هیمکو مکمل برنامه صادراتی زنجیره معدن تا فولاد است. چراکه این شرکت در سالهای اخیر سرمایه گذاری گسترده ای در خرید واگن، تجهیز و توسعه تأسیسات حمل و نقل ریلی، دریایی و جاده‌ای داشته است.

ایران به عنوان دهمین کشور تولیدکننده فولاد قصد دارد صادرات محصولات فولادی را به حداقل ۲۰ میلیون تن در سال برساند. اما در حال حاضر حمل و نقل ایران با چالش‌های جدی همچون ضعف زیرساخت ها، فرسودگی ناوگان و… مواجه است. به همین دلیل شرکت هیمکو در راستای تقویت حمل و نقل مواد معدنی و فله راه‌اندازی شده است.
در حال حاضر بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از قیمت تمام شده کالاهای وارداتی در دنیا به هزینه حمل برمی گردد. تفاوت این هزینه به فاصله تا مقصد و همچنین نوع حمل کالا برمی گردد. البته تحریم‌های غرب علیه ایران هزینه‌های حمل بار را حداقل ده درصد بیشتر کرده است. به همین دلیل توسعه ناوگان حمل‌ونقل برای کاهش هزینه‌های سربار اهمیت بالایی دارد.

مهمترین چالش‌های صنعت حمل و نقل

در حال حاضر یکی دیگر از مهمترین چالش‌های صنعت حمل و نقل در ایران فرسودگی ناوگان، کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل دریایی، ریلی و… است. همچنین با توجه به اینکه بخش عمده صادرات ایران در سال‌های گذشته محصولات معدنی و فرآورده‌های نفتی است. موضوع توسعه‌ی زیرساخت‌ها ی تخلیه و بارگیری فله اهمیت بالایی دارد. از این رو به عنوان یکی از حلقه‌های توسعه‌ی صادرات مطرح است.

در حال حاضر سالانه بیش از ۱۰ میلیارد تن بار فله در سراسر جهان حمل می شود. بنابراین می توان ادعا کرد که حمل و نقل بار فله بخش مهمی از چرخه صنعت و اقتصاد جهانی است. به همین دلیل بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری گسترده‌ای روی این بخش داشته اند.

مزیت حمل و نقل ریلی

بار فله به دو دسته خشک و مایع تقسیم می شود؛ بار فله خشک شامل موادی مانند زغال سنگ و سنگ معدن، محصولات کشاورزی و… است. مایعات فله شامل موادی مانند نفت، بنزین و مواد شیمیایی می شود. برای هر دو نوع بار فله در ایران صادرات وجود دارد.

به همین دلیل متناسب با ظرفیت صادراتی در کشور باید زیرساخت‌های حمل و نقلی وجود داشته باشد. چالش های صنعت حمل‌ونقل در شرایط کنونی حمل و نقل ریلی به دلیل هزینه پایین و استهلاک کم برای حمل و نقل فله در مسافت‌های طولانی گزینه خوبی است.

مزیت حمل و نقل با کامیون

حمل و نقل با کامیون برای حمل و نقل مواد معدنی در مسافت‌های کوتاه‌تر یا حمل و نقل به مکان‌های دورافتاده که زیرساخت ریلی ندارد گزینه خوبی است. بنابراین حمل و نقل جاده‌ای ریلی یک روش حمل بار فله انعطاف پذیر، مقرون به صرفه و در دسترس است.

حمل و نقل ریلی بار فله یک روش حمل و نقل ایمن، مقرون به صرفه و می تواند هزینه حمل را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. این امر به دلیل مصرف سوخت کمتر و هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای است.

حمل و نقل دریایی برای حمل بارهای فله

از طرف دیگر حمل و نقل دریایی برای حمل بارهای فله در مسافت‌های طولانی مقرون به صرفه است. اما در ایران مشکلات ناشی از تحریم‌ها، نبود ناوگان کشتیرانی کافی و مناسب و همچنین زیرساخت های ضعیف بندری باعث شده تاکنون ظرفیت‌های حمل و نقل داخلی شکوفا نشود.

در حالی که در دهه‌های قبل ایران بزرگترین ناوگان دریایی را در اختیار داشته و در صادرات مواد نفتی پیشرو بوده است.

اقدامات و دستاوردهای هیمکو

شرکت هیمکو اقدامات و دستاوردهای قابل توجهی داشته و هم اکنون پروژه ها دارای پیشرفت فیزیکی قابل توجهی هستند. در حالی که تا سال گذشته این پروژه دارای چالش هایی بود. برای نمونه پروژه ساخت پایانه مکانیزه مواد فله معدنی در هرمزگان تأثیر مثبت بسیار زیادی بر اشتغال در منطقه دارد.

در واقع برای نگهداشتن و نظارت بر سیستم های استفاده از دستگاه های مکانیزه بارگیری و تخلیه، فرآیند حمل و نقل مکانیزه، نیاز به نیروی انسانی متخصص وجود دارد. علاوه بر این، حمل مکانیزه مواد فله معدنی تاثیرات مثبتی بر محیط زیست دارد.

مانیتورینگ فرآیند بارگیری تخلیه و حمل و نقل

پایانه مکانیزه می تواند با استفاده از تکنولوژی مکانیزه، تأثیرات منفی فله مواد معدنی قبل از حمل و نقل به مقصد نهایی، را کاهش دهد. مانیتورینگ فرآیند بارگیری تخلیه و حمل و نقل مواد فله معدنی ساخت پایانه مکانیزه مواد فله معدنی باعث افزایش بهره وری می شود.

این سیستم میتواند کاهش هزینه ها در فرآیند حمل و نقل مواد را به همراه داشته باشد. همچنین با استفاده از سنسورها و سیستمهای هوشمند خطاها کاهش پیدا می کند. بنادر نسل سه و چهار علاوه بر ارتقای کیفیت خدمات قابلیت رقابت دارند.

این بنادر با استفاده از تجهیزات خودکار قادر به جابجایی مواد فله معدنی هستند. این مسأله باعث کاهش زمان انتظار می‌شود.

مزیت بنادر نسل چهار

بنادر نسل چهار به دلیل استفاده از تجهیزات مکانیزه ظرفیت بارگیری و تخلیه بالاتری نسبت به بنادر نسل قبل‌تر دارند. از دیگر مزایا آنها کاهش هزینه های انسانی است، زیرا سرعت عملیاتی در بنادر نسل چهار بسیار بالاتر است. در نهایت صرفه اقتصادی برای بندر ایجاد می‌شود.

با توجه به استفاده از اتوماسیون و تجهیزات مکانیزه، عملیات بارگیری با کاهش خطر آسیب به مواد دیگر روبرو می‌شوند. بنابراین کیفیت تخلیه در بنادر نسل چهار سریع تر و کارآمدتر انجام می شود.

همچنین بنادر نسل چهار به دلیل استفاده از تجهیزات مدرن توانایی حفظ محیط زیست را دارند و کارآیی و بهروری بیشتری دارند. در استفاده از منابع طبیعی نیر به حفظ منابع طبیعی کمک می کنند.

اهمیت توسعه بنادر مواد فله معدنی

اهمیت توسعه بنادر مواد فله معدنی در توسعه بنادر مواد فله حجم تولید مواد فله معدنی برای ایران و کشورهای مجاور در نظر گرفته شود. در صورتی که بنادر ایران و کشورهای مجاور به عنوان بنادر فله ذینفعان مانند دولت و شرکتهای معدنی مناسب شناخته شوند. این کشورها در رقابت با دیگر کشورها از بنادر ایران بهره‌مند می‌شوند.

این موضوع نقش مهمی در رشد اقتصادی کشور ایفا می‌کند و اشتغال و توسعه صنعت معدن و فلزات پیرو آن اتفاق می‌افتد.

با افزایش توانایی صادرات و واردات مواد فله معدنی در ایران می توان بهبود قابل توجهی در کیفیت خدمات دریایی و کشورهای مجاور به وجود آورد. از این رو نیاز به توسعه بنادر و تسهیلات مناسب وجود دارد.

نقش بنادر مناسب در کاهش هزینه ها

در صورت داشتن بنادر مناسب کاهش هزینه ها و افزایش توانایی صادرات رخ می‌دهد. توسعه صنایع مرتبط توسعه بنادر مواد فله معدنی می‌تواند منجر به شکل‌گیری صنایع مرتبط شود.

توسعه شبکه حمل و نقل و ارائه بسترهای سرمایه گذاری در بنادر مواد فله معدنی باید قابلیتهای پذیرش در بنادر بهبود توانایی و ظرفیت بنادر بهره وری بیشتر از تجهیزات و بار در این بنادر بررسی شود.

در صورتی که بنادر قابلیت پذیرش بارهای بزرگی را ندارند. باید با توسعه تکنولوژی های مدرن و همکاری با سایر کشورهای منطقه، اصلاحاتی در این زمینه ایجاد کرد. بهبود مستمر در عملکرد بنادر مواد فله معدنی و توسعه این صنعت در ارتباط با بازارهای مصرف باید انجام شود.

تمرکز هیمکو در حمل‌ونقل مواد معدنی و فلزات

در چند سال گذشته شرکت مدیریت بین المللی همراه جاده ریل دریا (هیمکو) با رویکرد توسعه و بهبود تعامل لجستیکی در حوزه حمل و نقل مواد فله معدنی و محصولات فولادی، توسط نقش آفرینان اصلی حوزه صنعت، معدن و فلزات راه‌اندازی شده است.

این شرکت علاوه بر اینکه به صورت تخصصی تمرکز خود را بر روی حمل‌ونقل مواد فله گذاشته است در جهت تقویت زیرساخت ها نیز برنامه‌ریزی کرده است. به طوری که سرمایه گذاری در ایجاد پایانه تخصصی مکانیزه مواد معدنی، اسکله تخلیه و بارگیری مواد معدنی، زیر ساخت های جاده ای، ریلی و دریایی داشته است.

همچنین برای تامین تجهیزات و ارائه خدمات حمل و نقل به منظور کاهش هزینه و تسریع صادرات و واردات مواد و محصولات معدنی به ویژه تولیدات فولادی اعتبارات ویژه ای تخصیص داده است.

احداث اسکله و پایانه مکانیزه تخصصی

سرمایه‌گذاری و احداث اسکله و پایانه مکانیزه تخصصی صادرات و واردات مواد معدنی و محصولات فولادی هیمکو تا چند سال آینده به بهره‌برداری خواهد رسید.

در حال حاضر شرکت سهامدار عمده هیمکو شامل شرکت تجلی توسعه معادن و فلزات، شرکت صنعتی و معدنی گل‌گهر، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو، شرکت معدنی و صنعتی گهرزمین، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و شرکت گروه مدیریت سرمایه‌گذاری امید هستند. این شرکت‌ها به نوعی با بخش عمده حمل‌ونقل مواد معدنی ایران در ارتباط هستند.

چراکه شرکت‌های معدنی و صنعتی گل‌گهر، چادرملو و گهرزمین خود از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات سنگ آهن تا فولاد کشور هستند. از طرف دیگر ومعادن سهامدار شرکت ملی مس، شرکت معدنی و صنعتی صبانور، مجتمع فولاد خراسان، آهن و فولاد ارفع، پویا انرژی، کارخانجات کابل‌سازی شهید قندی، گسترش کاتالیست ایرانیان، پرتو تابان معادن، فلزات و شرکت کک طبس و… است. هرکدام از آنها نیز تولید و صادرات بخشی از محصولات زنجیره فولاد را در اختیار دارند.

برنامه‌های هیمکو در توسعه حمل‌ونقل

بنابراین شرکت هیمکو با انجام حمل و نقل ریلی و توسعه ناوگان ریلی شرکتهای سهامدار علاوه بر اینکه می تواند به کاهش هزینه تمام شده این شرکت‌ها کمک کند. همچنین درآمد حاصل از بخش حمل و نقل را بار دیگر به شرکت‌های سرمایه‌گذار برمی گرداند.

خرید واگن، تجهیز و توسعه تأسیسات حمل و نقل ریلی، حمل و نقل دریایی، زیرساخت های بندری و جاده‌ای از مهمترین پروژه های شرکت هیمکو در سالهای پیش رو است.

در حال حاضر فعالیت های خدماتی، بازرگانی مرتبط با احداث اسکله و سازه های دریایی انجام شده است. همچنین برنامه ریزی در خصوص کلیه پروژه ها انجام شده است.

بنابراین مطابق با فعالیتهای حمل و نقل مواد معدنی و فولادی و برمبنای مزیت ریلی، دریایی، جاده‌ای پروژه ها، اولویت بهره برداری از آنها تعیین شده است.

هزینه حمل و نقل در انتخاب روش حمل و نقل مؤثر است

در شرایط کنونی هزینه حمل و نقل در انتخاب روش حمل و نقل مؤثر است. حمل و نقل دریایی ارزان‌ترین روش حمل و نقل است. از این رو با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌شود تقاضا برای حمل و نقل دریایی بار فله در سال‌های آینده افزایش یابد.

به همین دلیل پروژه هایی مطابق با این نوع حمل و نقل در هیمکو تعریف شده است. از طرف دیگر حمل و نقل جاده‌ای و ریلی بیشترین سهم را در حمل و نقل بار فله در جهان دارند. در تامین مواد اولیه شرکت های زنجیره فولاد در داخل کشور نیز بیشتر حمل و نقل ریلی و جاده‌ای بکار گرفته می‌شود.

از این رو شرکت هیمکو در این بخش نیز سرمایه‌گذاری گسترده‌ای داشته است. با وجود چالش‌های متعددی که صنعت حمل و نقل با آن روبرو است. حمل و نقل بار فله بخش مهمی از اقتصاد جهانی است. بنابراین انتظار می‌رود که با بازگشت رونق به صنایع تقاضا برای حمل و نقل بار فله در سال‌های آینده افزایش یابد. بنابراین با استفاده از راهکارهای مناسب می‌توان حمل و نقل بار فله را پایدارتر و کارآمدتر کرد.