظر گرفتن آمار ۲۴ میلیونی ناوگان فرسوده، این عدد بیشتر شبیه شوخی است.

 

وجود ۳۰ میلیون خودروی فرسوده در ۱۴۱۰

ماجرا وقتی خطرناکتر می‌شود که بر اساس آمارهای ارائه شده از طرف طاهری حتی اگر تمام تکالیف قانون هوای پاک را اجرا کنیم، تا سال ۱۴۱۰ بیش از ۳۰ میلیون ناوگان فرسوده در کشور خوهیم داشت. اگر بخواهیم تعداد ناوگان فرسوده را ثابت نگه داریم تا هوا بیش از این آلوده نشود، سالانه دو میلیون وسیله نقلیه باید اسقاط شود اما ساز و کار تحقق چنین هدفی را در کشور نداریم و اگرچه قرار بوده سازمان برنامه و بودجه، منابع سالانه‌ای برای تحقق اهداف اختصاص دهد، اما خبری از بودجه برای اسقاط خودرو نیست.

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست توضیح می‌دهد که در شهر تهران حدود هفت درصد ناوگان، فرسوده است. ۳۸ درصد انتشار آلاینده‌ها به دلیل فعالیت ۲۴۰ هزار خودروی فرسوده موجود در پایتخت است.. اگرچه قرار بوده که مدت‌ها قبل پیکان از چرخه مصرف خارج شود اما هنوز ۳۲ هزار دستگاه از این خودروی نوستالژیک در پایتخت تردد می‌کنند، در حالی که طبق قانون مدت‌ها قبل باید با این خودرو خداحافظی می‌کردیم.

او گریزی هم به عدم توازن موجود بین اسقاط و پلاک‌گذاری خودروها می‌زند و اعلام می‌کند: سال ۱۳۹۷، هفت هزار خودرو اسقاط کردیم در حالی که سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار خودروی جدید در کشور شماره شده است. این روند افزایش خودروها، بر مصرف سوخت هم تاثیر داشته و در حال حاضر میزان مصرف سوخت در تهران نسبت به سال ۹۹، حدود ۲۳ درصد افزایش یافته است. با فرض استاندارد بودن سوخت، همین معادله نشان می‌دهد که چرا به آلودگی هوا اضافه شده است.

طاهری نسبت به افزایش بی‌رویه مصرف سوخت در کشور هشدار می‌دهد و می‌گوید: اگر سالانه ۱۳ درصد مصرف سوخت خود را افزایش دهیم، سال ۱۴۱۰ میزان مصرف سوخت کشور به ۳۰۶ میلیون لیتر در روز می‌رسد. حتی اگر رشد سالانه مصرف را ۶ درصد در نظر بگیریم، میزان مصرف در افق ۱۴۱۰، ۱۷۲ میلیون لیتر در روز خواهد بود. اگر تمام طرح‌های وزارت نفت با موفقیت اجرا شود و همه چیز عالی باشد، در بهترین حالت میزان تولید سوخت کشور به ۱۹۸ میلیون لیتر می‌رسد، بنابراین ما چاره‌ای نداریم جز اینکه برای حل مشکل ناترازی به سمت اصلاح مصرف برویم.

 

کاهش آلایندگی سولفور با اصلاح روش‌ها

رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در میان رشد فزاینده آلودگی هوا در کشور به موفقیت‌های کوچک این حوزه هم نیم‌نگاهی دارد. او می‌گوید: سوخت نفت گاز با استاندارد یورو چهار باعث شد در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۳۹۱، ۷۰ درصد آلایندگی سولفور کاهش یابد. پس اگر اقدام درستی انجام شود، حتما نتیجه‌اش را می‌بینیم. با خروج خودروهای کاربراتوری از چرخه مصرف میزان انتشار مونوکسید کربن نسبت به سال ۹۱، ۴۰ درصد کاهش یافته و برای کاهش انتشار ذرات معلق هم باید همین مسیر در پیش گرفته شود.

فتح الله امی رئیس سابق ستاد مبارزه با آلودگی هوا و پژوهشگاه هوا و فضا نیز در این نشست قرار بود درباره راهکارها سخن بگوید. او به اجرای طرح هفت محوره جایکا در تهران اشاره می‌کند و می‌گوید که با اجرای ایده‌های این طرح، ۱۵۰ هزار تن از آلودگی هوای تهران را کاهش داده‌اند.

به گفته امی، زمانی که او مسئولیت داشته، تهران گنجایش ۶۰۰ هزار خودرو داشت ولی اکنون حداقل دو نیم میلیون خودرو در حال تردد در این شهر داریم. تمام کارشناسان عالم هم نمی‌توانند بیش از گنجایش یک لیوان در آن آب نگه دارند.

