پایگاه خبری سرمایه فردا

در حالی که شهر غزه زیر آوار جنگ و قحطی به آخر دنیا شباهت یافته و بیش از ۶۵ هزار نفر جان باخته‌اند، آمریکا بار دیگر قطعنامه آتش‌بس شورای امنیت را وتو کرد. این قطعنامه با حمایت ۱۴ کشور عضو، خواستار توقف فوری جنگ و رسیدگی به وضعیت انسانی بود، اما رأی منفی واشنگتن آن را ناکام گذاشت. گزارش‌ها نشان می‌دهد که آمریکا تاکنون بیش از ۵۱ بار برای حمایت از اسرائیل از حق وتو استفاده کرده و با ارسال بیش از ۹۰ هزار تُن تجهیزات نظامی، شریک اصلی جنگ غزه بوده است. در چنین شرایطی، بسیاری خواستار اصلاح ساختار شورای امنیت و پایان مصونیت اسرائیل از مجازات‌های بین‌المللی شده‌اند.

حمله اسرائیل به قطر، نه‌تنها معادلات امنیتی منطقه را دگرگون کرد، بلکه پرده از فروپاشی نقش سنتی حکام عربی در نظم‌سازی خاورمیانه برداشت. در شرایطی که واشنگتن از مهار تل‌آویو ناتوان یا بی‌میل است، کشورهای عربی با تهدیدات بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند و ناگزیرند در سیاست‌های خود نسبت به ایران و محور مقاومت تجدیدنظر کنند. هم‌زمان، رقابت هژمونیک میان ایران، اسرائیل و ترکیه وارد مرحله‌ای تازه شده و تهران، به‌عنوان تنها قدرت خودیار منطقه، بیش از گذشته در موقعیت بازتعریف نظم امنیتی خاورمیانه قرار گرفته است.

در حالی که رژیم صهیونیستی با ۱۲ حمله هوایی به بندر الحدیده یمن تلاش کرد زیرساخت‌های حیاتی این کشور را فلج کند، پدافند هوایی یمن با موفقیت مانع نفوذ جنگنده‌ها شد و تجاوز اسرائیل ناکام ماند. هم‌زمان، لوکزامبورگ به‌رغم فشارهای آمریکا و تل‌آویو، در آستانه به رسمیت شناختن کشور فلسطین قرار دارد و کمیته تحقیقات سازمان ملل نیز رسماً اسرائیل را به ارتکاب نسل‌کشی در غزه متهم کرده است—نشانه‌هایی از انزوای فزاینده تل‌آویو در سطح جهانی.

صورت‌جلسات محرمانه کابینه امنیتی اسرائیل که به‌تازگی منتشر شده‌اند، نشان می‌دهند تل‌آویو با طراحی چندین ساله، قصد داشت با حملات نظامی و ترور مقامات، ایران را دچار فروپاشی داخلی کند. اما برخلاف پیش‌بینی‌ها، نه تنها طرح‌های ترور و حمله به فردو ناکام ماند، بلکه انسجام ملی در ایران تقویت شد و هیچ شورش داخلی رخ نداد. این شکست راهبردی، اکنون به‌عنوان نقطه‌عطفی در ناکامی اسرائیل در تغییر معادلات منطقه‌ای شناخته می‌شود.

در جریان جنگ ۱۲ روزه، ایران با شناختی عمیق از نقش علم در قدرت نظامی اسرائیل، مراکز پژوهشی و دانشگاهی این رژیم را هدف حملات موشکی دقیق قرار داد. تخریب مؤسسه وایزمن، دانشگاه‌های بن‌گوریون و تخنیون، و پارک فناوری گاو یام، نه‌تنها ده‌ها سال تحقیق را نابود کرد، بلکه ستون‌های علمی و دفاعی اسرائیل را لرزاند. این حملات نشان داد که در جنگ‌های مدرن، هدف قرار دادن زیرساخت‌های علمی می‌تواند به اندازه حمله به پایگاه‌های نظامی، معادلات قدرت را تغییر دهد.

با گذشت ۸۵ روز از پایان جنگ ۱۲ روزه، برخلاف پیش‌بینی‌ها، خبری از حمله مجدد اسرائیل و آمریکا به ایران نیست. این عقب‌نشینی، نتیجه شکست در تحقق اهداف اولیه، واکنش منسجم مردم ایران، قدرت دفاعی موشکی و استحکام ساختار سیاسی کشور بود. تحلیل‌ها نشان می‌دهند که تل‌آویو و واشنگتن اکنون به‌جای حمله مستقیم، بر راهبردهای اجتماعی، اقتصادی و امنیتی تمرکز کرده‌اند تا انسجام داخلی ایران را تضعیف کنند و زمینه را برای درگیری‌های آینده فراهم سازند.

در پی حمله نظامی رژیم صهیونیستی به پایتخت قطر، سران کشورهای اسلامی و عربی در نشست اضطراری سازمان همکاری‌های اسلامی گرد هم آمدند تا ضمن محکومیت تجاوز اخیر، خواستار اقدام عملی، تشکیل ائتلاف منطقه‌ای و پاسخ بازدارنده به تل‌آویو شوند. رهبران ایران، عراق، مصر، اردن، ترکیه و قطر در سخنرانی‌های خود تأکید کردند که اسرائیل با عبور از تمامی خطوط قرمز، امنیت منطقه را تهدید کرده و باید با فشار سیاسی، اقتصادی و حقوقی مهار شود. این اجلاس، نقطه عطفی در همگرایی کشورهای اسلامی برای مقابله با سیاست‌های تجاوزگرانه اسرائیل تلقی می‌شود.

یک سال پس از عملیات موشکی گسترده ایران علیه اهداف نظامی رژیم صهیونیستی، تصاویر ماهواره‌ای جدید پرده از خسارات عمیق به پایگاه‌های تل نوف و نواتیم برداشته‌اند. عملیات «وعده صادق ۲» که در واکنش به ترور رهبران مقاومت طراحی شد، با اصابت دقیق موشک‌های بالستیک به زیرساخت‌های حیاتی نیروی هوایی اسرائیل، معادلات نظامی منطقه را دگرگون کرد. در حالی که تل‌آویو با سانسور شدید تلاش کرد ابعاد واقعی حمله را پنهان کند، تحلیل‌های منابع مستقل نشان می‌دهند که توان عملیاتی ارتش اسرائیل برای مدت قابل توجهی مختل شده و روایت رسمی رژیم با واقعیت‌های میدانی در تضاد است.

حمله هوایی اسرائیل به دوحه در نوامبر ۲۰۲۳، نه‌تنها نقطه‌عطفی در روابط خلیج فارس و تل‌آویو بود، بلکه بی‌سابقه‌ترین ضربه را به اعتبار امنیتی آمریکا در منطقه وارد کرد. این حمله، که با هدف رهبران حماس و به‌احتمال زیاد با چراغ سبز واشنگتن انجام شد، کشورهای عربی را با این پرسش مواجه کرد: پایگاه‌های نظامی آمریکا چه فایده‌ای دارند اگر نتوانند از متحدان خود در برابر متحد دیگرشان محافظت کنند؟ رسانه‌ها و اندیشکده‌های بین‌المللی از جمله گاردین، کارنگی و میدل‌ایست مانیتور، این رویداد را نشانه‌ای از فروپاشی نظم منطقه‌ای و تردید در آینده توافق ابراهیم دانسته‌اند. اکنون کشورهای خلیج در دوراهی دشواری قرار گرفته‌اند: پذیرش سلطه اسرائیل یا بازنگری در وابستگی به آمریکا.