بهار ۱۴۰۴ برای پالایشگاه‌های بورس تهران فصل شکفتن بود؛ جایی که رشدهای خیره‌کننده سود خالص، توجه تحلیل‌گران و سرمایه‌گذاران را بار دیگر به این صنعت پرچالش جلب کرد. اما در پس این جهش، عواملی نه‌چندان پایدار و ملاحظاتی دستوری پنهان است؛ آیا پالایشی‌ها می‌توانند این مسیر پر سود را در آینده ادامه دهند؟

به گزارش سرمایه فردا، در بازار پر تب‌وتاب سرمایه، صنعت پالایش نفت همچون ققنوس از دل بحران‌ها برخاست؛ پنج نماد اصلی بازار – شپنا، شبندر، شتران، شاوان و شراز – در فصل بهار امسال توانستند سودهایی با رشد خیره‌کننده به ثبت برسانند و نگاه تحلیل‌گران را به خود جلب کنند. البته شبریز هنوز سکوت خود را نشکسته، و گزارش عملکرد فصل بهار را منتشر نکرده است.

این شرکت‌ها در مجموع ۴۶۱ همت درآمد عملیاتی کسب کردند که نسبت به بهار ۱۴۰۳ رشدی ۴۳ درصدی را نشان می‌دهد. اما آنچه بیش از درآمد توجه‌برانگیز است، انفجار سود خالص است:

• شبندر: رشد ۴۳۵٪
• شراز: رشد ۴۲۳٪
• شپنا: رشد ۳۲۶٪
• شتران: رشد ۲۵۰٪
• شاوان: رشد ۱۸۰٪

سود خالص تجمیعی صنعت پالایش در بهار امسال به ۴۵ همت رسید؛ رشدی ۳۳۴٪ نسبت به سال گذشته که به‌روشنی از بازگشت پتانسیل‌های سودآوری در صنعت خبر می‌دهد.

📈 مکانیزم سودآوری؛ سه کلید طلایی

علت این جهش را باید در سه متغیر بنیادین جست‌وجو کرد:

1. افزایش کرک اسپردها که قیمت محصولات اصلی را جذاب‌تر کرده
2. افزایش نرخ تسعیر ارز که ارزش ریالی فروش‌ها را بالا برده
3. کاهش قیمت نفت خام که بهای خوراک را کاهش داده

ترکیب این سه عامل، شرایطی فراهم کرده که حتی نفت کوره – که تا سال پیش زیان‌ده بود – اینک با اسپرد مثبت فروخته شده و سودآوری ایجاد کرده است. برای مثال، کرک اسپرد بنزین ۱۸۵٪ رشد کرده و کرک اسپرد نفت کوره از منفی ۳/۵ به مثبت ۴/۷ رسیده.

🔮 اما آیا این مسیر ادامه دارد؟

پیش‌بینی سود این صنعت همیشه با ابهام همراه بوده است. تأثیرپذیری شدید از سیاست‌های دولت در تعیین نرخ خوراک، نرخ فروش، نرخ دلار و حتی نحوه تسویه مالی، باعث شده عملکرد پالایشی‌ها به‌شدت «دستوری» باشد.

در سناریویی محتاطانه که در آن میزان تولید و فروش مشابه بهار باقی بماند، نرخ ارز پایدار باشد، و قیمت نفت جهانی ۱۰٪ رشد کند در حالی که کرک اسپردها ۱۰٪ کاهش یابند، می‌توان برای #شبندر ارقامی مانند:

• درآمد عملیاتی: ۶۵۰ همت
• سود خالص: ۶۵ همت
• سود تقسیمی: ۱۳ همت
• نسبت P/E Forward: عددی حدود ۲.۱

📌 اما هشدار مهمی در پایان؛ پیش‌بینی‌های عددی از صنعت پالایش به‌خاطر وابستگی به عوامل بیرونی بسیار ناپایدارند. تحلیل‌گران نیز توصیه می‌کنند ارقام تخمینی را مبنای سرمایه‌گذاری قرار ندهید، چرا که تغییرات سیاسی، نوسان نفت و تغییر کرک اسپردها می‌توانند همه چیز را زیر و رو کنند.