شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴
تکرار حوادث معدنی در ایران به یک بحران تبدیل شده اما چرا سیاست گذاری جدیدی برای نظارت بر معادن ناایمن ناکارآمد هستند؟
به گزارش سرمایه فردا، در روزهای اخیر شاهد حادثه گازگرفتگی در معدن مهمان دویه دامغان بودیم و ۷ نفر جان خود را از دست دادند. این اتفاق درحالی درحاشیه قرار گرفته که سال گذشته بعد از حادثه معدن طبس وزارت کار از برنامه خود برای هوشمندسازی معادن و همچنین افزایش نظارت بر معادن رونمایی کرده بود. در آن زمان بسیاری از کارشناسان تصور می کردند که با همکاری نظام مهندسی معدن قرار است سیاست گذاری جدیدی برای نظارت بر معادن ناایمن اتخاذ شود، اما اتفاق اخیر نشان داد که حوادث در معادن زغالسنگ، به یک تراژدی تکراری بی پایان تبدیل شده است و مسئولان تنها ناظر تلخی‌ها و چالش‌های بزرگ صنعت معادن ایران هستند و در عمل واکنش دیگری از سوی سیاست گذاران این حوزه ندارد.
معاون معدنی خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه در حال حاضر برخی از معادن زغال سنگ کشور هنوز مشکل ایمنی دارند، گفت: این چالش‌ها ن تأثیرات گسترده‌تری بر زندگی کارگران معدن، خانواده‌های آنان، و اقتصاد معدن کشور دارد. یکی از یکی از دلایل اصلی بروز این حوادث کمبود بودجه و سرمایه‌گذاری مناسب شرکت ها در ارتقای سطح فنی است. درواقع نبود منابع مالی کافی باعث شده که فناوری‌های مدرن و تجهیزات ایمنی روز دنیا به‌طور کامل وارد معادن زغال سنگ کشور نشوند و معدنکاران با روش‌های سنتی بهره‌برداری کنند.
بیژن پناهی زاده با بیان اینکه محدودیت در فناوری های روز نه تنها تولید زغالسنگ باکیفیت را محدود کرده، بلکه آسیب‌های بیشتری به کارگران و محیط زیست وارد کرده است، افزود: برخی معدنکاران می گویند عدم شفافیت در قیمت‌گذاری زغالسنگ یکی از چالش های اصلی شرکت های این حوزه است. این موضوع روی میزان درامد و سرمایه گذاری این شرکت ها تاثیر می گذارد. این شرایط باعث شده تا معدنکاران برای بهبود کیفیت تولید سرمایه گذاری مناسبی داشته باشند.
او با تاکید بر اینکه توجه به مسئولیت‌های اجتماعی معادن زغالسنگ یکی از عواملی است که توسط برخی از معادن مورد بی توجهی قرار گرفته است، تصریح کرد: دولت در سال های اخیر با افزایش بی رویه حقوق دولتی باعث شده حاشیه سود معادن به شدت کاهش پیدا کند. در حالی که معدن داران باید سرمایه گذاری بیشتری برای ارتقای ایمنی و بهبود زیرساخت‌های منطقه‌ای بومی و آموزش‌های کارگران در معادن اختصاص دهند، اما به دلیل افزایش هزینه ها از این اقدام خودداری می کنند. به همین دلیل است که شاهد بروز حوادثی در کشور هستیم.
این عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکی بر اینکه نظارت‌ها بر بخش معدن کوتاه‌مدت نتایج مثبتی ندارد، گفت: معادن زغالسنگ ایران، با وجود اینکه نقش حیاتی در تأمین نیازهای انرژی و مواد اولیه فولادسازی با روش کوره بلند دارد اما چندان مورد توجه سیاست گذاران حوزه صنعت و معدن نیستند. البته نباید فراموش کرد که در سال های اخیر بسیاری از ماشین آلات و تجهیزات معدنی فرسوده شده اند. بنابراین تعداد حوادث معدن افزایش یافته و بهره وری به حداقل رسیده است، اما از آنجایی که برخی از معادن رو زمینی هستند مانند معادن زغالسنگ حادثه ندارند.
