توصیه درباره اصلاحات اقتصادى در کشورهای نفتی

به گزارش سرمایه فردا، کتاب “اصلاح اصلاح ناپذیرها” حاصل تجربه ى چند ساله ى حضور اقتصاددان نیجریه اى، خانم نگوزیا اوکونجو است که بعد از سالها کار و کسب تجربه در بانک جهانی و موسسات تحقیقاتى برجسته ى جهانی در راستای توصیه به تیم اصلاحات اقتصادى نوشته شده است.
کشور درحال توسعه و با اقتصاد نفتی خود بازگشته تا مسیر توسعه ى این کشور را از رهگذر تشکیل یک اصلاحات اقتصادى و ایجاد دگرگونى در برنامه ریزى اقتصادی متحول سازد. به عبارت دیگر، این کتاب نشان میدهد نظریه های اقتصاد توسعه از سنتى تا مدرن وقتى پاى محک تجربه و اجراى آنها به میان مى آید، چگونه از آب در می آیند.
اقتصاد نیجریه ویژگی هاى جالب توجهى دارد که همین امر تجربه ى اصلاحات اقتصادى در این کشور را درخور توجه می سازد: اقتصاد نفتى نیجریه یارانه هاى زیاد و پرهزینه و مضرى را به مصرف کنندگان و تولیدکنندگان می دهد. بخش بانکى ناکارآمدى دارد، در مسیر خصوصى سازى و تجاری سازى مدام شکست می خورند. فساد سازمان یافته بروکراتیک به نفع گروههاى خاص فعال است. میان مایه سالارى راه را بر شایسته سالارى تنگ کرده است. روابط فامیلى برندگان و منتخبان سیاسى جاى شایسته سالارى را گرفته است‌ استخدام در بخشهایى از دولت فقط براساس روابط خانوادگى و سیاسى انجام می شود.
در نیجریه بخش بزرگ دولتى منافعى را به کارکنان ناکارا و با بهره ورى پایین هدیه می دهد. رژیم تعرفه اى به نفع واردکنندگان خاص طراحى شده و در برابر هر تغییرى مقاومت می کند. سیاستمداران در هر دوراهى سیاسى حسابهاى بانکى خود در سوئیس را پر می کنند. خصوصی سازى بنادر و شبکۀ تلفن همراه منافع برندگان و کاسبکاران وضع موجود را به خطر می اندازد. به محض تصمیم گرفتن براى هدفمندسازى یارانه ها و اصلاح قیمت بنزین آشوب اجتماعى درمی گیرد و با شکست مواجه میشود.

ضرورت اصلاحات اقتصادى در کشورهای وابسته به نفت

اقتصاد نیجریه آغشته و به زعم بدبینان، آلوده به نفت است و نفت از زمان کشف و صدور آن، تاکنون به اقتصاد این کشور آسیب زده است. هم از رهگذر وابستگى این اقتصاد به نفت و هم از تأثیر پذیرفتن بودجه این کشور از نوسانات قیمت نفت؛ یعنى همان نکبت منابع. بیمارى هلندى، بیمارى جدى اقتصاد نیجریه است.
اقتصاد نیجریه به لحاظ شاخصهاى فساد اقتصادى، کیفیت حکمرانى خوب و فضاى کسبوکار در وضعیت بسیار بدى قرار داشته است. سالها تحت سلطه ى دیکتاتورى بوده است. در این شرایط این اقتصاددان تصمیم مىگیرد قدم به میدان اصلاحات اقتصادى بگذارد و برنامه ى اقتصادى اصلاحات پیشنهادى خود را اجرا کند.
کتاب حاضر نشان می دهد تشکیل تیم اصلاحات اقتصادى، انسجام این تیم و چرخش اطلاعات در میان آنها از یکسو، همراهى رهبرى سیاسى با آنها و توجه بسیار جدى به مسأله تضاد منافع براى حرکت به سمت توسعه یافتگى و تغییر وضع موجود نابسامان یک اقتصاد درحال توسعه بسیار مهم است.