به گزارش سرمایه فردا، براساس ارزیابی جایگاه صنایع غذایی ایران سال ۱۴۰۳ در بازارهای داخلی و جهانی نشان می دهد که ایران سهم حدود ۳ دهم درصدی از بازار جهانی دارد، هرچند در بازار داخلی تا حدودی موفق نشان می دهد.

صنایع غذایی از جمله صنایعی است که به دلیل دارا بودن مزیت‌های نسبی در صادرات ، ایجاد ارزش افزوده و اشتغالزایی بالا و توسعه فعالیتهای کشاورزی می تواند نقش موثری در اقتصاد کشور داشته باشد .
از اهم مزایای صنایع غذایی ایران در سال ۱۴۰۳ می توان موارد زیر را بر شمرد:
۱- افزایش تولید و امنیت غذا یی
۲-تامین نیازهای سبد خانوار
۳- کاهش ضا یعات محصولات کشاورزی
۴- جلوگیری از خروج ارز برای واردات مواد غذایی
۵- جلوگیری از صدور مواد اولیه خام کشاورزی
۶- افزایش بهره روی نیروی انسانی و سرمایه
۷- وابستگی کم به مواد اولیه وارداتی
۸- وابستگی کم ارزی نسبت به سایر بخش های صنعتی
۹- پایین بودن میزان سرمایه گذاری در مقایسه با سایر بخش ها صنعتی
۱۰-وجود دانش فنی بومی در کشور و نیروهای متخصص
۱۱- وجود بازار مصرف در داخل کشور برای بیشتر محصولات
۱۲- وجود بازار های منطقه ای و بین المللی برای این محصولات
۱۳- ایجاد تنوع در تولید ومصرف مواد غذایی
۱۴- افزایش مدت زمان نگهداری مواد غذایی
۱۵- عرضه بهداشتی تر محصولات غذا یی
۱۶- رعایت استاندارد های مواد غذایی
۱۷- توانمندی کشور درارائه خدمات فنی و مهندسی صنایع غذایی در داخل و خارج از کشور
۱۸- پتانسیل و ظرفیت تولید بالا
۱۹-انحصار تولید در برخی محصولات

صنایع غذایی دارای سهم ۳٫۷ درصدی از تولید ناخالص داخلی و سهم ۱۸ درصدی از کل اشتغال صنعتی را داراست. سهم صنایع غذایی از ارزش افزوده بخش صنعت حدود ۱۱ درصد است. همچنین سهم صادرات آن نیز ۷/۳ درصد از کل صادرات صنایع است.
در حال حاضر ۸۳۰۰ واحد صنعتی ثبت شده با اشتغال ۳۶۱ هزار نفر و تولید ۴۰ میلیون تن فرآورده غذایی فعال هستند.
صادرات صنایع غذایی در جهان حدود ۷۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ بوده و صادرات ایران نسبت به صادرات جهانی حدود ۳/۰ درصد است.
اقلام عمده صادراتی در جهان عبارتند از محصولات لبنی ،شیرینی و شکلات ،نوشیدنی ها و گوشت و فرآورده های گوشتی که شرکتهای ایرانی بالاخص با برند حلال جهت مصرف مسلمانان در کشورهای هدف می توانند از این فرصت استفاده کنند.

۱- ۱۴۰۲ میزان صادرات (هزار تن) ۱۸۸۲ و ارزش صادرات (میلیون دلار) ۱۸۱۱ بود
۲ -۱۴۰۱میزان صادرات (هزار تن) ۱۵۶۴و ارزش صادرات (میلیون دلار) ۱۵۸۸ بوده است.
۳- ۱۴۰۰میزان صادرات (هزار تن) ۱۷۳۳و ارزش صادرات (میلیون دلار) ۱۶۶۸ بوده است.
۴- ۱۳۹۹میزان صادرات (هزار تن) ۱۷۲۰و ارزش صادرات (میلیون دلار) ۱۵۰۶ بوده است.
۵- ۱۳۹۸ میزان صادرات (هزار تن)۱۳۵۵ و ارزش صادرات (میلیون دلار) ۱۵۴۰ بوده است.
ماخذ :گمرک جمهوری اسلامی ایران

