پایگاه خبری سرمایه فردا

در شرایط پیچیده فرهنگی امروز ایران، رهبر معظم انقلاب در دیدار با زنان و دختران کشور، مسئله زن را در پیوند با عدالت اجتماعی و نقد سرمایه‌داری جهانی مطرح کردند؛ نگاهی که فراتر از بحث‌های سنتی یا نوگرایانه، بر کرامت انسانی زن، جایگاه خانواده و ضرورت بازتعریف آزادی در برابر اسارت مدرن تأکید دارد. این گزارش تلاش می‌کند با بازخوانی جزئیات سخنان ایشان، تصویری جامع از گفتمان عدالت و زن در ایران معاصر ارائه دهد.

چهار روایت از وضعیت علوم اجتماعی در ایران نشان می‌دهد که جامعه‌شناسی امروز بیش از آنکه به رسالت علمی خود یعنی فهم همه‌جانبه جامعه بپردازد، گرفتار چرخه‌ای از گزینش‌گری در موضوعات، تقلیل‌گرایی نظری و روشی، پروژه‌زدگی و سیاست‌زدگی، و نهایتاً ضعف نظام آموزشی و معیشت‌محوری شده است. این ترکیب پیچیده، جامعه‌شناسی را از جایگاه معرفتی و نقادانه‌اش دور کرده و آن را به نهادی واکنشی و صنفی بدل ساخته است؛ خطری که آینده علوم اجتماعی در ایران را تهدید می‌کند.

نسل زِد، متولدین ۱۹۹۷ تا ۲۰۱۲، امروز بیش از هر نسل دیگری در کانون بحث‌های اجتماعی و فرهنگی قرار گرفته‌اند. آن‌ها متهم به حساسیت بیش از حد، فردگرایی افراطی و بی‌اعتمادی به نهادهای سنتی هستند؛ اما پژوهش‌های تازه نشان می‌دهد این نسل در حال بازتعریف ارزش‌ها، اخلاق و معنویت به شیوه‌ای فردی است که می‌تواند ساختارهای اجتماعی و سیاسی آینده را دگرگون کند.

انتشار ویدئوی حضور یک بازیگر شناخته‌شده با تیمی از محافظان در دانشگاه، بار دیگر بحث بادیگاردها را به صدر توجهات آورد؛ پدیده‌ای که فراتر از امنیت، به نشانه‌ای از قدرت، جایگاه اجتماعی و فرهنگ دیده شدن در کلان‌شهرها بدل شده است.

با ورود بیش از ۱۳۸۶ نوع ماده مخدر و روان‌گردان به بازار جهانی، مرزهای اعتیاد در حال بازتعریف‌اند. در ایران، فقدان آمار دقیق، نبود قوانین به‌روز و تأخیر در آگاه‌سازی عمومی، زمینه‌ساز گسترش مصرف موادی شده‌اند که نه‌تنها ساختار شیمیایی‌شان پیچیده‌تر شده، بلکه قدرت تخریب روانی و جسمی‌شان نیز به‌مراتب بالاتر رفته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر سیاست‌گذاری، آموزش و مقابله با این موج جدید به‌موقع انجام نشود، کشور با بحرانی چندوجهی روبه‌رو خواهد شد.

در پارک‌های کرج، شب‌ها دیگر فقط صدای خنده و موسیقی نیست که شنیده می‌شود؛ صدای جیغ، بوی مواد، و نگاه‌های گم‌شده دخترانی که میان دود و تاریکی، دنبال چیزی فراتر از تفریح‌اند. آنچه در ظاهر «دورهمی شبانه» است، در باطن به پناهگاهی شکننده برای فرار از فشارهای اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی بدل شده است. این گزارش، روایتی است از زیستن در لبه‌ی فراموشی.

از پارک گوهردشت تا زیر پل شاه‌عباسی، کرج این روزها میزبان نسل نوجوانی‌ست که در سکوت شب، با سیگار، «گل» و خنده‌هایی خاموش، به حاشیه رانده شده‌اند. اعتیاد دیگر مردانه نیست؛ دختران جوان، دانش‌آموزان و مادران خسته، در پاتوق‌هایی بی‌پناه، با مواد مخدر به پناهگاهی شکننده پناه برده‌اند. این گزارش، روایتی است از شهری که نه فقط نظارت، بلکه امید را هم گم کرده است.

فیلم «استیو» به کارگردانی تیم میلنتس، با بازی کیلیان مورفی، نه فقط روایتی از یک مدرسه شبانه‌روزی در دهه ۹۰ میلادی، بلکه بازتابی از ساختارهای قدرت، نظارت و فروپاشی اخلاقی در دل نهادهای مدرن است. اقتباسی از رمان «خجالتی» که زاویه دید را از نوجوان بزهکار به مدیر آشفته تغییر می‌دهد و در این جابه‌جایی، خشونت را نه به عنوان یک رفتار فردی، بلکه به مثابه یک سازوکار نهادی به تصویر می‌کشد.

با وجود تعلیق رسمی لایحه حجاب و عفاف و تأکید شورای عالی امنیت ملی بر تأخیر در اجرای آن، نشانه‌هایی از بازگشت گشت‌های ارشاد و فعال شدن نیروهای آمر به معروف در سطح شهر، افکار عمومی را با پرسش‌هایی جدی مواجه کرده است. ناهماهنگی نهادها، اظهارات متناقض مسئولان و فقدان متولی واحد، اجرای قانون را به مسیری مبهم و پرتنش کشانده است.