در سال های اخیر با وجود افزایش قیمت زغال سنگ شاهد این هستیم که معادن زغالسنگ ایران با حوادث دست‌وپنجه نرم می‌کند. به عبارت دیگر بررسی عملکرد بسیاری از معادن زغال سنگی که گزارش عملکرد انها روی کدال منتشر می شود نشان از سودآوری و حاشیه سود آنها بالاتر از سایر معادن است. بنابراین فقط با اصلاح سیاست‌های کلان، حمایت‌های عملی، و نظارت‌های دقیق این مشکلات قابل حل خواهند بود.
هر حادثه دلخراش، مانند حادثه مهماندویه دامغان، باید به‌عنوان هشداری برای مسئولان تلقی شود تا با جدیت بیشتری اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهند. این موارد شامل ارتقای تجهیزات ایمنی، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، و تدوین قوانین روشن و الزام‌آور است که بتوانند جان کارگران را حفظ کرده و زمینه رشد پایدار این صنعت را فراهم کنند.
پیمان افضلی استاد معدن با اشاره به اینکه اهمیت برنامه‌ریزی جامع و همکاری متقابل میان دولت، بخش خصوصی، جامعه معدنکاران می تواند در افزایش بهره وری در معادن و جلوگیری از حوادث بکاهد، گفت: یکی از نکات کلیدی برای جلوگیری از وقوع حوادث ناگوار در معادن زغالسنگ، تدوین قوانین روشن و الزام‌آور است که علاوه بر ایمنی بیشتر، توانمندسازی کارگران و افزایش بهره‌وری معادن را به همراه داشته باشد. قوانین باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که مسئولیت نظارت بر ایمنی و توسعه فناوری‌های مدرن برعهده سازمان‌های دولتی و فعالان خصوصی به صورت هم‌زمان باشد.
وی افزود: آموزش و توسعه نیروی انسانی یکی از مؤلفه‌های مهم در کاهش خطرات ایمنی و بهبود عملکرد معادن است، تصریح کرد: در شرایط کنونی علاوه بر اینکه معادن باید به فناوری های روز مجهز شوند، کارگران نیز باید آموزش‌های لازم در زمینه استفاده از تجهیزات ایمنی، شناسایی خطرات احتمالی، و واکنش سریع در مواقع اضطراری ببینند. این آموزش‌ها، علاوه بر ارتقای امنیت، به افزایش به بهره‌وری معادن و کاهش سربار معادن نیز منجر می شود.
افضلی با تاکید بر اینکه محدودیت واردات فناوری‌های نوین و به‌کارگیری تجهیزات پیشرفته در معادن، مشکل ساز شده است، اظهار کرد: واردات و بهره‌گیری از ماشین‌آلات مدرن و سیستم‌های پیشرفته نه تنها باعث افزایش استخراج و بهره برداری از معادن خواهد شد، بلکه ایمنی معادن را نیز به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات و حمایت‌های مالی از معادن کوچک و متوسط، راه را برای ارتقای این فناوری‌ها هموار کند.
البته نباید فراموش کرد که معادن زغالسنگ معمولاً تأثیرات منفی بر محیط زیست دارند و لازم است با بهره‌گیری از فناوری‌های سبز و انجام مطالعات جامع، آسیب‌های زیست‌محیطی کاهش یابد. بنابراین پیشبرد اصلاحات در حوزه معادن زغالسنگ، باید در دستور کار وزارت صنعت قرار بگیرد. این مسأله در مقطع کنونی نیازمند یک نگاه بلندمدت و برنامه‌ریزی جامع است. همکاری دولت، بخش خصوصی، و جوامع محلی می‌تواند به پیشگیری از وقوع حوادث دلخراش، ارتقای ایمنی، و توسعه پایدار این صنعت کمک کند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا