پایگاه خبری سرمایه فردا

جایزه نوبل، روزگاری نماد آرمان‌گرایی بشری بود؛ اما امروز، در میانه تحولات ژئوپلیتیکی و فرهنگی، به ابزاری برای تثبیت گفتمان غربی بدل شده است. از انتخاب‌های سیاسی تا حذف روایت‌های بومی، نوبل دیگر نه داور بی‌طرف، بلکه بازیگری فعال در میدان رقابت تمدن‌هاست.

در هجدهم آبان، نه فقط سالروز درگذشت یک هنرمند، بلکه یادآور خاموشی ذهنی است که مرز میان زبان، تصویر، خاطره و معنا را درنوردید. مهدی سحابی، مترجم، نقاش، نویسنده و روزنامه‌نگاری بود که هرگز در یک قالب نماند و هر اثرش، دعوتی بود به بازاندیشی در زمان و زیستن.

با گسترش رسانه‌های اجتماعی و تغییر الگوی مصرف فرهنگی، نهادهای رسمی انتقال فرهنگ در ایران با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند. در این میان، سینمای کمدی نیز به‌جای بازتاب واقعیت، به ابزاری برای تخدیر روانی مخاطب تبدیل شده است. این گزارش، نگاهی آسیب‌شناسانه دارد به گسست‌های فرهنگی و ضرورت بازاندیشی در مدیریت فرهنگی کشور.

در روزگاری که کلیپ‌های چندثانیه‌ای احساسات میلیون‌ها نفر را برمی‌انگیزند، برنامه‌های فرهنگی با روایت‌های صمیمی و انسانی، توانسته‌اند مخاطب را پای گفت‌وگو بنشانند. اما پرسش اینجاست: آیا این لحظه‌های درخشان، به تأملی پایدار و فرهنگ‌سازی عمیق منجر می‌شوند؟ یا آنکه در چرخه مصرف‌گرایی رسانه‌ای، به خاطره‌ای زودگذر بدل می‌گردند؟ این گزارش، به بازخوانی نقش این برنامه‌ها در میان جذابیت‌های احساسی و ضرورت‌های فکری می‌پردازد.

امام جمعه موقت تهران با اشاره بر ضرورت حفظ زیست عفیفانه به‌عنوان حق مسلم بانوان تأکید و بیان کرد: از نخبگان، مسئولان، هنرمندان و نهادهای فرهنگی درخواست داریم تا در برابر تهاجم فرهنگی غربی که آن را «جاهلیت مدرن» نامید، صف‌آرایی کنند.

در حالی که ثبت مشترک مثنوی مولوی میان ایران، ترکیه و افغانستان در فهرست میراث ناملموس یونسکو با هدف همگرایی فرهنگی انجام شده، سخنان وزیر میراث فرهنگی درباره «تعلق جهانی» این اثر، پرسش‌هایی جدی درباره مرز میان جهانی بودن و خاستگاه تاریخی آن مطرح کرده است. آیا جهانی‌سازی میراث، به معنای چشم‌پوشی از مالکیت فرهنگی است؟

هشتم مهر، روز بزرگداشت مولانا، بی‌صدا گذشت؛ نه مراسمی، نه یادآوری‌ای، نه حتی یک زمزمه. در حالی که کشورهای همسایه با جدیت در حال مصادره مفاخر ایرانی‌اند، غفلت از چهره‌هایی چون مولوی، فردوسی، ابن‌سینا و نظامی گنجوی، زنگ خطری است برای هویت فرهنگی ایران. اگر از قلمرو تمدنی‌مان دفاع نکنیم، دیگران آن را به نام خود ثبت خواهند کرد.

در حالی‌که دشت مرودشت هر سال چند سانتی‌متر فرو می‌نشیند، میراث جهانی نقش رستم با ترک‌هایی عمیق‌تر از سنگ، قربانی سوءمدیریت و بی‌توجهی شده است. اگر امروز اقدامی نشود، فردا تنها حسرت و شرمندگی از این فروپاشی تاریخی باقی خواهد ماند.

هفدهم شهریور ۱۳۵۷ فقط یک روز خونین در تقویم سیاسی ایران نبود؛ نقطه‌ای بود که شکاف میان مردم و حکومت به اوج رسید، شاه از شناخت جامعه‌اش بازماند، و هنر انقلابی در خیابان متولد شد. این گزارش، روایتی است از لحظه‌ای که دوربین شاه در هلیکوپتر نتوانست حقیقت را پنهان کند و مردم، با خون و شعار، مسیر تازه‌ای را برای تاریخ و هنر رقم زدند.