یکی از چالش‌های اصلی استفاده از بازارهای تجاری نوظهور آفریقا، نبود خطوط کشتیرانی است. بنابراین صادرکنندگان ایرانی برای ارسال کالاهای خود ابتدا به بنادر ترکیه مراجعه می کنند.

به گزارش سرمایه فردا، در سال‌های اخیر، توجه به بازارهای تجاری نوظهور و به‌ویژه قاره آفریقا به عنوان یکی از فرصت‌های اقتصادی مهم برای کشورها افزایش یافته است. در دهه‌های اخیر آفریقا با منابع طبیعی غنی، جمعیت جوان و روبه‌رشد، و نیازهای متنوع، به یکی از مقاصد جذاب برای سرمایه‌گذاری و تجارت تبدیل شده است. ایران نیز به عنوان یک کشور با ظرفیت‌های بالا در حوزه‌های مختلف اقتصادی، می‌تواند از این بازار بهره‌برداری کند.
آفریقا یکی از غنی‌ترین قاره‌ها از نظر منابع طبیعی است. از معادن طلا و الماس گرفته تا نفت و گاز، این قاره دارای منابعی است که می‌تواند به توسعه اقتصادی ایران کمک کند. شرکت‌های ایرانی می‌توانند با سرمایه‌گذاری در صنایع استخراجی و معدنی، به بهره‌برداری از این منابع بپردازند و در عین حال به انتقال فناوری و دانش فنی خود به کشورهای آفریقایی بپردازند.

جمعیت جوان و در حال رشد آفریقا، به ویژه در کشورهای جنوب صحرای بزرگ، به عنوان یک بازار مصرفی بالقوه بسیار مهم است. این جمعیت به سرعت در حال افزایش است و نیاز به کالاها و خدمات مختلفی دارد. ایران می‌تواند با صادرات کالاهای خود، از جمله محصولات غذایی، دارویی و صنعتی، به این بازار دست یابد و سهم خود را در تجارت با قاره آفریقا افزایش دهد.
بازارهای تجاری نوظهور آفریقا دارای تنوع اقتصادی بالایی است و کشورهای مختلف این قاره در زمینه‌های مختلف مانند کشاورزی، فناوری، و صنعت دارای پتانسیل‌های ویژه‌ای هستند. این تنوع به ایران این امکان را می‌دهد که با توجه به نیازهای مختلف بازار، محصولات و خدمات خود را به طور خاص ارائه دهد. همچنین، همکاری‌های مشترک در زمینه‌های علمی و تحقیقاتی می‌تواند به توسعه فناوری و نوآوری در دو طرف منجر شود.
توسعه روابط اقتصادی با کشورهای آفریقایی می‌تواند به تقویت روابط دیپلماتیک ایران با این کشورها کمک کند. این روابط می‌تواند در زمینه‌های مختلفی مانند امنیت، فرهنگ، و آموزش و پرورش گسترش یابد. همچنین، با ایجاد توافق‌های تجاری و اقتصادی، ایران می‌تواند به بازارهای جدید و متنوع‌تری دست یابد و از تنش‌های موجود در بازارهای سنتی خود بکاهد.

پتانسیل‌های همکاری در بازارهای تجاری نوظهور انرژی

آفریقا بازارهای تجاری نوظهور انرژی است، به ویژه نفت و گاز، می‌تواند شریک مناسبی برای ایران در این حوزه باشد. همکاری در زمینه انرژی می‌تواند شامل توسعه پروژه‌های مشترک، انتقال فناوری، و آموزش نیروهای متخصص باشد. همچنین، ایران می‌تواند به کشورهای آفریقایی در زمینه توسعه زیرساخت‌های انرژی کمک کند.
با توجه به نظرات کارشناسان، ظرفیت بالقوه صادرات ایران به قاره آفریقا حدود ۵۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. این رقم نشان‌دهنده فرصت‌های فراوانی است که در زمینه‌های مختلف، به‌ویژه غذا، دارو، محصولات کشاورزی و ساختمانی، برای صادرکنندگان ایرانی فراهم است. بازارهای در حال رشد آفریقا می‌توانند به مقصدی کلیدی برای صادرات ایران تبدیل شوند، اما موانع موجود، بهره‌برداری از این ظرفیت را دشوار کرده است.
لذا با توجه به فرصت‌ها و پتانسیل‌های موجود در قاره آفریقا، ایران باید به‌طور جدی به توسعه روابط اقتصادی خود با این کشورها توجه کند. این روابط نه تنها می‌تواند به افزایش صادرات و سرمایه‌گذاری‌های ایرانی منجر شود، بلکه به تحکیم موقعیت ایران در نظام بین‌المللی و کاهش وابستگی به بازارهای سنتی نیز کمک خواهد کرد. همچنین بهره‌برداری از بازار آفریقا می‌تواند به رشد اقتصادی پایدار و توسعه کشور کمک کند.

