پنجشنبه ۲ اسفند ۱۴۰۳
به گزارش سرمایه فردا، از دیدگاه کارشناسان اعمال تعرفه‌های جدید بیش از ۲.۱ تریلیون دلار تجارت سالانه ایالات‌متحده با کانادا، مکزیک و چین را مختل می کند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در هفته گذشته فرمان‌های اجرایی برای اعمال تعرفه‌های متقابل را امضا کرد و اظهار داشت: این تعرفه‌ها به برقراری عدالت و فضای عادلانه در تجارت کمک خواهد کرد و ارسال کالا از طریق کشور ثالث برای دور زدن تعرفه‌ها را غیرقابل‌قبول دانست. ترامپ از کاهش تعرفه‌های اتحادیه اروپا به ۲.۵ درصد استقبال کرد و آن را پیروزی بزرگی توصیف کرد. وی همچنین اعلام کرد که تعرفه‌های جدیدی علیه واردات خودرو، فولاد، دارو و دیگر اقلام در راه هستند.
وی در یادداشتی با عنوان «کسری تجارت سالانه تهدیدی علیه اقتصاد و امنیت ملی آمریکا» امضا کرد و تأکید کرد که فساد دولتی سالانه میلیاردها دلار به دولت آمریکا ضرر می‌رساند.
ترامپ اظهار کرد با این عملکرد انتظار دارد میزان اشتغال افزایش یابد، اما احتمال دارد برخی اقلام در کوتاه‌مدت گران‌تر شوند. وی مدعی شد که خطوط هوایی خواستار کمک او برای پرداخت هزینه‌های اتحادیه اروپا شده‌اند و مجدداً انتقاداتی علیه کانادا و توانایی دفاعی آن مطرح کرد.
دولت جمهوریخواه ترامپ معتقد است که تعرفه‌های جدید آمریکا، شرایط رقابتی تولیدکنندگان آمریکایی و خارجی را بهبود می‌بخشد. با این حال، طبق قوانین فعلی، هزینه های این تعرفه‌ها بر اقتصاد آمریکا احتمالاً توسط مصرف‌کنندگان و شرکت‌های آمریکایی به طور مستقیم یا از طریق افزایش قیمت‌ها پرداخت خواهد شد.
چنانچه بر اساس پیش بینی های برخی از کارشناسان اقتصادی این عملکرد ترامپ باعث افزایش نرخ تورم و کاهش رشد اقتصادی شود، سیاست‌های تعرفه‌ای او می‌تواند به راحتی نتیجه معکوس داشته باشد. در صورت تحقق این پیش بینی این امر برای رئیس‌جمهوری که مشتاق است اقتدار خود را بر اقتصاد آمریکا به نمایش بگذارد، به یک ریسک بزرگ تبدیل می‌شود.
تعرفه‌های افزایش‌یافته برای هر کشور با هدف آغاز مذاکرات تجاری جدید تنظیم می‌شود. اما این احتمال وجود دارد که سایر کشورها نیز به افزایش تعرفه‌های خود بر کالاهای آمریکایی روی آورند. در نتیجه، ترامپ ممکن است نیاز داشته باشد تا راهکارهایی برای اطمینان بخشیدن به مصرف‌کنندگان و کسب‌وکارها در مواجهه با عدم اطمینان ناشی از تعرفه‌ها بیابد.
اسکات لینسیکوم، کارشناس تجارت در اندیشکده «موسسه کاتو»، در این خصوص اظهار داشت: “آمریکا میانگین تعرفه‌های پایینی دارد، اما به نظر می‌رسد که اعلامیه ترامپ به جای دنبال کردن انصاف، به افزایش مالیات بر واردات تمرکز دارد. این محدودیت‌های رگولاتوری که محصولات خارجی را محدود می‌کنند، منجر به تعرفه‌های بالاتر و مالیات‌های بیشتری برای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان آمریکایی خواهد شد.” وی همچنین افزود که طرح تعرفه‌های ترامپ نشان‌دهنده سوءتفاهمی اساسی از نحوه عملکرد اقتصاد جهانی است.
