یکی از ابزارهای مؤثر در این مسیر، دیپلماسی عمومی و دیپلماسی غیررسمی است. رسانه‌ها، اندیشکده‌ها، محافل علمی و گردشگری، همگی می‌توانند در شکل‌دهی به تصویر جدیدی از ایران در منطقه نقش‌آفرینی کنند. ایران ظرفیت‌های فراوانی در حوزه فرهنگ، هنر و عرفان شیعی دارد که اگر به‌درستی معرفی شوند، می‌توانند تأثیر قابل‌توجهی بر ارتقای روابط منطقه‌ای داشته باشند.
در همین راستا، پیشنهادهایی مانند طرح هرمز و ابتکار مودت نمونه‌هایی از رویکردهایی هستند که می‌توانند زمینه‌ساز همکاری‌های منطقه‌ای شوند. بر اساس قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل، دبیرکل موظف است زمینه‌ساز تشکیل مجمعی بین ایران، عراق و کشورهای عربی خلیج فارس شود تا در چارچوب آن، گفتگوهای مشترکی برای توسعه روابط شکل بگیرد. تلاش‌هایی تاکنون صورت گرفته اما هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است، به‌ویژه سال گذشته که در سازمان ملل قرار بود این مجمع برگزار شود اما اختلاف میان کویت و عراق مانع از اجرای آن شد.
سرمایه‌گذاری در دیپلماسی
در همین راستا، ایران باید بر سرمایه‌گذاری در دیپلماسی و ارائه تحلیل‌های دقیق تمرکز کند. سیاست خارجی موفق، صرفاً به ارائه دیدگاه‌های کلی محدود نمی‌شود، بلکه باید مبتنی بر اطلاعات موثق و تحلیل‌های راهبردی باشد. اندیشکده‌ها و مراکز مطالعاتی نقش مهمی در ارائه چنین تحلیل‌هایی دارند و اندیشکده مطالعات خلیج فارس با حضور دیپلمات‌های برجسته، یکی از نهادهایی است که می‌تواند در این زمینه نقش‌آفرینی کند.
از سوی دیگر، اجلاس‌های بین‌المللی فرصتی طلایی برای نمایش دیپلماسی فعال ایران هستند. اجلاس مجمع تهران که در هفته‌های آینده در دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی برگزار خواهد شد، فرصتی مهم برای نشان دادن تصویر جدیدی از ایران در تعاملات منطقه‌ای است. علاوه بر این، اجلاس گفتگوهای ایرانی-عربی در دوحه با حضور محققان و اندیشمندان کشورهای عربی و ایران برگزار خواهد شد، که هدف آن بررسی زمینه‌های مشترک برای همکاری‌های منطقه‌ای است.
همکاری‌های ایران با کشورهای منطقه، صرفاً به حوزه اقتصادی محدود نمی‌شود. همکاری در حوزه انرژی، علم و فناوری، میراث فرهنگی، و سیاست‌های امنیتی، همگی از زمینه‌هایی هستند که می‌توانند به تحکیم روابط میان ایران و کشورهای منطقه کمک کنند. ایران ظرفیت‌های لازم را برای ایفای نقش فعال در این حوزه‌ها دارد و اکنون، با تغییرات ژئوپلیتیکی در منطقه، فرصت بیشتری برای توسعه این تعاملات فراهم شده است.
ابزار قدرتمندی برای شکل‌دهی به آینده روابط ایران
یکی از نکات کلیدی در سیاست منطقه‌ای، ارتباطات صمیمانه و احترام به فرهنگ و سبک زندگی کشورهای همسایه است. به‌ویژه در کشورهای عربی، احترام متقابل و روابط نزدیک شخصی میان مقامات می‌تواند بسیاری از موانع را برطرف کند. زمانی که چنین ارتباطاتی شکل می‌گیرد، پرده‌های سیاسی کنار می‌روند و فضای مناسب‌تری برای گفتگوهای سازنده ایجاد می‌شود. دیپلماسی هوشمند و تعاملات فرهنگی، ابزار قدرتمندی برای شکل‌دهی به آینده روابط ایران و منطقه هستند.
این نشست‌ها و گفتگوها، فرصت‌های ارزشمندی برای تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و ایجاد درک متقابل هستند. ایران باید این فرصت‌ها را غنیمت بشمارد تا بتواند نقش سازنده‌ای در شکل‌دهی به آینده منطقه ایفا کند. با بهره‌گیری از ابزارهای دیپلماسی و تحلیل‌های راهبردی، می‌توان تصویر تازه‌ای از ایران در روابط منطقه‌ای ارائه داد و مسیر توسعه همکاری‌های پایدار را هموار کرد.