مقایسه صادرات صنایع غذایی ایران طی دوسال اخیر

صادرات مقایسه ای صنایع غذایی در سال ۱۴۰۲
میزان تغییرات ارزشی میزان تغییرات وزنی سال ۱۴۰۱ ۱۴۰۲ موضوع
ارزش(میلیون دلار) وزن(هزارتن) ارزش(میلیون دلار) وزن(هزارتن) صادرات
۱۴ ۳/۲۰ ۱۵۸۸ ۱۵۶۴ ۱۸۱۱ ۱۸۸۲ صنایع غذایی
ماخذ :گمرک جمهوری اسلامی ایران
میزان اقلام عمده صادراتی در سال۱۴۰۲
ارزش (میلیون دلار) وزن(هزار تن) نام محصول صادراتی
۷۳۳ ۵۵۱ محصولات لبنی
۱۴۵ ۲۶۷ رب گوجه فرنگی
۱۲۶ ۱۶۲ آبمیوه و کمپوت
۷۶ ۱۴۰ ماکارونی
۵۱ ۶۴ خوراک دام و طیور
۴۳ ۵۸ کنسرو های غیر گوشتی
۲۴ ۴۶ نوشیدنی ها (آب، نوشیدنی های گازدار)
۲۲ ۷/۶ فرآورده های گوشتی و کنسروگوشتی
۱۱۲ ۱۱۰ شیرینی و شکلات (بدون کاکائو) و سوهان
۹۵ ۱۲۷ بیسکویت و ویفر
۸۰ ۸۶ انواع نان (خشک، سوخاری و سایر)
۴۹ ۲۲ کاکائو و فرآورده های آن
۴۱ ۲۵ انواع مخمرهای غذایی
ماخذ :گمرک جمهوری اسلامی ایران
کشورهای عمده مقصد صادراتی در سال ۱۴۰۲

ارزش صادرات صنایع غذایی ایران به میلیون دلار

به گزارش سرمایه فردا، براساس ارزیابی جایگاه صنایع غذایی ایران سال ۱۴۰۳ در بازارهای داخلی و جهانی نشان می دهد که ایران سهم حدود ۳ دهم درصدی از بازار جهانی دارد، هرچند در بازار داخلی تا حدودی موفق نشان می دهد.

امار صادرات صنایع غذایی ایران به کشورهای همسایه از این قرار است؛

عراق ۴۹۴
پاکستان ۲۳۱
افغانستان ۲۰۸
امارات ۶۸
ترکیه ۷۱
روسیه ۶۴
جمهوری آذربایجان ۵۲
آمار فوق نشان می دهد که بازارهای اصلی کشورهای همسایه عراق ،افغانستان و پاکستان و ترکیه می باشند و زیرساختهای لازم جهت توسعه صادرات بدلیل چالشهایی به شرح ذیل فراهم نمی باشد.