رییس سابق ستاد مبارزه با آلودگی هوا با اتکا به مطالعات جایکا ۸۵ درصد آلاینده‌های تهران را مربوط به منبع متحرک دانسته و بر این باور است که باید آلایندگی منابع متحرک کنترل شود.

او با استناد به آمار مصرف ۱۰ میلیون لیتر بنزین در روز در تهران، میزان آلایندگی این سوخت را معادل یک بمب هفت هزار تنی معرفی می‌کند و می‌گوید: همه کارشناسان عالم هستی هم نمی‌توانند آلودگی شیمیایی یک بمب هفت هزار تنی در پایتخت را کنترل کنند.

متوسط مصرف روزانه بنزین در استان تهران حدود ۲۲ میلیون لیتر است که نشان می دهد روزانه از مصرف بنزین در تهران حدود ۵۳ هزار تن دی‌اکسید کربن و ۱۲۰۰ تن سایر آلاینده ها تولید می شود

نیاز به متولی واحد در موضوع آلودگی

برات قبادیان رئیس هیئت مدیره شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت نیز در این نشست اسناد و قوانین بالادستی برای کاهش آلودگی هوا در ایران را کافی می‌داند و حتی کشور را در زمینه وجود کارشناس برای حل این معضل هم غنی توصیف می‌کند.

او با ارائه پنج راهکار شامل کاهش مصرف وسیله نقلیه شخصی، استفاده از حمل و نقل پاک و خودروهای هیبریدی، استفاده از منابع تجدیدپذیر، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و افزایش بهره‌وری مشکل آلودگی کشور را قابل حل معرفی می‌کند. اما بر این باور است که حتما باید یک دستگاه در حوزه آلودگی هوا اختیار تام داشته باشد و قوه قضائیه نیز از تصمیمات این دستگاه حمایت لازم را به عمل آورد.

 

۸۰ سال قانون برای آلودگی هوا

مهدی رهنما رئیس سابق پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو نیز با تکیه بر اسناد از وجود ۸۰ سال قانون برای مدیریت آلودگی هوا در کشور خبر می‌دهد و سابقه نخستین قانون مرتبط با آلودگی هوا را مربوط به دهه ۲۰ و ساماندهی آلایندگی کوره پزهای اطراف تهران اعلام می‌کند.

او می‌گوید: دو سال قبل مرکز پژوهش‌های مجلس گزارش کرده بود که نهایتا ۳۰ درصد قانون هوای پاک اجرایی شده است. این قانون در سال ۱۳۹۶ تصویب شده و الزام اجرای آن دو سال بود اما در سال ۱۴۰۲ می‌گوییم که فقط ۳۰ درصد آن اجرایی شده است.

به گفته رئیس سابق پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو دستگاه ناظر یعنی سازمان حفاظت محیط زیست باید به سیاهه انتشار آلایندگی سازمان‌های دیگر دسترسی داشته باشد زیرا این مجموعه بیشتر از هواشناسی به منابع انتشار آشنایی دارد.

به اعتقاد او، طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۱۰ بند قانون هوای پاک مشکل دارد اما اگر این قانون اجرا شود بخش عمده معضل آلودگی هوای تهران حل می‌شود.

رهنما می‌گوید: ایران جزء هفت کشور اول در سختگیری برای اجرای استانداردهای آلودگی هوا است. اگر به استانداردهای دهه ۹۰ بازگردیم و بخواهیم آن را اعمال کنیم، تعداد روزهای ناپاک خیلی بیشتر می‌شود. اولین و آخرین راه برای نجات آلودگی هوا، اجرای صحیح قانون هوای پاک است.

 

اما وضعیت هوای تهران چگونه است؟

همانطور که پیش بینی می شد، امسال هم آغاز فصل سرما مصادف شد با آلودگی هوا در تهران و سایرکلانشهرها. اما اینبار ابن آلودگی بسیار زودتر از سالهای گذشته آغاز شده است. شاید به این خاطر که هنوز در بسیاری از شهرها، هنوز یک قطره باران نیز نباریده است. شب یکشنبه برای نخستین بار در پاییز، وضعیت هوا در پایتخت قرمز شد و آن روی عدد ۱۵۳ که وضعیت ناسالم برای همه گروه‌های سنی جامعه است، قرار گرفت.

طبق گزارش منتشر شده توسط شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پیش از آن هم وضعیت هوای استان در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و روی عدد ۱۳۶ – یعنی وضعیت نارنجی – قرار گرفته بود!

 

همه روز های آلوده پایتخت

گرچه شامگاه یکشنبه اولین روز آلوده به معنای واقعی، در پاییز بود ولی گزارش ها نشان می دهد که از ابتدای امسال تاکنون کیفیت هوای پایتخت‌ ۶ روز در وضعیت پاک، ۱۲۱ روز قابل قبول، ۹۵ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، هشت روز ناسالم، ۲ روز بسیار ناسالم و ۲ روز در شرایط خطرناک قرار داشته است.

این در حالی است که در همین بازه زمانی، تهرانی ها در۲۱۵ روز طی شده در سال ۱۴۰۳، روزهای بسیار ناسالم و روزهای خطرناک را نداشته است!

 

دورکاری بیمارها در ۱۰ شهرستان تهران

همانطور که باز هم پیش بینی می شد، قرمز شدن رنگ آلودگی هوا مصادف شد با تشکیل اولین جلسه کارگروه آلودگی هوا. جلسه ای شاید تنها مصوبه مهم آن در مورد دورکاری کارمندان دارای بیماری بود. در همین خصوص استانداری تهران اعلام کرد: کارمندان دارای بیماری‌های زمینه‌ای و همچنین بانوان دارای کودک خردسال در ۱۰ شهرستان استان تهران می‌توانند، دوشنبه و سه شنبه از دورکاری استفاده کنند.

همچنین طبق این مصوبه مقرر شد تا کلیه فعالیت‌های ورزشی مدارس در ۱۰ شهرستان‌های اسلامشهر، ری، بهارستان، رباط کریم، پاکدشت، شهریار، قرچک، پیشوا، دماوند، ورامین در فضای باز از روز دوشنبه ۱۹ آبان به مدت ۴۸ ساعت ممنوع شود.

اما این مصوبه نیم نگاهی هم به فروش طرح ترافیک و تعطیلی برخی از مراکز صنعتی و تولیدی آلاینده داشت. براین اساس نه تنها صدور مجوزهای روزانه طرح ترافیک توسط شهرداری تهران در روزهای روز دوشنبه و سه شنبه ممنوع شد که فعالیت تولید معادن شن و ماسه واقع در۱۰ شهرستان‌های آلوده تهران نیز متوقف گردید.

و هرگونه خرید و فروش و حمل و نقل، صرفاً با آب پاشی راه‌های دسترسی و معابر توسط پساب امکان پذیر خواهد بود.

همچنین شهرداری‌ها و اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای موظف به جلوگیری از روشن ماندن اتوبوس‌ها و مینی بوس‌ها در پایانه‌های مسافربری و تردد وسایل حمل و نقل عمومی که آلایندگی قابل رؤیت دارند (مینی بوس، اتوبوس، ون وتاکسی) از محل توقف گاه اتوبوس‌های شرکت واحد و پایانه‌های مسافربری هستند.

 

چند بند جالب این مصوبه

به نظر می رسد شرایط به حدی حاد شده که پای خودروهای آلاینده نیز به میان آمده است بطوریکه استانداری پلیس راهور تهران بزرگ، پلیس راهور غرب و پلیس راهور شرق را موظف کرده تا در این دو روز است. گرچه این مصوبه ممکن است باعث طرح این سوال شود که مگر در سایر روزها، با خودروهای آلاینده برخورد نمی شود؟!

این مصوبه توصیه هایی نیز به شهروندان برای تردد کمتر در سطح شهر و استفاده از ماسک دارد. اما نکته جالب اینجاست که در این توصیه، شهروندان «ملزم» به استفاده از ماسک، آنهم در این ۴۸ ساعت شده اند! اما آیا چنین دستور العمل هایی می تواند ضامن اجرایی داشته باشد و پلیس و سایر نهادهای مربوطه، با کسانیکه ماسک نمی زنند برخورد کند؟ قطعا خیر. به زبان ساده این مصوبه عملا قابل اجرا نیست!

 

غلظت بیش از حد ذرات معلق در کلانشهرهای کشور

اما شاید بد نباشد که بدانید در راستای اجرای ماده ۲۲ آیین‌نامه فنی موضوع ماده ۲ قانون هوای پاک، مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت همه‌ساله تخمین هزینه‌های مستقیم آلودگی هوا در خصوص بیماری‌ها و مرگ‌ومیرهای منتسب به آن را به تفکیک آلاینده‌های معیار و شهرهای دارای اولویت کشور منتشر می‌کند.

