پایگاه خبری سرمایه فردا

در شرایطی که تحریم و ناامنی هزینه‌سازند، بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌ها بزرگ‌ترین مانع توسعه اقتصادی ایران معرفی شده است. روایت علی فکری از گفت‌وگو با مقام چینی و تأکید رهبر انقلاب بر پایان دادن به وضعیت «نه جنگ، نه صلح»، نشان می‌دهد که شرطی‌سازی و معطل‌سازی اقتصاد، بیش از فشار خارجی، مانع پیشرفت است. اکنون با فرصت‌هایی چون عضویت در شانگهای و بریکس، زمان آن رسیده که دیپلماسی اقتصادی از تردید و تعلیق عبور کرده و به مسیر پایدار و بومی‌گرای توسعه وارد شود.

در گفت‌وگویی صریح با ابراهیم عابدینی، کارشناس ارشد مالی، مجموعه‌ای از مطالبات روشن از نهادهای کلیدی اقتصادی کشور مطرح شد—از اصلاح ساختار بودجه و پایان قیمت‌گذاری دستوری، تا استقلال بانک مرکزی و بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه.

در جهانی که سرعت تغییرات از توان پردازش ذهن انسان پیشی گرفته، اقتصاد رفتاری و هوش مصنوعی به ابزاری حیاتی برای تصمیم‌گیری تبدیل شده‌اند. گفت‌وگویی با امیرمحمد، پژوهشگر اقتصاد رفتاری، نشان می‌دهد که چگونه ترس از ناشناخته‌ها، دلبستگی‌های احساسی و روایت‌های رایج می‌توانند مسیر سرمایه‌گذاری را منحرف کنند. اما با شناخت سوگیری‌های ذهنی، استفاده از داده‌های دقیق و بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین، می‌توان در مه ابهام، مسیر تصمیم‌گیری را روشن‌تر کرد.

در آستانه تصمیم‌گیری‌های مهم سیاسی و اقتصادی، بازارهای داخلی از جمله دلار، طلا و بورس با نوسانات و رفتارهای متناقضی مواجه شده‌اند. از راه‌اندازی مجدد حراج سکه توسط بازارساز تا افت شدید ارزش معاملات در صنایع بزرگ، نشانه‌هایی از بی‌اعتمادی و احتیاط در رفتار سرمایه‌گذاران دیده می‌شود. در این میان، تحلیلگران نسبت به آینده بازار هشدار می‌دهند و بر لزوم بازنگری در سیاست‌های کلان تأکید دارند.

در شرایطی که سایه مکانیسم ماشه، نوسانات ارزی و نااطمینانی‌های سیاسی بر سر اقتصاد ایران سنگینی می‌کند، بازار سهام برخلاف انتظارات، نشانه‌هایی از جان‌گرفتن را بروز داده است. رشد شاخص‌ها، افزایش سرانه خرید حقیقی و ورود نقدینگی تازه، همگی حکایت از بازتعریف موازنه میان ریسک و بازده دارند. با وجود تهدیدات تحریمی و ابهام در سیاست‌گذاری ارزی، سرمایه‌گذاران به‌نظر می‌رسد در حال بازنگری در رفتارهای معاملاتی خود هستند بازاری که تا دیروز در فاز احتیاط بود، اکنون به‌دنبال فرصت‌های تازه در دل بحران است.

مکانیزم ماشه، بند مناقشه‌برانگیز توافق برجام، بار دیگر در آستانه فعال‌سازی قرار گرفته است. این بند نه‌تنها یادآور وضعیت بحرانی ایران پیش از توافق هسته‌ای است، بلکه نشان می‌دهد که برجام چگونه توانست کشور را از زیر فصل هفت منشور سازمان ملل خارج کند. در این یادداشت، با مرور ماهیت حقوقی و سیاسی مکانیزم ماشه، به اهمیت آن در حفظ موقعیت بین‌المللی ایران و ضرورت بازخوانی عقلانی توافقات دیپلماتیک پرداخته می‌شود.

تحریم‌هایی که با هدف «ایجاد رنج» برای مردم ایران طراحی شده بودند، حالا با عضویت رسمی تهران در سازمان همکاری شانگهای، اثرگذاری خود را از دست داده‌اند. این تحول نه‌تنها نقطه‌عطفی در تغییر نظم جهانی از هژمونی آمریکایی به همکاری‌های چندجانبه شرقی است، بلکه فرصتی راهبردی برای بازسازی اقتصاد ایران، تقویت دیپلماسی ضدسلطه‌گری و بهبود معیشت مردم در دوران پساتحریم فراهم کرده است.

تداوم تخصیص ارز دولتی به واردات مواد اولیه، ضمن کاهش هزینه‌های تولید، زمینه‌ساز رونق صنایع داخلی و تعادل در بازار مصرف شده و از فشار تقاضای تورم‌زا جلوگیری می‌کند.

در تابستانی که با جنگ ۱۲ روزه و سایه مکانیزم ماشه همراه بود، بازار سرمایه ایران بیش از هر زمان دیگری با خروج نقدینگی و بی‌اعتمادی مواجه شد. سرمایه‌گذاران، در غیاب چشم‌انداز روشن، به‌دنبال پناهگاه‌های امنی چون طلا و دلار رفته‌اند.