مرور تبعات سیاست‌گذاری غیرکارشناسی و راهکار حل بحران‌ در ایران

به گزارش سرمایه فردا، در این یادداشت آمده است؛ از سال ۷۶ تا ۸۳ یعنی همزمان با دولت خاتمی قیمت بنزین و حامل های انرژی هر ساله افزایش می یافت. در آن زمان هدف افزایش سالانه قیمت تا واقعی شدن قیمت ها بود. اما راهکار حل بحران‌ در مجلس هفتم به گونه‌ای دیگر رقم خورد. با تصویب قانون تثبیت قیمتها اجازه سالانه افزایش قیمت ها از دولت گرفته شد. تصویب این قانون که حداد عادل ریاست وقت مجلس آن را هدیه مجلس به ملت نامید ضربه بزرگی به اقتصاد کشور  وارد کرد. تبعات سیاست‌گذاری غیرکارشناسی شرایط را به گونه ای رقم زد که عملا دولت ها علاوه بر بار مالی شدید سوبسید حامل های انرژی زیر بار افزایش قیمت حامل ها بدلیل بحران های امنیتی و اجتماعی آن نروند یا کمتر روند.
اظهارات ریاست جدید سازمان محیط زیست دولت پزشکیان را بخوانید و متوجه عمق بحران محیط زیستی و تبعات سیاست‌گذاری غیرکارشناسی شوید. شینا انصاری معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در یادداشتی نوشت: تصویری هولناک از وضعیت محیط‌زیست سرزمینمان ایران! که اگر توافق‌سازی در سطوح بالای سیاستگذاری صورت نگیرد. با مسائل حل نشده کنونی به می‌تواند به بروز بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و بوم‌شناختی منجر شوند. در بخش پایانی جلسه سعی کردم با جمع‌بندی موضوع‌های مطرح شده، بر اهمیت نقد و دیده‌بانی محیط‌زیست بر لزوم توجه به «کنشگری راه‌حل محور» تأکید کنم. هر چند نقد بخشی از کنشگری است اما از فعالان محیط‌زیست خواستم در مرحله انتقاد متوقف نشوند و به راه‌های عبور از این مسائل پیچیده هم بیندیشند.

راهکار حل بحران‌؛ ناترازی آب

بسیاری از دشت های کشور به دشت های ممنوعه تبدیل شده اند که علت آن برداشت بی رویه از منابع آبی به خصوص چاه های زیرزمینی جهت مصارف کشاورزی و صنعت است. استانهایی نظیر یزد، اصفهان، خراسان رضوی و شمالی، تهران، البرز، قم و همدان با این بحران دست و پنجه نرم می کنند. عدم نظارت کافی بر میزان برداشت و تعداد بالای چاه های غیرمجاز به خصوص بعد از انقلاب به این ناترازی دامن زده است. همچنین تمرکز صنایع پرآبخواه در استانهای خشک و بیابانی موضوع ناترازی را تشدید کرده است.
میزان نزولات جوی نیز در طول چند دهه اخیر کاهشی بوده است و میزان مصرف با میزان جایگزینی منابع آبی تناسبی ندارد. در بخش کشاورزی با اقدامات زیر می‌توان میزان مصرف را کنترل و کاهش داد:
۱-تغییر الگوی کشت و جایگزینی کشت های کم آبخواه و حذف کشت های پرآبخواه
۲-پلمپ تمامی چاه های غیرمجاز کشور یه خصوص در دشت های ممنوعه
۳-کنتور گذاری و تعدیل میزان برداشت متناسب با هر منطقه
۴-اعطای تسهیلات ارزان قیمت و بلندمدت به کشاورزان جهت اجرای سیستم های آبیاری نوین و نظارت بر اجرای دقیق و اصولی آن از سوی جهاد کشاورزی

راهکار حل بحران‌؛ خروج از انزوای در جهان دیپلماسی

امروز بر هر انسان ایران دوستی پوشیده نیست که راهکار حل بحران‌ سیاستهای تقابل در جهان دیپلماسی نیست. در طول ۴ دهه اخیر خسارتهای بسیار زیادی بر اقتصاد کشور وارد کرده است. میزان برآورد این خسارت بعضا به ۱۰۰۰ میلیارد دلار می‌رسد که باعث گردیده کشور عملا در عرصه جهانی رقابت را به سایر کشورها ببازد و نقش ایران در اقتصاد جهانی رو به افول شدید و جبران ناپذیری باشد.
لازمه گرفتن سهم هر کشوری در عرصه جهانی تعامل گسترده با دنیای بیرونی است و تقابل با دنیا نتیجه ای جز تحریم و انزوا ندارد. عدم ورود سرمایه به کشور و از طرفی خروج سرمایه منجر به مستهلک شدن کشور شده است. عدم ورود تکنولوژی و به دنبال آن عدم توسعه متوازن با دنیای بیرونی سبب گردیده که در تمامی حوزه ها با بحران کاهش بهره وری مواجه شویم. مسلم و محرز است که تحریم ها توانسته است جای جای بخش های کشور از صنعت گرفته تا کشاورزی و تولید و … را با چالش اساسی روبرو کند.

دولتمردان ما باید بپذیرند که رمز اصلی توسعه کشور  و راهکار حل بحران‌ها عدم تقابل با جهان  و  راه توسعه از مسیر تعامل و دوستی و سازش می گذرد.راهی که بسیاری از کشورها بعد از جنگ جهانی دوم پیمودند و امروزه توانسته اند سهم خود را از جامعه جهانی بگیرند.برای مثال:ژاپن،مالزی،سنگاپور،ویتنام،کره جنوبی مثال های بارزی از این دست کشورها هستند.
بسیاری از بحران های اکنون کشور مثل ناترازی انرژی،کسری بودجه ماحصل تحریم ها و انزوای در جهان دیپلماسی است.

جلوگیری از مهاجرت افغان ها

یکی از سیاستهای غلط حکمرانی ۴ دهه اخیر تبدیل فرصت ها به تهدید بجای تبدیل تهدید به فرصت ها بوده است.نمونه بارز آن مهاجرین افغانی است که بعد از تصرف کامل نظام سیاسی افغانستان در دو سال پیش توسط طالبات بحران مهاجرین افغان به بالاترین حد خود رسیده است.
منهای از بحران های امنیتی و اجتماعی که مهاجرت بی ضابطه افغان ها برای کشور ایجاد کرده است.  در شرایط فعلی اقتصادی و بارگذاری حجم بالای جمعیتی آنها ناترازی های انرژی،آب و کسری بودجه را تشدید کرده است. بخش زیادی از سوبسید دولت در آرد دولتی و نان توسط افغان ها مصرف می شود و در سایر امور نیز این چنین است.
یک راهکار حل بحران‌ در مقطع کنونی اخراج مهاجرین غیرقانونی و جمع آوری آنها از سطح شهرها و روستاها و اقدامات قانونی در جهت تنبیه کارفرمایان و موجرین در بکارگیری و اسکان آنها عاجل ترین اقدام دولت برای حل این بحران است.

در اقدام بعدی انسداد مرزهای شرقی و نظارت شبانه روزی و جلوگیری از ورود غیرقانونی مهاجرین و متلاشی کردن باندهای قاچاق انسان و دلال های نقل و انتقال پول.
اما نکته ای که غیرقابل کتمان است و باید به آن پرداخته شود نقش بی بدیل افغان در کسب و کارهای سخت و طاقت فرسای کشور در طول سالیان اخیر است. امروزه افراد مشغول در بخش کشاورزی و معدن و ساختمان به این موضوع واقف هستند که کارگران افغانی نقش پر رنگی در این مشاغل دارند.بنابراین دولت باید از این فرصت استفاده کرده و با ضابطه مند کردن ورود مهاجرین افغان و اعطای ویزای شغلی و سامانه ای کردن آن هم از بُعد درآمدزایی برای کشور منفعت و بهره ایجاد کند. نظارت و پایش دقیق برآنها جهت جلوگیری از ناهنجاریهای اجتماعی و بحران های امنیتی را جامه عمل بپوشاند.

راهکار حل بحران‌ تن دادن به خواسته مردم است

دولت پزشکیان با رای ۱۶ میلیون نفر را می توان کم اقبال ترین دولت در کم فروغ ترین انتخابات نظام دانست. خاستگاه و پایگاه اجتماعی این دولت در شرایطی که اکثر واجدین شرایط رای دادن با عدم مشارکت خود پیام نارضایتی خود را فریاد زدند در شرایط حداقلی قرار دارد. از طرفی شرایط بغرنج حاکم بر اقتصاد باعث شده که دولت جدید برای رسیدن به اهداف خود باید تصمیمات سختی اتخاذ کند. این تصمیمات سخت اگر همراهی مردم را بدنبال نداشته باشد می تواند مانع از اجرا و یا خلل در اجرای تصمیمات سخت دولت شود. در همین راستا راهکار حل بحران‌ تن دادن به یک سری از مطالبات عمومی در جهت افزایش رضایتمندی جامعه و افزایش امیدها ضروری است.

برای مثال پایان دادن به فیلترینگ فضای مجازی،تعطیلی طرح نور یا گشت ارشاد،شروع مذاکرات بین المللی در جهت رفع تحریم هاست. این اقدام از آن دسته از برنامه‌های است که منجر به افزایش رضایتمندی مردم خواهد شد. خبرهایی نیز در مورد رفع فیلترینگ اینستاگرام و واتس اپ به گوش میرسد که امیدواریم صحت داشته باشد.

خوش شانسی های دولت پزشکیان

یکی از خوش شانسی های دولت پزشکیان پیروزی دموکراتها و کاملا هریس در انتخابات آبان ماه آمریکاست. توافق و تعامل نظام با ترامپی که قاتل سردار سلیمانی است تقریبا بعید به نظر می رسد. اگر هریس در انتخابات پیش رو پیروز شود می توان در کوتاه مدت به توافقی حتی نیم بند که سبب گشایش هایی در کشور شود امیدوار بود. در غیر این صورت شرایط برای دولت پزشکیان و تحقق شعارها و اهداف با مشکلی اساسی مواجه خواهد شد.
رفع تحریم های اساسی و پیوستن به FATF لازمه تسهیل شرایط کشور و جذب سرمایه گذار خارجی برای توسعه هر چه سریعتر زیرساخت های کشور است.