گزارش امسال ولی وجه تمایزهایی نسبت به سال‌های قبل دارد. این تفاوت‌ها شامل ارزیابی وضعیت ایستگاه‌های پایش کیفیت هوا در سراسر کشور، تحلیل داده‌های شش آلاینده اصلی هو( یعنی PM2/5، PM۱۰، O3، CO، NO2 و( SO2 ، محاسبه غلظت‌های وزن‌دهی‌شده با جمعیت، برآورد درصد جمعیت در معرض سطوح مختلف آلودگی و مدلسازی غلظت در مناطق فاقد ایستگاه پایش است.نکته قابل تامل اینکه بر اساس این گزارش، میانگین روزانه غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون در کلانشهرهای کشور به‌ مراتب بالاتر از حدود مجاز سازمان جهانی بهداشت بوده است.

علاوه بر تهران، تقریبا همه کلانشهرهای دیگر کشور هم در طول سال روزهای آلوده زیادی را داشته اند. علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت در این زمینه می گوید: سال گذشته کلانشهرهای تهران، اصفهان، کرج، مشهد، اهواز، تبریز، اراک، کرمانشاه، قم و یزد به ترتیب در ۳۵۰، ۳۴۸، ۳۴۵، ۳۳۵، ۳۶۲، ۱۸۹، ۳۵۱، ۱۹۳، ۲۶۸ و ۱۶۳ روز از سال، غلظتی بالاتر از مقدار رهنمود ۲۴ ساعته سازمان جهانی بهداشت یعنی ۱۵ میکروگرم در مترمکعب را تجربه کرده‌اند. در مقایسه با استاندارد ملی ۲۴ ساعته نیز این شهرها به ترتیب در ۱۲۳ تا ۲۰۰ روز از سال از حد مجاز فراتر بوده‌اند.

 

آلوده ترین شهرها

همچنین به گفته وی ، بیشترین غلظت میانگین سالانه ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون نیز در شهرهای رامهرمز (۵۴)، بهبهان (۵۲)، هندیجان (۵۲)، اهواز-حفاری (۴۷)، قرچک (۴۸)، باقرشهر (۴۶)، منطقه ۱۹ تهران و شهرری (۴۵) بوده که ۴ تا ۹ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت است.

در این میان و در بین شهرهای مرکز استان کشوراین عدد بین ۹ تا ۴۲ متغیر بوده و شهر اهواز با میانگین ۴۲ (حدود ۸ برابر رهنمود WHO و ۳.۵ برابر استاندارد ملی)، آلوده‌ترین شهر کشور اعلام شده است. علاوه براین، گزارش ها نشان می دهد که در شهرهای تهران، قم، تبریز، همدان، ارومیه، رشت و سنندج میانگین غلظت ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال قبل آن، افزایش یافته است.

اما شاید جذاب ترین و در عین حال نگران کننده ترین بخش گزارش معاون وزیر بهداشت آنجایی باشد که وی اعلام کرده، ۱۰۰ درصد جمعیت شهری کشور- یعنی همه جمعیت !- در معرض غلظتی بالاتر از حدود رهنمود سازمان جهانی بهداشت قرار دارند، ضمن آنکه ۹۶ درصد جمعیت شهری هم با غلظتی بیش از استاندارد ملی مواجه‌اند. عاملی که باعث شده تا سال گذشته، حدود ۵۸ هزار و ۹۷۵ مورد مرگ در افراد بالای ۳۰ سال منتسب به مواجهه با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون (PM۲.۵) و از این میان، ۲۳ درصد ناشی از بیماری ایسکمیک قلبی، ۲۱ درصد سرطان ریه، ۱۷ درصد انسداد مزمن ریوی، ۱۵ درصد سکته مغزی و ۱۳ درصد مربوط به عفونت دستگاه تنفسی تحتانی بوده است.

 

خسارات اقتصادی آلودگی هوا

علاوه بر این، آلودگی خسارت های اقتصادی سنگینی را هم برای کشور به دنبال داشته است که ناشی از همین مرگ های منتسب به آلودگی ها است. موضوعی که دکتر رئیسی در مورد آن می گوید: خسارت های ناشی از آلودگی هوا در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۷.۲ میلیارد دلار برآورد شده است. این خسارات معادل ۴۷ میلیون دلار در روز یا حدود یک هزار و ۳۹۴ همت با احتساب نرخ ارز نیمایی از مرکز مبادله ارز و طلا است.

با تمام این تفاصیل، به نظر می رسد که هیچ کدام از این تدابیر تکراری سالیانه، نتواند جلوی استمرار آلودگی تهران و کلانشهرها را بگیرد. مساله ای که بی شک باعث خواهد شد تا در روزهای آینده و باقی مانده سال به مراتب، بیشتر در مورد روزهای آلوده و خطرناک هوا بشنویم!