ترامپ در بیانیه‌ای، مالیات بر ارزش افزوده را که مشابه مالیات بر فروش است و در اتحادیه اروپا رایج است، به عنوان یک مانع تجاری شناسایی کرد که در هرگونه محاسبه تعرفه متقابل گنجانده می‌شود. عوامل دیگری که در ارزیابی تعرفه‌ها مورد توجه قرار می‌گیرند، شامل نرخ‌های تعرفه سایر کشورها، یارانه‌ها برای صنایع، مقررات و کاهش احتمالی ارزش ارزها هستند.
بر اساس گزارش یکی از رسانه های امریکا، یک مقام ارشد کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود، اعلام کرد: “درآمدهای تعرفه‌ای مورد انتظار به تعادل کسری بودجه ۱.۹ تریلیون دلاری کمک می‌کند. بررسی‌های لازم برای تعرفه‌ها می‌تواند ظرف چند هفته یا چند ماه تکمیل شود.”
احتمال افزایش مالیات بر واردات و صادرات در مقایسه با تعرفه‌های متوسطی که ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود اعمال کرد، می‌تواند بسیار بزرگ باشد. بر اساس آمار اداره سرشماری آمریکا، تجارت کالا میان اروپا و آمریکا در سال گذشته تقریباً به ۱.۳ تریلیون دلار رسید و آمریکا ۲۶۷ میلیارد دلار کمتر از واردات خود، صادرات داشت.
در چند هفته گذشته، ترامپ آشکارا با چندین شریک تجاری واشنگتن درگیر شده و تهدیدات تعرفه‌ای وضع کرده است. وی از آنها دعوت کرده تا با مالیات‌های وارداتی که می‌توانند اقتصاد را وارد یک جنگ تجاری کنند، تلافی کنند.
ترامپ به دلیل نقش چین در تولید ماده افیونی فنتانیل، ۱۰ درصد تعرفه اضافی بر واردات این کشور وضع کرده است. وی همچنین تعرفه‌هایی را بر کانادا و مکزیک، دو شریک تجاری بزرگ آمریکا، آماده کرده است که پس از ۳۰ روز تعلیق، ممکن است در مارس اعمال شوند. همچنین ترامپ دوشنبه هفته جاری، معافیت‌ها را از تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم در سال ۲۰۱۸ حذف کرد و در حال بررسی تعرفه‌های جدید بر روی تراشه‌های رایانه‌ای و داروها است.
ترامپ اعتراف کرده است که تعرفه‌های جداگانه او برای امنیت ملی و دلایل دیگر، علاوه بر تعرفه‌های متقابل اعمال می‌شوند که به معنای عدم توازن در زمین بازی است. وی درباره تعرفه‌های ۲۵ درصدی فولاد و آلومینیوم گفت: “این تعرفه‌ها بالاتر و علاوه بر تعرفه‌های متقابل هستند.” خودروها، تراشه‌های رایانه‌ای و داروها نیز با نرخ‌های بالاتری از آنچه طرح تعرفه‌های متقابل در نظر می‌گیرد، مشمول تعرفه می‌شوند.
تصمیمات ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید با واکنش‌های تندی از سوی کشورهای هدف مواجه شده است. جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، اعلام کرده است که این کشور فوراً با اقدامات متقابل به این تعرفه‌ها پاسخ خواهد داد. وی افزوده است که کانادایی‌ها ممکن است در روزها و هفته‌های آینده با چالش‌های دشواری روبه‌رو شوند. کلودیا شینبائوم، رئیس‌جمهور مکزیک، نیز اظهار داشته که با خونسردی منتظر تصمیم ترامپ برای تعرفه خواهد بود و آماده ادامه گفت‌وگوهای مرزی است. وی قبلاً نیز گفته بود که مکزیک تلافی خواهد کرد و استدلال کرده بود که تعرفه‌های ترامپ به قیمت حذف ۴۰۰ هزار شغل در ایالات‌متحده تمام می‌شود و قیمت‌ها را برای مصرف‌کنندگان آمریکایی افزایش می‌دهد.
سخنگوی سفارت چین در واشنگتن نیز با انتقاد از تعرفه‌های جدید گفته است که در جنگ تجاری یا جنگ تعرفه‌ای که به نفع هیچ‌یک از طرفین و جهان نیست، برنده‌ای وجود ندارد. تحلیلگران اقتصادی هشدار داده‌اند که این تعرفه‌ها می‌تواند به افزایش قیمت کالاهای مصرفی در آمریکا منجر شود و مصرف‌کنندگان آمریکایی ممکن است با افزایش قیمت مواد غذایی از جمله گوشت، محصولات لبنی، میوه و سبزی‌های تازه مواجه شوند.