عدم وجود خطوط کشتیرانی بین ایران و قاره آفریقا

یکی از چالش‌های اصلی استفاده از بازارهای تجاری نوظهور آفریقا، نبود خطوط کشتیرانی مستقیم میان ایران و این قاره است. این مسئله موجب می‌شود صادرکنندگان ایرانی برای ارسال کالاهای خود ابتدا به بنادر ترکیه مراجعه کنند و سپس از آنجا به آفریقا صادرات داشته باشند. این فرایند نه تنها زمان‌بر است بلکه هزینه‌های اضافی نیز بر صادرکنندگان تحمیل می‌کند که می‌تواند بر رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در بازارهای آفریقایی تأثیر منفی بگذارد.
به طور متوسط، هزینه صادرات هر کانتینر به آفریقا حدود ۶۰۰۰ دلار است که از این مبلغ، ۱۰۰۰ دلار به هزینه انتقال کالا به بنادر ترکیه اختصاص می‌یابد. این هزینه اضافی، بار مالی بیشتری بر دوش صادرکنندگان می‌گذارد و موجب می‌شود کالاهای ایرانی در مقایسه با رقبای بین‌المللی با قیمت‌های بالاتری به دست مصرف‌کنندگان آفریقایی برسد.
نقش شرکت‌های کشتیرانی در این میان بسیار مهم است. بهبود زیرساخت‌های کشتیرانی و ایجاد خطوط کشتیرانی مستقیم می‌تواند به طور چشمگیری هزینه‌ها را کاهش داده و سرعت انتقال کالاها را افزایش دهد. با راه‌اندازی این خطوط، صادرکنندگان ایرانی قادر خواهند بود کالاهای خود را به طور مستقیم به بازارهای آفریقا صادر کنند که این امر به افزایش رقابت‌پذیری محصولات ایرانی کمک خواهد کرد.

ظرفیت ۵۰ میلیارد دلاری صادرات به آفریقا

افزایش همکاری میان دولت و بخش خصوصی می‌تواند تحولات قابل توجهی در بهره مندی از بازارهای تجاری نوظهور آفریقا ایجاد کند. با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشتیرانی و حمایت از صادرکنندگان، می‌توان گام‌های مؤثری در جهت بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی این قاره برداشت و نقش ایران را در بازارهای جهانی تقویت کرد. همچنین، با توجه به شرایط تحریمی، نیاز به افزایش صادرات و به تبع آن درآمدهای ارزی بیش از پیش احساس می‌شود.
با توجه به این نیازها، دولت می‌تواند با ارائه سوبسید و تخفیف در کرایه‌های حمل و نقل، ورود صادرکنندگان به این حوزه را تشویق کند. همچنین، با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان توسعه تجارت، می‌توان یک برنامه راهبردی مشخص برای بازاریابی و معرفی ظرفیت‌ها به تولیدکنندگان و بازرگانان تدوین کرد.
برای بهره‌برداری کامل از ظرفیت ۵۰ میلیارد دلاری صادرات به بازارهای تجاری نوظهور آفریقا، ضروری است که به مشکلات اساسی موجود رسیدگی شود. با تقویت زیرساخت‌های کشتیرانی و کاهش هزینه‌های جانبی، امکان تسهیل صادرات به این قاره و تسریع در توسعه روابط تجاری با آفریقا فراهم خواهد شد.
مقامات و مسئولان ارشد کشور بارها بر اهمیت توسعه روابط با آفریقا تأکید کرده‌اند، اما تاکنون به این موضوع به اندازه کافی توجه نشده است. بنابراین، در پی بی‌توجهی به این حوزه در سال‌های اخیر، نیاز به اقداماتی جدی از سوی دولت چهاردهم و وزارت صمت احساس می‌شود. چرا که هم‌اکنون کشورهایی نظیر ترکیه و چین در حال رقابت جدی برای کسب سهم بیشتری از بازارهای آفریقا هستند.