شنبه ۲۵ مرداد ۱۴۰۴
در بحبوحه فشارهای داخلی و خارجی برای خلع سلاح حزب‌الله، سفر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، به لبنان با استقبال بی‌سابقه و پیام‌های آشکار و پنهان همراه شد. این سفر نه‌تنها پاسخی مستقیم به طرح‌های ضد مقاومت بود، بلکه نشانه‌ای از عزم تهران برای تقویت جایگاه حزب‌الله در معادلات سیاسی لبنان و ارسال پیام‌های راهبردی به آمریکا و عربستان تلقی شد. دیدارهای پرتنش، مواضع صریح و پیام‌های محرمانه، همگی نشان دادند که ایران در میدان ژئوپلیتیک بیروت، به‌دنبال تثبیت معادلات موجود و حمایت از شیعیان در برابر فشارهای منطقه‌ای است.
به گزارش سرمایه فردا، صبحی متفاوت در بیروت. خیابان‌های پایتخت لبنان، که این روزها به میدان تلاقی بحران اقتصادی، شکاف‌های سیاسی و بازی‌های ژئوپلیتیک تبدیل شده‌اند، شاهد صحنه‌ای بودند که بسیاری از تحلیلگران آن را «کم‌سابقه در سال‌های اخیر» توصیف کردند: استقبال پرشور از علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، بنا به تأکید رهبر معظم انقلاب، در آغاز سفری رسمی و پرمعنا به لبنان. فضایی که از همان لحظه ورود، نه‌فقط دیدارهای دیپلماتیک، بلکه پیام‌های سیاسی و امنیتی آشکاری را مخابره می‌کرد.
این سفر در بستر شرایطی حساس انجام شد. دولت لبنان، تحت فشارهای داخلی و خارجی، به ارتش دستور داده بود تا پایان سال ۲۰۲۵ برنامه‌ای برای خلع سلاح حزب‌الله تهیه کند؛ اقدامی که در محافل داخلی، هم موافقان و هم مخالفانی جدی دارد. تهران بلافاصله مخالفت قاطع خود را با این برنامه اعلام کرد. حزب‌الله نیز این تصمیم را «گناهی بزرگ» خواند. در چنین فضایی، ورود لاریجانی به بیروت را می‌توان پاسخی مستقیم به این تصمیم دانست، پاسخی که با هدف نمایش حمایت کامل ایران از حزب‌الله و تقویت جایگاه این گروه در معادلات سیاسی لبنان انجام شد.
در دیدار رسمی با ژوزف عون، رئیس‌جمهوری لبنان، تنش کلامی ملایمی شکل گرفت. عون، در موضعی آشکار، گفت: «ما هرگونه مداخله در امور داخلی خود را رد می‌کنیم. برای هیچ‌کس جایز نیست سلاح به دست گیرد و از حمایت خارجی به عنوان اهرم فشار استفاده کند.» این جمله‌ها به وضوح به حزب‌الله و حامیانش اشاره داشت. لاریجانی اما، با چرخشی دیپلماتیک، توپ را به زمین آمریکا انداخت و گفت : «کسی که در امور لبنان دخالت می‌کند، کسی است که از هزاران کیلومتر دورتر برای شما برنامه‌ریزی می‌کند و جدول زمانی به شما می‌دهد. ما هیچ برنامه‌ای به شما نداده‌ایم.» این گفت‌وگو بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های لبنانی داشت. برخی رسانه‌های نزدیک به محور مقاومت، آن را «پاسخ هوشمندانه» خواندند، در حالی که رسانه‌های مخالف، این سخنان را «تلاش برای توجیه نفوذ ایران» دانستند.
علی لاریجانی همچنین در این سفر با نخست وزیر لبنان، نواف سلام نیز دیدار داشت. شخصی که نقش اصلی در فشارها علیه مقاومت در این کشور را برعهده دارد و تحت تاثیر احزاب معاند حزب الله است. دیداری جنجالی که از تصاویر و حواشی آن تنش به خوبی مشخص بود. علی لاریجانی همچنین در این سفر با بسیاری از مقامات لبنای دیدار کرد اما با وزیر امورخارجه این کشور که اخیرا اظهارات گستاخانه ای علیه ایران مطرح کرده بود دیداری نداشت. همین مسئله نیز در دیدار با خبرنگاران لبنانی طرح شد و دبیرشواریعالی امنیت ملی کشورمان با اشاره به محدود بودن زمان و شلوغی برنامه خود به این سوال پاسخ داد. پاسخی که وزیر خارجه رادیکال و افراطی لبنان را از کنترل و عرف دیپلماتیک خارج کرد.
دیدار با نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان و متحد دیرین حزب‌الله، نقطه محوری سفر بود. این جلسه، طبق گزارش منابع نزدیک به ایران، حاوی «پیامی محرمانه» از سوی تهران برای رهبری شیعیان لبنان بود. در نشست خبری پس از این دیدار، لاریجانی جمله‌ای گفت که به سرعت تیتر شد: «حزب‌الله یک جریان اصیل است، مقاومت به قلب‌ها حکومت می‌کند و با یک بخشنامه از بین نمی‌رود.»
او همچنین افزود:«ما هیچ وقت به دوستانمان به عنوان ابزار نگاه نمی‌کنیم. مقاومت از شعور عمیق برخوردار است و نیازمند راهنمایی نیست.» این مواضع، به‌ویژه در فضای داخلی لبنان، به‌عنوان تأکید مجدد ایران بر «استقلال تصمیم‌گیری حزب‌الله» تفسیر شد، هرچند منتقدان می‌گویند این استقلال عملاً در سایه حمایت سیاسی و نظامی تهران معنا پیدا می‌کند.
تحلیل غاده حلاوی، روزنامه‌نگار لبنانی، بعد دیگری از این سفر را نمایان کرد. او در «المدن» نوشت که این سفر «بخشی از یک نمایش دیپلماتیک قدرت» و پاسخی به فشارهای آمریکا و عربستان بود. به گفته او، لاریجانی در چارچوب یک تور منطقه‌ای – پس از عراق و پیش از ایستگاه‌های احتمالی دیگر – وارد لبنان شد تا به آمریکایی‌ها نشان دهد: «مقاومت در لبنان رها نشده است» و به سعودی‌ها هشدار دهد که ایران همچنان در بازی نفوذ منطقه‌ای حضور پررنگ دارد. در این نگاه، سفر نه‌تنها پاسخی به تصمیم خلع سلاح حزب‌الله، بلکه بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای تثبیت جایگاه ایران در معادلات خاورمیانه است.
سفیر ایران در بیروت، مجتبی امانی، سفر را «موفقیت‌آمیز در همه شاخص‌ها» خواند و از استقبال مردمی سخن گفت که از لحظه ورود هیئت ایرانی به فرودگاه رفیق حریری آغاز شد و تا حضور بر مزار شهید سید حسن نصرالله (رض) ادامه یافت.
بر سر این مزار، لاریجانی بار دیگر تأکید کرد: «ما در امور کشورها دخالت نمی‌کنیم، اما از جریان‌های مقاومت همواره حمایت می‌کنیم.» برای طرفداران محور مقاومت، این صحنه پیامی احساسی و سیاسی هم‌زمان بود؛ برای منتقدان اما، نشانه‌ای از «ادامه نفوذ نظامی-ایدئولوژیک ایران» در لبنان.
بر اساس گزارش منابع آگاه، یکی از اهداف کلیدی لاریجانی، اطمینان‌بخشی به جامعه شیعی لبنان و بازسازی اعتماد پس از برخی گله‌مندی‌ها در دوران جنگ‌های اخیر بود. پیام غیررس می تهران این بود که «راهبردها و رفتارها تغییر کرده» و ایران قصد دارد در شرایط جدید، شیعیان را از عراق تا لبنان، در برابر فشارهای طرح‌های آمریکایی و تحرکات مشکوک در مرزهای سوریه و لبنان، حمایت کند.
تمامی نشانه‌ها حاکی از آن است که این سفر برای تغییر موازنه‌ها نبود؛ بلکه برای تثبیت آن‌ها انجام شد. لاریجانی آمده بود تا حزب‌الله را در موقعیت فعلی‌اش تقویت کند، به آن حاشیه مانور بیشتری بدهد و به طرف‌های داخلی و خارجی پیام دهد که تهران همچنان حامی اصلی این گروه است.
در نهایت، سفر لاریجانی را می‌توان بخشی از میدان وسیع‌تری دانست که در آن لبنان به نقطه برخورد ایران و آمریکا، و ایران و عربستان تبدیل شده است. از عراق تا بیروت، تهران در تلاش است تا «بازوهای مقاومت» را در برابر فشارها تثبیت کند و برگ‌های بیشتری برای مذاکرات احتمالی آینده با واشنگتن در دست بگیرد.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا