پایگاه خبری سرمایه فردا

داده‌های اقتصادی جدید نشان می‌دهد که تعداد مدعیان بیمه بیکاری آمریکا به ۲۴۱٬۰۰۰ افزایش یافته، در حالی که رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) در سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ به منفی ۰.۳ درصد رسیده است. این نخستین کاهش رشد اقتصادی از سال ۲۰۲۲ محسوب می‌شود و هم‌زمان، احساسات مصرف‌کنندگان به پایین‌ترین سطح در پنج سال اخیر سقوط کرده است. با افزایش نگرانی‌ها درباره آینده اقتصاد آمریکا، احتمال رکود در سال ۲۰۲۵ به ۷۱ تا ۷۴ درصد رسیده است، که می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر بازارهای مالی و سیاست‌های پولی فدرال رزرو داشته باشد.

فضای رسانه‌ای جهانی تصویر یک توافق قریب‌الوقوع را ترسیم می‌کند، اما از سوی دیگر، ابهامات استراتژیک و تناقضات رفتاری ترامپ نشان می‌دهد که نتیجه مذاکرات همچنان نامشخص است. تصمیم واشنگتن برای اعمال فشار بیشتر بر برنامه هسته‌ای ایران و تعیین تکلیف اورانیوم ۶۰ درصدی، از اهداف کلیدی این مذاکرات محسوب می‌شود. در حالی که گروه‌های ذینفع داخلی از تحریم‌ها بهره‌برداری کرده‌اند، ساختار سیاسی ایران ممکن است در نهایت مسیر توافق را هموار سازد. اما پرسش اساسی باقی می‌ماند: آیا این مذاکرات به یک توافق نهایی ختم خواهد شد، یا صرفاً ابزاری برای سنجش میزان انعطاف طرفین است؟

یکی از اشتباهات راهبردی در تحلیل سیاست‌های آمریکا، تصور این کشور به‌عنوان یک سیستم همگن و غیرقابل تغییر است، در حالی که ساختار سیاسی ایالات متحده متکی بر انعطاف‌پذیری مهاجران بوده و فرصت رشد سریع را برای نسل‌های جدید فراهم می‌کند. عدم وجود روابط دیپلماتیک مستقیم بین ایران و آمریکا، مسیر گفت‌وگوی مؤثر و بهره‌برداری از ساختار انعطاف‌پذیر سیاست آمریکا را دشوار کرده است. ترامپ، فردی محتاج توجه و به‌شدت وابسته به رسانه‌ها است؛ بنابراین، ارتباط مستقیم و عمومی با او، بدون واسطه‌های مخرب، می‌تواند زمینه‌ساز مذاکرات مؤثر باشد.

در هفته‌های اخیر، بازارهای مالی تحت‌تأثیر نوسانات شدید و تغییرات سیاست‌های پولی قرار گرفته‌اند، به‌گونه‌ای که افزایش نقدینگی و تغییر روند نرخ بهره بر تصمیمات سرمایه‌گذاران تأثیر گذاشته است. هم‌زمان با افت شاخص‌های جهانی و افزایش تنش‌های تجاری، بازار سهام شاهد روندی پرتلاطم بوده که در آن سهم‌های کوچک‌تر و بنیادی‌تر مورد توجه قرار گرفته‌اند.

بررسی تاریخی نرخ دلار نشان می‌دهد که کاهش‌های ناشی از تحولات سیاسی اغلب پایدار نبوده و پس از مدتی جبران شده‌اند. شرایط کنونی با دوران پذیرش قطعنامه ۵۹۸ قابل مقایسه نیست، چراکه احتمال توافق و عدم توافق همچنان مطرح است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که دلار در ایران دارای یک نرخ تعادلی بین ۷۵ تا ۸۰ هزار تومان است و در صورت توافق، میزان کاهش آن به ابعاد توافق و سیاست‌های اقتصادی پس از آن بستگی خواهد داشت. در چنین فضایی، تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری با عدم قطعیت بالا همراه است.

اعمال تعرفه‌های جدید بر واردات نفت از کانادا و مکزیک، فرصت‌هایی را برای پالایشگاه‌های اروپایی و آسیایی ایجاد کرده و امکان خرید نفت ارزان‌تر را فراهم آورده است. اما در مقابل، این سیاست موجب افزایش هزینه‌های پالایشگاه‌های آمریکایی و بالا رفتن قیمت بنزین و گازوئیل شده که فشار اقتصادی بیشتری را بر مصرف‌کنندگان وارد می‌کند. حال باید دید این تغییرات چه تأثیری بر بازار انرژی و تجارت جهانی خواهد داشت.

تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه‌های سنگین بر واردات از کشورهایی مانند چین، کانادا و مکزیک، آغازگر یک جنگ تجاری جدید بود که تأثیرات آن فراتر از مرزهای آمریکا احساس شد. این سیاست‌ها نه‌تنها بازارهای جهانی را دچار نوسان کرد، بلکه صنایع کلیدی مانند خودروسازی و انرژی را با چالش‌های جدی مواجه ساخت. در این میان، گره خوردن سیاست‌های تجاری با مسائل داخلی آمریکا، پیچیدگی‌های بیشتری به این معادلات افزود و نشان داد که در دنیای اقتصاد جهانی، هیچ‌چیز ثابت نیست.

مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا با ویژگی‌های متفاوت از مذاکرات ۲۰ سال اخیر آغاز شد. این مذاکرات رسمی و آشکار، بدون حضور کشورهای دیگر، با تمرکز بر برنامه هسته‌ای ایران و مسائل مرتبط، جریان دارد. تأثیرات اولیه این مذاکرات، کاهش قیمت دلار و طلا و استقبال مثبت بازار سهام را به همراه داشته است، در حالی که چالش‌های گذشته همچنان بر سر راه توافق نهایی باقی است.

ایران در مذاکرات اخیر با ایالات متحده پیشنهادی برای راه‌اندازی پروژه‌ای مشترک با مشارکت یک کشور ثالث، نظیر عربستان سعودی، برای اداره تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای خود مطرح کرده است. این مدل همکاری می‌تواند یک لایه مضاعف از نظارت و تضمین صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران فراهم کند و همزمان فرصت توافقی متفاوت از برجام دوران اوباما را برای دولت ترامپ ایجاد کند.