چالشهای صادرات صنایع غذایی

۱- نوسانات نرخ ارز و مشکلات عدیده در تامین مواد اولیه بسته بندی
۲- فزایش قیمت تمام شده باتوجه به تصمیمات ارزی در داخل کشور
۳-افزایش سالیانه قیمت نهاده ها
۴-دخالت دولت در قیمت گذاری
۵- بوروکراسی دست و پا گیر اداری در دستگاههای اجرایی
۶-تعدد تشکلهای موازی با تصمیم گیریهای متفاوت
۷-ضعف سلامت غذایی برخی اقلام کشاورزی(مواد اولیه صنایع غذایی)
۸-شناسنامه دار نبودن بخش اعظم محصولات کشاورزی(مواد اولیه صنایع غذایی)
۹-مشکلات ناشی از باقیمانده سموم دربرخی از محصولات کشاورزی (مواد اولیه صنایع غذایی)
۱۰-اعمال محدودیت‌های مقطعی در حوزه صادرات
۱۱-بی‌ثباتی مقررات حاکم در بخش صنایع غذایی
۱۲-کمبود نقدینگی برای اصلاح زیر ساخت ها و خرید دستگاههای بسته بندی نوین
۱۳-زمان طولانی چرخش سرمایه به دلیل فصلی بودن محصولات کشاورزی
۱۴-کاهش توان رقابت با سایر کشورها به دلیل بالا بودن هزینه تأمین مالی
۱۵-بالا رفتن هزینه های حمل و نقل
۱۶-پایین آمدن کیفیت مواد غذایی به دلیل شرایط نامناسب حمل و نگهداری
۱۷-مشکلات نحوه بازگشت ارز حاصل از صادرات
۱۸-حذف مشوق‌ها و جوایز صادراتی
۱۹-چالش‌های انتقال نرخ ارز و نرخ تسعیر ارز
۲۰-بهره بانکی بالا
۲۱-اثر تحریمها برنقل و انتقال وجوه و مشکلات ناشی از ان
۲۲-اثر تحریمها بر خریداران عمده در کشورهای هدف
۲۳-کمبود نقدینگی واحدها با توجه به افزایش قیمت ارز
۲۴-تحمیل دموراژدر گمرکات به دلیل تخصیص و یا تأمین بموقع ارز

چشم انداز صنایع غذایی در سال ۱۴۰۳

۱-تأمین نیازهای کشور در بخش فرآوری و تولید محصولات غذایی سالم و مغذی
۲-ارتقای بهره وری و افزایش توان رقابت پذیری به منظور توسعه صادرات
۳-توسعه صادرات با محوریت در زمینه تولید محصولات حلال
۴-الزام واحدهای تولیدی به توسعه فعالیتهای پژوهشی و همکاری بیشتر با مراکز علمی داخلی و خارجی
۵-جلب سرمایه گذاری خارجی با برندهای معتبر جهت سرمایه‏گذاری برای صادرات
۶-مدیریت زنجیره ارزش در صنایع غذایی و آشامیدنی
۷-دستیابی به نام و نشان های(برند) معتبر با برخورداری از تجمیع واحدهای کوچک برای تولید در مقیاس اقتصادی
۸-دستیابی به شاخص‏های سازگار با الزامات و استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی در سطح ملی و بین المللی
راهبردها:
۱-بهره گیری از ظرفیت های موجود و بلااستفاده و توسعه آن با تولید صادرات محور
۲-تکمیل و توسعه زنجیره ارزش با رعایت صرفه اقتصادی
۳-تنوع بسته بندی محصولات با کیفیت صادراتی
۴-توسعه تعاملات منطقه‏ای و بین‏المللی و سرمایه‏گذاری مشترک با شرکتهای دارای برند جهانی
۵-توسعه پژوهش و فعالیتهای تحقیق و توسعه در جهت نوسازی و روزآمدسازی
۶-ارتقای سطح نفوذ فناوری‏های نوین و دانش بنیان
۷-توسعه خوشه‏ها و شبکه‏های تولیدی و کنسرسیوم های صادراتی
۸-ادغام و یکپارچه‏سازی بنگاه‏های کوچک و متوسط جهت تولید در مقیاس اقتصادی و رقابتی
۹-توسعه و ارتقای نام و نشان¬های تجاری در سطح ملّی، منطقه‏ای و جهانی
صنایع غذایی با توجه به رشد جمعیت ،افزلیش تقاضا برای غذای سالم و با کیفیت و پتانسیل صادراتی بالا فرصتهای زیادی برای رشد و پیشرفت دارد و در صورت رفع چالشهای فوق الذکر با افزایش صادرات می تواند به شکوفایی اقتصاد کشور کمک نماید.