پایگاه خبری سرمایه فردا

تحریم‌هایی که با هدف «ایجاد رنج» برای مردم ایران طراحی شده بودند، حالا با عضویت رسمی تهران در سازمان همکاری شانگهای، اثرگذاری خود را از دست داده‌اند. این تحول نه‌تنها نقطه‌عطفی در تغییر نظم جهانی از هژمونی آمریکایی به همکاری‌های چندجانبه شرقی است، بلکه فرصتی راهبردی برای بازسازی اقتصاد ایران، تقویت دیپلماسی ضدسلطه‌گری و بهبود معیشت مردم در دوران پساتحریم فراهم کرده است.

تداوم تخصیص ارز دولتی به واردات مواد اولیه، ضمن کاهش هزینه‌های تولید، زمینه‌ساز رونق صنایع داخلی و تعادل در بازار مصرف شده و از فشار تقاضای تورم‌زا جلوگیری می‌کند.

در تابستانی که با جنگ ۱۲ روزه و سایه مکانیزم ماشه همراه بود، بازار سرمایه ایران بیش از هر زمان دیگری با خروج نقدینگی و بی‌اعتمادی مواجه شد. سرمایه‌گذاران، در غیاب چشم‌انداز روشن، به‌دنبال پناهگاه‌های امنی چون طلا و دلار رفته‌اند.

در حالی که بازار سرمایه نشانه‌هایی از بهبود در شهریور نشان می‌دهد، سایه سنگین سیاست‌های انقباضی و تهدیدهای سیاسی همچنان بر سر اقتصاد ایران باقی مانده است.

در میانه تلاطم‌های سیاسی، نوسانات بازارهای مالی، و رشد بی‌مهار نقدینگی، اقتصاد ایران در وضعیتی برزخی قرار گرفته است؛ نه در مسیر فروپاشی کامل، نه در مسیر اصلاح پایدار. بازار سرمایه با وجود ارزندگی بالا، از بی‌اعتمادی رنج می‌برد، بازار ارز در سایه سیاست‌های تکلیفی و مکانیزم ماشه تهدید می‌شود، و خانوارها زیر بار تورم پنهان در کالاهای مصرفی خم شده‌اند. آنچه امروز بیش از هر شاخصی اهمیت دارد، نه اعداد و نمودارها، بلکه ذهنیتی است که سیاست‌گذاری را شکل می‌دهد—ذهنیتی که اگر تغییر نکند، حتی توافق‌های سیاسی نیز راهی به سوی ثبات نخواهند گشود. این گزارش‌ها، تلاشی هستند برای ترسیم دقیق این برزخ اقتصادی و ارائه مسیرهایی برای عبور از آن، پیش از آن‌که دیر شود.

سیاست‌های تعرفه‌ای دولت آمریکا که با هدف جبران کسری بودجه و اعمال فشار بر شرکای تجاری طراحی شده‌اند، اکنون مصرف‌کنندگان داخلی را متضرر کرده و موقعیت جهانی واشنگتن را نیز متزلزل کرده است.

با پایان ماه‌های محرم و صفر، اقتصاد ایران در آستانه بازگشت به جریان عادی قرار گرفته است. این دو ماه که همواره با کاهش معاملات و افت نقدینگی همراه بوده‌اند، نه به‌عنوان رکود ساختاری بلکه به‌عنوان یک وقفه فرهنگی در رفتار اقتصادی شناخته می‌شوند. اکنون با عبور از این دوره، بازارها چشم‌انتظار بازگشت تقاضا و تحرک دوباره هستند.

با افزایش احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه، بازار سرمایه در وضعیتی دوگانه قرار گرفته است؛ از یک‌سو رشد قیمت دلار را می بیند و از سوی دیگر، هنوز چشم به روزنه مذاکرات دوخته است.

بحران بورس ایران وارد مرحله‌ای شده که دیگر با نسخه‌های قدیمی نمی‌توان آن را درمان کرد. نه پولی تزریق می‌شود، نه خبری از آرامش سیاسی است و نه ساختارها خود را با شرایط جدید تطبیق داده‌اند. این گزارش تحلیلی، به بررسی تفاوت‌های بحران فعلی با بحران‌های پیشین و راهکارهای خروج از آن می‌پردازد.