پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی‌که جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر توان داخلی و سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در مسیر کاهش وابستگی‌های خارجی گام برمی‌دارد، جبهه غربی با فعال‌سازی مکانیزم ماشه تلاش دارد از طریق جنگ روانی و ایجاد نااطمینانی، مسیر تاب‌آوری اقتصادی کشور را مختل کند. این ابزار که در ظاهر حقوقی و در باطن سیاسی است، بیش از آنکه تحریم‌زا باشد، به دنبال تضعیف اعتماد عمومی و بی‌ثبات‌سازی فضای اقتصادی است.

فعال‌سازی مکانیسم ماشه باعث افزایش ریسک‌های سیستماتیک در بورس تهران شده و نمادهای صادرات‌محور مانند پتروشیمی، فلزات و بانک‌ها با فشار فروش سنگین مواجه شده‌اند. سرمایه‌گذاران حقیقی با نگرانی از آینده، نقدینگی خود را به سمت طلا، ارز و اوراق بدهی دولتی منتقل کرده‌اند. این جابجایی، عمق بازار سرمایه را کاهش داده و می‌تواند به افت بیشتر شاخص‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری مولد و تشدید تورم انتظاری منجر شود.

در پی تشدید تنش‌های نظامی در شرق اروپا و نقض‌های مکرر حریم هوایی کشورهای عضو ناتو، اظهارات دونالد ترامپ و اورزولا فون درلاین نشان می‌دهد که بحران اوکراین از یک مناقشه منطقه‌ای به یک بحران قاره‌ای بدل شده است. ترامپ با وعده دفاع مستقیم از لهستان و بالتیک، و فون درلاین با تأکید بر استقلال دفاعی اروپا، دو مسیر متفاوت را برای آینده امنیتی قاره ترسیم کرده‌اند—مسیرهایی که می‌توانند سرنوشت اروپا را در برابر تهدیدات روسیه رقم بزنند.

در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل، سفر رئیس‌جمهور ایران به نیویورک با موجی از محدودیت‌های سیاسی، روایت‌سازی‌های رسانه‌ای و شرطی‌سازی‌های داخلی مواجه شده است. از اخلال در صدور ویزا تا شایعه‌سازی درباره دیدار با ترامپ، این سفر نه‌تنها تحت فشار خارجی، بلکه در معرض بازی‌های داخلی قرار گرفته، در حالی که متن سخنرانی‌ها و دیدارهای دیپلماتیک از اتقان و پختگی برخوردارند، روایت‌سازی ضعیف رسانه‌ای دولت، افکار عمومی را در برابر هجمه‌های بی‌امان فضای مجازی بی‌پناه گذاشته است.

در ماه‌های اخیر، دونالد ترامپ با مجموعه‌ای از اقدامات قضایی، اجرایی و رسانه‌ای، فشار بی‌سابقه‌ای بر رسانه‌های منتقد وارد کرده است. از تعلیق برنامه‌های طنز شبانه و شکایت‌های میلیارد دلاری علیه روزنامه‌ها تا محدودسازی حضور خبرنگاران در کاخ سفید و قطع بودجه رسانه‌های عمومی، همه نشانه‌هایی از تلاش برای مهار نقد و کنترل روایت در کشوری است که آزادی بیان را در قانون اساسی خود تضمین کرده است.

در آستانه نشست‌های دیپلماتیک در نیویورک، هیأت بلندپایه ایرانی به ریاست عراقچی و پزشکیان با هدف ارائه بسته‌ای چندمرحله‌ای وارد مذاکرات با آمریکا می‌شود. این بسته شامل تعهدات متقابل در حوزه امنیتی و هسته‌ای است که لغو کامل مکانیسم اسنپ‌بک و رفع تحریم‌ها را هدف‌گذاری کرده است.

پنج سال پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و امضای توافق دوحه با طالبان، دونالد ترامپ با تهدیدهای علنی و مذاکرات پشت‌پرده، خواهان بازپس‌گیری پایگاه نظامی بگرام شده است. این چرخش آشکار در سیاست واشنگتن، نه‌تنها نقض تعهدات پیشین آمریکا محسوب می‌شود، بلکه با واکنش‌های تند طالبان و مخالفت گسترده در افغانستان روبه‌رو شده است.

با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۶ مهرماه برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، تنش میان ایران و سه کشور اروپایی وارد مرحله‌ای حساس شده است. در حالی که اروپا با بی‌توجهی به توافق ایران و آژانس، مسیر فشار را در پیش گرفته، ایران هشدار داده که در صورت اجرای این مکانیسم، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به حالت تعلیق در خواهد آمد. این تقابل دیپلماتیک، پیامدهای سنگینی برای طرف‌های غربی به همراه خواهد داشت.

شورای امنیت بار دیگر به صحنه تقابل قدرت‌ها بر سر ایران تبدیل شد؛ جایی که تلاش آمریکا و اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه با مخالفت صریح چین و روسیه مواجه شد. این تقابل نه‌تنها مشروعیت فشارهای غرب را زیر سؤال برد، بلکه نشانه‌ای از فروپاشی نظم تک‌قطبی و آغاز دوره‌ای جدید در سیاست بین‌الملل بود—دوره‌ای که ایران باید با واقع‌گرایی و اتکا به قدرت داخلی، مسیر خود را بازتعریف کند.