پیش‌بینی می‌شود که تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید، اقدامات تلافی‌جویانه را به همراه داشته باشد و به‌طور بالقوه بیش از ۲.۱ تریلیون دلار تجارت سالانه ایالات‌متحده با کانادا، مکزیک و چین را مختل کند. این اقدامات می‌تواند به تشدید تنش‌های تجاری بین آمریکا و شرکای تجاری‌اش منجر شود و تأثیرات گسترده‌ای بر اقتصاد جهانی داشته باشد.
این تعرفه‌ها می‌توانند به نوسانات بازارهای جهانی منجر شوند و تاثیرات مستقیم و غیرمستقیمی بر اقتصاد ایران داشته باشند.
اتحادیه اروپا، کانادا و مکزیک، اقدامات متقابلی برای تحمیل درد اقتصادی به آمریکا در واکنش به سیاست‌های ترامپ در نظر گرفته‌اند. چین نیز با اعمال تعرفه‌های خود بر واردات محصولات انرژی، ماشین‌آلات کشاورزی و خودروهای دارای موتور بزرگ از آمریکا و همچنین تحقیقات ضد انحصاری از گوگل، دست به اقدامات تلافی‌جویانه زده است.
کاخ سفید معتقد است که اخذ مالیات بر واردات مشابه سایر کشورها، به بهبود عادلانه بودن تجارت کمک می‌کند و به طور بالقوه درآمدهای دولت آمریکا را افزایش می‌دهد. این اقدامات همچنین امکان مذاکراتی را فراهم می‌کند که در نهایت می‌تواند تجارت را بهبود بخشد.
ترامپ این قمار سیاسی را انجام می‌دهد که رای‌دهندگان آمریکا می‌توانند سطوح بالاتر تورم را تحمل کنند. افزایش قیمت‌ها در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲، به شدت محبوبیت جو بایدن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا را تضعیف کرد. رای‌دهندگانی که از تورم قدرت خریدشان را از دست داده بودند، چنان ناامید شدند که سال گذشته تصمیم گرفتند ترامپ را به کاخ سفید بازگردانند تا مشکل را حل کند. اما تورم از زمان انتخابات نوامبر افزایش یافته است و دولت آمریکا گزارش کرده است که شاخص قیمت مصرف کننده با نرخ سالانه سه درصد رشد کرده است.
تیم ترامپ با وجود اذعان به احتمال برخی مشکلات مالی، تاب انتقاد از تعرفه‌ها را ندارد و می‌گوید تعرفه‌ها باید در برابر تمدید و گسترش کاهش مالیات‌های سال ۲۰۱۷ ترامپ و همچنین تلاش‌ها برای مقررات‌زدایی و صرفه‌جویی اجباری از طریق توقف هزینه‌ها و تعدیل کارکنان کشوری در طرح ابتکاری وزارت کارآیی دولت، ایلان ماسک، مشاور میلیاردر ترامپ، سنجیده شود.
یکی از موانع پیش روی این رویکرد، توالی سیاست‌های مختلف و احتمال یک درگیری تجاری گسترده‌تر است که سرمایه‌گذاری و استخدام را در میان فشارهای تورمی بیشتر سرکوب می‌کند. تحلیلگران بانک ولز فارگو در گزارشی اعلام کرده‌اند که تعرفه‌ها احتمالاً به رشد سال جاری آسیب می‌زند، درست همانطور که تمدید و گسترش کاهش مالیات‌ها می‌تواند به بهبود رشد در سال ۲۰۲۶ کمک کند.
بر اساس گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، ترامپ سعی کرده است احتمال اینکه سیاست‌هایش چیزی فراتر از یک جهش مختصر در تورم ایجاد کنند را به حداقل برساند. هنگامی که از رئیس‌جمهور آمریکا پرسیده شد که آیا از آژانس‌ها می‌خواهد تأثیر احتمالی بر قیمت‌ها را تجزیه و تحلیل کنند، وی نپذیرفت و گفت: “چیزی برای مطالعه وجود ندارد. تعرفه‌ها به خوبی پیش خواهند رفت.”
سید حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی، درباره تاثیرات جنگ تعرفه‌ها بر تجارت ایران اظهار داشت: “در دو دهه اخیر، رشد بخش تجارت بیش از رشد تولید ناخالص ملی کشورها بوده و گاها تجارت جهانی دو تا سه برابر تولید ناخالص ملی رشد کرده است. جنگ تعرفه‌ها باعث کاهش تجارت جهانی و محدودیت دسترسی بسیاری از کشورها به بازار ۳۸۰۰ میلیارد دلاری آمریکا می‌شود.”
وی افزود: “جنگ تجاری باعث کاهش حجم معاملات و در نهایت کاهش رشد اقتصادی جهانی می‌شود. همچنین، رشد مصرف انرژی متوقف خواهد شد. نکته مهم این است که افزایش تعرفه‌ها موجب افزایش نرخ تورم در دنیا و تقویت دلار در برابر سایر ارزها می‌شود. این دو مورد برای ایران چندان خوشایند نیست، چراکه برای واردات کالای مورد نیاز باید قیمت بالاتری پرداخت کند و تقویت ارزش دلار با توجه به اینکه معاملات نفتی بر مبنای دلار صورت می‌گیرد، باعث کاهش تقاضا خواهد شد.”
حسینی گفت: “با توجه به اینکه حجم تجارت خارجی ایران حدود ۱۵۰ میلیارد دلار و یک سوم تولید ناخالص ملی است، لذا تحولات بین‌المللی بر ایران اثر می‌گذارد.”
وی در پایان تصریح کرد: “از طرفی، تنش در روابط آمریکا و چین می‌تواند به ما فضای تنفس بدهد و آمریکا نتواند تحریم‌های نفتی خود را بر ایران تحمیل کند.”
حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصاد بین‌الملل نیز درباره تاثیرات تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ترامپ بر تجارت جهان و ایران گفت: “تعرفه‌هایی که ترامپ از آن به عنوان ابزار جنگی استفاده می‌کند، یادآور شرایطی است که میان جنگ جهانی اول و دوم پدید آمد. دوره ۱۹۲۲ تا ۱۹۳۴ میلادی، دوره‌ای بود که علیرغم جریمه‌هایی برای کشورهای شکست‌خورده، کشورهای پیروز و شکست‌خورده علیه یکدیگر جنگ تجاری اعلام کردند و تعرفه‌هایی نیز وضع نمودند.”
وی افزود: “در برخی از کتاب‌ها ذکر شده که این شرایط اقتصادی و جنگ تجاری در بین دو جنگ جهانی به حدی وخیم شد که یکی از عوامل جنگ جهانی دوم، همین قفل شدن اقتصاد کشورها در اثر جنگ تجاری بود.”
این اقتصاددان تصریح کرد: “امروز شرایط به گونه‌ای است که می‌توان آن را با سال‌های قبل از جنگ جهانی دوم مقایسه کرد. احتمال اینکه تعرفه‌گذاری‌ها و جرائم تعرفه‌ای ترامپ منجر به جنگ، خشونت و واگرایی‌های اقتصادی و سیاسی حتی میان آمریکا و اروپا شود، وجود دارد.”
وی ادامه داد: “تقابلی که ترامپ با کشورهایی مانند برزیل، مکزیک، چین، کانادا، گرینلند و سوئیس ایجاد کرده و ادعا دارد که گرینلند باید به آمریکا بپیوندد، در صورت پاسخ این کشورها، شرایط را سخت‌تر خواهد کرد. احتمال اینکه آمریکا دچار درگیری و جنگ تجاری متقابل شود نیز وجود دارد. همچنین احتمال اینکه این جنگ منجر به حرکت‌های خصمانه نظامی، سیاسی و امنیتی هم شود، وجود دارد.”
حسن‌خانی معتقد است: “با این شرایط، اقتصاد دنیا به سمت رکود حرکت خواهد کرد و احتمال اینکه تورم در آمریکا تشدید شود نیز وجود دارد، زیرا بخشی از نیاز وارداتی آمریکا از چین، کانادا، مکزیک و دیگر کشورها تامین می‌شود.”
وی همچنین اضافه کرد: “با شیوع کرونا، کشورها دچار رکود تورمی شدند و احتمال اینکه جنگ تعرفه‌ای شرایطی مشابه کرونا با اثرات کمتر ایجاد کند، وجود دارد.”
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه شرایط پیش‌آمده می‌تواند برای ایران فرصت ایجاد کند که هژمونی و تسلط آمریکا بر تجارت جهانی کاهش یابد، گفت: “در نتیجه، بازارهای منطقه‌ای، همسایه‌های ایران، چین، روسیه و هند می‌توانند چشم‌اندازی برای توسعه تجارت و شراکت اقتصادی ایران باشند و این شرایط برای ما مفید است.”
به گفته وی، “اساساً اتفاقی که آمریکا رقم زده، تاثیر زیادی بر اقتصاد کشور ما ندارد؛ جز اینکه می‌تواند ایران را به کشورهایی که آمریکا با آنها تخاصم پیدا کرده، پیوند دهد.”
حسن‌خانی در پایان گفت: “اگر هند به صورت جدی با آمریکا به واگرایی برسد، که هنوز شواهدی برای آن وجود ندارد و دچار معضلاتی شوند، تیم بریکس به طور کامل با آمریکا به مشکل خواهند خورد و فرصت حضور ایران در بریکس تقویت می‌شود.”
حمیدرضا غلامزاده، کارشناس اقتصاد بین‌الملل، هم در خصوص تعرفه های وضع شده توسط ترامپ گفت: رقابت تجاری بین چین و آمریکا باید در پازل بزرگتری دیده شود که شامل قدرت‌های اقتصادی، نظامی و قدرت نرم است. وی تصریح کرد که چین به دنبال جایگزینی آمریکا در این عرصه‌ها است.
غلامزاده بیان نمود: در زمان بحران مالی غرب، چین به دلیل داشتن صندوق ذخیره ارزی مناسب، توانست از بحران جلوگیری کند. اما به دلیل عدم توسعه زیرساخت‌های کافی، چین رقابت را متوقف نکرد.
وی تاکید کرد: یکی از عوامل مهم در جنگ اقتصادی بین چین و آمریکا، فناوری است. آمریکا با فناوری پیشرفته خود، به‌ویژه در حوزه آی‌تی، امکان سلطه بر جهان را دارد و چین نیز به دنبال دستیابی به این فناوری‌ها است.
این کارشناس اقتصاد بین الملل اشاره کرد: بحث حکمرانی اینترنت و کنترل محتوای دیجیتال از دیگر موضوعات مورد بحث است. آمریکا با سلطه نرم‌افزاری در عرصه‌های مثل توییتر و فیس‌بوک هر محتوایی را که بخواهد حذف می‌کند.
وی افزود: آمریکا تلاش می‌کند تا چین وارد حوزه اینترنت فایو جی نشود و انحصار خود را حفظ کند. اما چین در این زمینه پیشرفت کرده و با آمریکا رقابت می‌کند.
این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: یکی از نقاط بحران، بازداشت مدیر شرکت هواوی در کانادا به درخواست آمریکا بود که بهانه تحریم‌های ایران و رقابت در حوزه فناوری را به همراه داشت.
غلامزاده اظهار داشت که تعرفه‌ها به عنوان ابزار موقت در روابط بین‌الملل مورد استفاده قرار می‌گیرند تا طرف مقابل عقب‌نشینی کند. اما در بلندمدت به ضرر اقتصاد خواهد بود. او همچنین اشاره کرد که همه صنایع به یکدیگر وابسته هستند و تعرفه‌گذاری می‌تواند تأثیرات منفی بر زنجیره تولید داشته باشد.
وی اضافه کرد: راه‌اندازی خط لوله گازی بین روسیه و چین نیز به عنوان یکی از ابعاد رقابت با آمریکا محسوب می‌شود و به تنوع سبد انرژی چین و همکاری اقتصادی با روسیه کمک می‌کند.
غلامزاده تاکید کرد که تعرفه‌گذاری بر کالاهای چینی می‌تواند در کوتاه‌مدت به نفع تولید داخلی آمریکا باشد، اما در بلندمدت به ضرر اقتصاد این کشور خواهد بود.
غلامزاده در نهایت پیش‌بینی کرد که پس از دو سال، تبعات تعرفه‌ها بر اقتصاد آمریکا نمایان خواهد شد و مشکلات داخلی بیشتری را به همراه خواهد داشت.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا