حمل‌ونقل ایران در حالی با تحریم ها دست و پنجه نرم می کند که به دلیل موقعیت جغرافیای ایران قابلیت بالایی برای حمل ترکیبی و چندوجهی دارد. در این گزارش به ظرفیت های ایران و اقدامات و موانع پرداخته شده است.

به گزارش سرمایه فردا، حمل‌ونقل ایران باید به سمت ترکیبی برود تا به دلیل بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها نقش مهمی در توسعه پایدار و بهبود شرایط اقتصادی کشورها ایفا کند. به همین دلیل در دنیای امروز، کشورها با توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل تجارت جهانی را به شدت رقابتی کرده‌اند، در همین راستا شرکت کشتیرانی ایران نیز به حمل‌ونقل ترکیبی ورود کرده تا بتواند سهم بیشتری برای ترانزیت کالا برای ایران فراهم کند. در این گزارش به مزیت‌های این حمل‌ونقل و جایگاه ایران در منطقه و جهان پرداخته شده‌است.

به گزارش…. حمل و نقل ترکیبی یک راهکار مؤثر برای بهبود کارایی و کاهش هزینه‌ها در جابجایی کالاها و مسافران، در کشورهای مختلف به شکلی متفاوت توسعه یافته است. با استفاده از این روش حمل، شرکت‌ها می‌توانند به راحتی موجودی‌های خود را مدیریت کنند و به تقاضاهای مشتریان پاسخ دهند.

حمل و نقل ترکیبی چیست

حمل و نقل ترکیبی به معنای استفاده از چندین وسیله حمل و نقل مختلف برای تسهیل جابجایی محموله‌هاست که هدف آن تسریع و بهینه‌سازی فرآیند ارسال کالاها است. این نوع حمل و نقل شامل انتقال کالا از یک کشور به کشور دیگر با حداقل دو روش مختلف است. در واقع، حمل و نقل چندوجهی یک سیستم بین‌المللی است که از روش‌های گوناگونی مانند کشتی، ریلی، کامیون و هواپیما بهره می‌برد و به‌ویژه از کانتینرها برای تسهیل این فرآیند استفاده می‌کند.

استفاده از حمل و نقل ترکیبی می‌تواند زمان و هزینه‌های مربوط به ارسال کالا را به طور قابل توجهی کاهش دهد، زیرا این روش به کارگیری وسایل مختلف با زمان‌ها و هزینه‌های متفاوت را ممکن می‌سازد. از مزایای این نوع حمل و نقل می‌توان به کاهش آلودگی محیط زیست، افزایش بهره‌وری اقتصادی و حفاظت از منابع طبیعی اشاره کرد. این روش به شرکت‌های حمل و نقل این امکان را می‌دهد که بسته به نیازهای خاص هر مرحله از سفر، بهترین وسیله را انتخاب کنند.

۸۵ درصد حمل و نقل ترکیبی است

محمدرضا ملک‌پور کارشناس حوزه حمل‌ونقل با اشاره به اینکه ۸۵ درصد حمل و نقل جهان به صورت حمل و نقل ترکیبی انجام می‌شود، گفت: «زیرا در ترانزیت کالا نقطه مبدا و مقصد فقط دو نقطه نیست. به عبارتی وقتی که کالا بارگیری می‌شود از چند نوع از حمل و نقل استفاده می‌شود. به همین دلیل در بازرگانی بین المللی حمل‌ونقل سهم بالایی پیدا کرده‌اند.»

او افزود:« سوال این است که چگونه حمل‌ونقل ترکیبی مدیریت می‌شود؟ حمل ترکیبی توسط کریرها انجام نمی‌شود، برای نمونه راه آهن کریر ریلی است یا هواپیمایی هما کریر هوایی است. در حمل و نقل ترکیبی فورواردها نقش مؤثری دارند، به طور کلی در دنیا از متصدی حمل برای حمل‌ونقل ترکیبی استفاده می‌شود. چراکه در این نوع حمل آگاهی از قوانین و مقررات اهمیت دارد. به عبارتی فرستنده و گیرنده باید توافقاتی داشته باشند که غالباً فورواردرها در حمل و نقل ترکیبی این مقررات را تعیین می‌کنند.»

بهترین نقطه برای اتصال هند و چین به اروپا

ملک‌پور گفت: «کالاها در کریدورها به دلیل اینکه انواع حمل استفاده می‌شود به صورت ترکیبی ترانزیت می‌شوند. از طرف دیگر ایران از نظر ژئوپلتیک بهترین نقطه برای اتصال هند و چین به اروپا است. ایران در جابه‌جایی کالا برای آسیای میانه نیز می‌تواند نقش پررنگی داشته باشد اما به خوبی از این ظرفیت استفاده نکرده ست. یکی از موانع تحقق آن ضعف زیرساخت‌ها و قوانین و مقررات دست و پاگیر است. در حالی که ۱۰۰ میلیون تی تی یو از بندری مانند فاو جابه‌جایی کالا انجام دهد که ۲.۵ برابر میزان بار کانتینری ایران است در حالی که ساحل فاو تنها ۳۰ کیلومتر است. به دلیل همین مشکلات است که سهم ایران ترانزیت بسیار ناچیز است.»

او با تاکید بر اینکه دولت اهمیتی برای ترانزیت کالا قائل نیست گفت:» از سال ۱۳۸۴ ترابری به راه و شهرسازی تغییر کرد. همین مساله منجر شده کمتر ترانزیت مورد توجه قرار نگیرد. در حال حاضر در سطح کلن بیشتر رویکرد دولت بر صادرات نفت و فرآورده‌ای نفت متمرکز است. اما با استفاده از ترانزیت ترکیبی از محل کریدور امکان درآمد ۸۰ میلیارد دلاری در سال وجود دارد که بیشتر از درآمد سالانه نفت است.»

بررسی سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل ایران و جهان

سپس او با نگاهی به ضعف سرمایه‌گذاری کشور در حوزه زیرساخت‌های حمل‌ونقل گفت:» سال ۹۳ حدود ۴۰۰ میلیارد دلار سازمان ملل برای توسعه منطقه مکران تسهیلات از طریق صندوق‌ها و بانک‌های زیر مجموعه در نظر گرفت تا زیرساخت‌های حمل و نقلی توسعه پیدا کند. نکته جالب توجه اینجا بود که این اعتبارات مشمول تحریم‌ها نمی‌شد. اما شرط سازمان ملل این بود که این پول فقط برای توسعه زیرساخت خواهد بود.«

در اددامه ملک پور گفت: در شرایطی اختصاص می‌یابد که پیمانکار و مشاور پروژه و … توسط کمیته‌ای در سازمان ملل مدیریت و نظارت شوند. همچنین بخش خصوصی باید در ساخت این پروژه فعال می‌شد. در نهایت کالاهایی که از کریدور ساخته شد عبور می‌کردند نباید تابع سیاست می‌شدند بلکه نوعی امانت بود. اما ایران درباره این شروط عدول کرد و همین مسأله باعث شد تا سازمان ملل این وام را تخصیص ندهند.»

وضعیت حمل‌ونقل ایران

این کارشناس درباره وضعیت حمل‌ونقل ایران تصریح کرد: «بندر فاو حدود ۹۰ کیلومتر در ساعت بار با ریل جابه‌جای می‌کند اما در ایران امسال هدف گذاری حمل این بخش حدود ۳۰ کیلومتر در ساعت است. این مساله نشان می‌دهد که ایران در توسعه حمل و نقل ترکیبی و توسعه ترانزیت عقب است. از این رو بخش خصوصی برای اینکه بتواند خدمات حمل ترکیبی بدهد باید درآمد داشته باشد که به دلیل محدودیت تراکنش‌های بانکی مانع شده در این بخش ورود چندانی ندارد. برای نمونه یک شرکت سنگاپوری برای خدمات حمل و نقلی که می‌خواست دریافت کند در مذاکره با یک شرکت ایرانی گفت با صرافی‌ها کار نمی‌کنم چون مبادلات غیر رسمی است.»

طبق گفته ملک پور« شرکت‌های سنگاپوری می‌خواست کالا را بندر چابهار تحویل دهد و در مرز افغانستان تحویل بگیرد. بعد شرکت سنگاپوری از ما پرسید هزینه پیشنهادی این قرارداد چقدر است؟ ما در جواب گفتیم قیمت ثابت نیست و در ایران یک هفته با یک قیمت حمل انجام می‌دهیم. طرف سنگاپور اعلام کرد که ترکیه برای حمل، هزینه را یک ساله به صورت ثابت نگه داشته است. به همین دلیل با شرکت‌های ایرانی به دلیل تغییر سریع قیمت‌ها همکاری نکرد. بنابراین شرکت‌های ایرانی برای اینکه بتوانند از این مشکلات فرار کنند به صورت پیمانکار با شرکت‌های خارجی فعالیت می‌کنند.»

 مزیت‌های حمل‌ونقل ترکیبی برای حمل‌ونقل ایران

سرابی کارشناس حوزه حمل و نقل گفت: «متأسفانه در سطوح بالای دولت درک صحیحی از حمل و نقل چند وجهی و ترکیبی ندارند. به همین دلیل در این بخش ایران چندان موفق نبوده است. از طرف دیگر تفاوت حمل و نقل ترکیبی و چندوجهی مربوط به اسناد است. به طوری که در حمل‌ونقل ترکیبی چند سند قرارداد برای جابه جایی کالا ایجاد می‌شود اما در حمل و نقل چند وجهی جابه جایی کالا بر اساس یک سند قرارداد انجام می‌شود. به طوری که از مبدا تا مقصد توسط یک شرایط بر مبنای یک قرارداد انجام می‌شود.»

او افزود: «حمل و نقل ترکیبی به معنای استفاده از چندین روش حمل و نقل برای جابجایی کالاها و مسافران است. این نوع حمل و نقل نقش بسیار مهمی در تجارت و اقتصاد جهانی دارد. استفاده از حمل و نقل ترکیبی می‌تواند هزینه‌های مربوط به حمل و نقل را کاهش دهد. برای نمونه ترکیب حمل و نقل ریلی و جاده‌ای می‌تواند هزینه‌های حمل و زمان تحویل کالاها را به حداقل برساند.

بهترین روش‌ برای حمل‌ونقل ایران

استفاده از بهترین روش‌های حمل و نقل برای هر بخش از مسیر، می‌تواند به سرعت جابجایی کالا کمک کند. همچنین این نوع حمل و نقل برای بهبود دسترسی به بازارهای جدید و دورافتاده کمک کننده است. با استفاده از شبکه‌های مختلف حمل و نقل، کالاها می‌توانند به راحتی به نقاط مختلف جهان برسند.»

کارشناس حمل و نقل تاکید کرد:« حتی این نوع حمل‌ونقل به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کند. برای نمونه، استفاده از راه‌آهن به جای کامیون برای مسافت‌های طولانی اثرات زیست‌محیطی کمتری دارد. این حمل به شرکت‌ها امکان می‌دهد که با توجه به شرایط مختلف، بهترین نوع حمل و نقل را انتخاب کنند. این انعطاف‌پذیری به آن‌ها کمک می‌کند تا به تغییرات بازار پاسخ دهند. بنابراین می‌تواند به بهبود هماهنگی و مدیریت زنجیره تأمین کمک کند.»

حمل‌ونقل ترکیبی در کشورهای مختلف

کشورهای توسعه یافته با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، فناوری و سیاست‌های حمایتی، به بهینه‌سازی حمل و نقل ترکیبی پرداخته و در این زمینه پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند. این امر به آن‌ها کمک کرده تا کارایی اقتصادی و زیست‌محیطی بیشتری در سیستم‌های حمل و نقل خود به دست آورند. در زیر به برخی از کشورهایی که در زمینه حمل و نقل ترکیبی پیشرو هستند، اشاره می‌شود؛

آلمان با شبکه حمل و نقل گسترده و پیشرفته، شامل راه‌آهن و جاده‌ها، یکی از پیشروان حمل و نقل ترکیبی در اروپا است. این کشور به‌ویژه در استفاده از حمل و نقل ریلی برای جابجایی بارهای سنگین مشهور است. آلمان با اجرای پروژه‌هایی مانند “Mobility as a Service” (MaaS)، به ادغام خدمات حمل و نقل عمومی و خصوصی پرداخته است. این پروژه‌ها شامل اپلیکیشن‌هایی هستند که کاربران را قادر می‌سازند تا به‌راحتی بین گزینه‌های مختلف حمل و نقل جابجا شوند.

سیستم حمل و نقل از اروپا تا ژاپن

همچنین هلند به خاطر زیرساخت‌های قوی حمل و نقل و بنادر بزرگ، مانند بندر روتردام، در حمل و نقل ترکیبی موفق عمل کرده است. این کشور به‌طور مؤثری از ترکیب حمل و نقل دریایی، ریلی و جاده‌ای برای ایجاد یک شبکه حمل و نقل یکپارچه، استفاده می‌کند.

ژاپن نیز با سیستم حمل و نقل ریلی فوق‌العاده سریع و کارآمد، به‌ویژه در جابجایی مسافران و بارهای سنگین، شناخته می‌شود. این کشور به خوبی از حمل و نقل ترکیبی برای بهینه‌سازی زنجیره تأمین استفاده می‌کند. ژاپن با توسعه فناوری‌های نوین و مدیریت پیشرفته، توانسته به بهینه‌سازی حمل و نقل ترکیبی بپردازد. هزینه ایجاد و نگهداری سیستم‌های ریلی سریع مانند شینکانسن می‌تواند به میلیاردها دلار برسد. در همین راستا ژاپن برای توسعه خط شینکانسن توکیو-اوکایاما حدود ۱۱ میلیارد دلار هزینه کرده‌است.

چین در حال حاضر یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های حمل و نقل ترکیبی را دارد. این کشور با سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای، به‌ویژه در پروژه‌های یک کمربند یک جاده، به پیشرفت‌های چشمگیری در این زمینه دست یافته است.

اهمیت پروژه یک کمربند یک جاده

پروژه یک کمربند یک جاده به توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل در کشورهای مختلف کمک می‌کند و شامل سرمایه‌گذاری در شبکه‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی است. این ابتکار به افزایش همکاری‌های بین‌المللی و تسهیل حمل و نقل ترکیبی کمک می‌کند. هزینه این پروژه به تنهایی ممکن است به تریلیون‌ها دلار برسد. درواقع تخمین‌ها می‌دهند که مجموع هزینه‌های مربوط به زیرساخت‌های حمل و نقل در کشورهای مختلف می‌تواند در حدود ۱ تریلیون دلار باشد.

وضعیت حمل و نقل مریکا و اروپا

همچنین ایالات متحده به دلیل وسعت جغرافیایی و تنوع روش‌های حمل و نقل، از سیستم‌های حمل و نقل ترکیبی متنوعی بهره‌مند است. این کشور به‌خصوص در استفاده از ترکیب حمل و نقل جاده‌ای و ریلی برای جابجایی بارهای سنگین پیشرو است.

سوئد نیز به خاطر زیرساخت‌های حمل و نقل پایدار و تأکید بر کاهش اثرات زیست‌محیطی، در زمینه حمل و نقل ترکیبی نیز پیشرو است. این کشور به خوبی از حمل و نقل دریایی و ریلی برای جابجایی کالاها استفاده می‌کند.

بریتانیا کشور دیگری است که با شبکه‌های ریلی و جاده‌ای قوی و همچنین بنادر فعال، به بهینه‌سازی حمل و نقل ترکیبی پرداخته و در تلاش است تا از فناوری‌های نوین برای بهبود کارایی حمل و نقل استفاده کند.

بریتانیا با اجرای طرح‌هایی مانند “Transport for London” (TfL) به ایجاد یک سیستم حمل و نقل یکپارچه برای لندن پرداخته است. هزینه‌های مربوط به بهبود و نگهداری سیستم حمل و نقل عمومی لندن در سال‌های اخیر به حدود ۴ میلیارد پوند (حدود ۵.۵ میلیارد دلار) در سال می‌رسد.

موانع توسعه حمل‌ونقل ایران در آسیا

توسعه حمل و نقل ترکیبی در آسیا با چالش‌ها و موانع متعددی مواجه است که می‌تواند بر کارایی و رشد این سیستم‌ها تأثیر بگذارد. در زیر به برخی از این موانع اشاره می‌شود:

در بسیاری از کشورهای آسیایی، زیرساخت‌های حمل و نقل هنوز به‌طور کامل توسعه نیافته‌اند. کمبود امکانات ریلی و جاده‌ای مناسب می‌تواند مانع از ادغام مؤثر روش‌های مختلف حمل و نقل شود.

کشورهای مختلف آسیا دارای قوانین و مقررات متفاوتی در زمینه حمل و نقل هستند. این تنوع نمی‌تواند به پیچیدگی‌های اجرایی منجر شود و همکاری بین کشورها را دشوار کند.

نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل ترکیبی وجود دارد. در برخی از کشورها، محدودیت‌های مالی می‌تواند مانع از تحقق این سرمایه‌گذاری‌ها شود.

همچنین عدم همکاری و هماهنگی بین نهادهای دولتی و خصوصی در بخش‌های مختلف حمل و نقل می‌تواند مانع از توسعه مؤثر حمل و نقل ترکیبی شود.

تاثیر ضعف فناوری بر برنامه حمل‌ونقل ایران

مسائل مربوط به آلودگی و حفاظت از محیط زیست می‌تواند تأثیر منفی بر توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل داشته باشد. در برخی موارد، نگرانی‌های زیست‌محیطی مانع از اجرای پروژه‌های جدید می‌شود.

در حالی که برخی کشورهای آسیایی در زمینه فناوری‌های نوین پیشرفت کرده‌اند. دیگر کشورها ممکن است به دلیل کمبود منابع و دانش فنی قادر به بهره‌برداری از فناوری‌های پیشرفته در حمل و نقل ترکیبی نباشند.

نگرش‌ها و عادات اجتماعی نسبت به استفاده از روش‌های مختلف حمل و نقل می‌تواند بر پذیرش حمل و نقل ترکیبی تأثیر بگذارد. برخی افراد ممکن است به استفاده از یک روش خاص عادت کرده و از تغییر به روش‌های ترکیبی خودداری کنند.

توسعه حمل و نقل ترکیبی در آسیا به همکاری و هم‌افزایی میان کشورهای مختلف نیاز دارد. برای غلبه بر این موانع، لازم است که استراتژی‌های جامع و هماهنگی بین نهادها، همچنین سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین در نظر گرفته شود.

هزینه توسعه ترکیبی در حمل‌ونقل ایران

غلبه بر موانع توسعه حمل و نقل ترکیبی نیازمند راه‌حل‌های کارآمد و نوآورانه است. با اتخاذ استراتژی‌های مناسب و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، می‌توان بر موانع توسعه حمل و نقل ترکیبی غلبه کرد. همکاری‌های بین‌المللی و استفاده از فناوری‌های نوین نیز به این فرآیند کمک می‌کند.

هزینه‌های اجرای پروژه‌های حمل و نقل ترکیبی در کشورهای مختلف به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله مقیاس پروژه، نوع زیرساخت، فناوری‌های مورد استفاده و شرایط اقتصادی هر کشور.

هزینه‌های اجرای پروژه‌های حمل و نقل ترکیبی به شدت متغیر است و به عواملی مانند مقیاس پروژه، نوع زیرساخت و فناوری‌های مورد استفاده بستگی دارد. این ارقام تنها تخمین‌هایی هستند و ممکن است با توجه به شرایط اقتصادی و نیازهای محلی متفاوت باشند.

هزینه پروژه‌های حمل و نقل ترکیبی در ایران بسته به نوع پروژه، مقیاس آن و زیرساخت‌های مورد نیاز متفاوت است. در زیر به برخی از پروژه‌های مرتبط و هزینه‌های تخمینی آن‌ها اشاره می‌شود.

هزینه ساخت هر کیلومتر خط آهن در ایران

هزینه ساخت هر کیلومتر خط آهن در ایران معمولاً بین ۱ تا ۲ میلیون دلار تخمین زده می‌شود. پروژه‌های بزرگ‌تر مانند خط ریلی تهران-مشهد ممکن است به میلیاردها دلار برسد.

همچنین هزینه ساخت هر کیلومتر بزرگراه معمولاً بین ۱ تا ۳ میلیون دلار است. تکمیل پروژه‌های بزرگ مانند بزرگراه تهران-شمال هزینه‌های بالایی دارند که به هزاران میلیارد تومان برسد. همینطور هزینه‌های توسعه بندرها مانند بندر چابهار می‌تواند به میلیاردها دلار برسد. به‌عنوان مثال، توسعه بندر چابهار حدود ۵ میلیارد دلار اعتبار نیاز دارد.

ادغام سیستم‌های مختلف مانند ریلی، جاده‌ای و دریایی هزینه متفاوتی دارد. هزینه این پروژه‌ها بستگی به مقیاس و نوع ادغام دارد. به‌طور کلی، پروژه‌های حمل و نقل ترکیبی در ایران می‌تواند هزینه‌هایی در حدود ۱ تا ۳ میلیارد دلار داشته باشد.

هزینه‌های پروژه‌های حمل و نقل ترکیبی در ایران به عوامل مختلف بستگی دارد و می‌تواند به شدت متغیر باشد. اطلاعات دقیق‌تر معمولاً در دسترس مقامات محلی و اسناد رسمی قرار دارد و به‌طور کلی به نیازها و شرایط خاص هر پروژه بستگی دارد.

هزینه‌ حمل براساس نوع حمل و نقل

هزینه‌ حمل براساس نوع حمل و نقل نیز متغیر است، برای نمونه ترانزیت بین چین و ایران به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله نوع کالا، روش‌های حمل و نقل، مسافت، و شرایط بازار.

حمل کالا از بندرهای چین (مانند بندر شانگهای) به بندرهای ایران (مانند بندر چابهار یا بندرعباس). به ازای هر TEU (کانتینر معادل ۲۰ فوت) بین ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار متغیر است. این هزینه به شرایط بازار و نوع کالا بستگی دارد.

همچنین حمل کالا از چین به ایران از طریق مسیرهای ریلی، که بخشی از پروژه «یک کمربند، یک جاده» است. معمولاً بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ دلار برای هر TEU تخمین زده می‌شود. این روش می‌تواند سریع‌تر از حمل دریایی باشد. اما به زیرساخت‌های ریلی و فرآیندهای گمرکی بستگی دارد. حمل کالاها از بندر به مقصد نهایی در ایران نیز با حمل و نقل جاده‌ای به ازای هر تن بار معمولاً بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ دلار است، بسته به فاصله و نوع بار متفاوت است.

هزینه‌های مرتبط با ترخیص کالا از گمرک

البته باید توجه داشت که هزینه‌های مرتبط با ترخیص کالا از گمرک و مالیات‌ها به ارزش کالا و نوع آن بستگی دارد و می‌تواند به چندین درصد از ارزش کل بار برسد. به همین دلیل این مساله ارتباطی به نوع حمل و نقل ارتباطی ندارد. از طرف دیگر نوسانات نرخ ارز، شرایط سیاسی و اقتصادی، و تقاضا و عرضه بازار می‌تواند به‌طور مستقیم بر هزینه‌ها تأثیر بگذارد.

به‌طور کلی، هزینه حمل و نقل ترکیبی بین چین و ایران می‌تواند در حدود ۱۵۰۰ تا ۵۰۰۰ دلار به ازای هر TEU باشد، بسته به روش‌های حمل و نقل و شرایط خاص هر بار.

چالش‌های حمل‌ونقل ایران

حمل و نقل ترکیبی در ایران با چالش‌ها و موانع متعددی مواجه است که می‌تواند بر کارایی و توسعه این سیستم تأثیر بگذارد. در زیر به برخی از مهم‌ترین موانع اشاره می‌شود:

بسیاری از زیرساخت‌های حمل و نقل، به‌ویژه در بخش‌های ریلی و بندری، نیاز به بهبود و توسعه دارند. کمبود ایستگاه‌های بین حمل‌ونقلی و زیرساخت‌های ادغام‌شده می‌تواند مانع از کارایی حمل و نقل ترکیبی شود.

وجود قوانین و مقررات مختلف در بخش‌های مختلف حمل و نقل می‌تواند به پیچیدگی‌های اجرایی منجر شود. عدم هماهنگی بین نهادهای دولتی و خصوصی در این زمینه چالش‌برانگیز است.

نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان برای توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل ترکیبی وجود دارد. کمبود منابع مالی و محدودیت‌های اقتصادی می‌تواند مانع از اجرای پروژه‌های جدید شود.

عدم همکاری و هماهنگی بین سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی

عدم همکاری و هماهنگی بین سازمان‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی در بخش‌های مختلف حمل و نقل می‌تواند مانع از توسعه مؤثر حمل و نقل ترکیبی شود.

مسائل مربوط به انبارداری، توزیع و مدیریت موجودی‌ها می‌تواند بر کارایی سیستم حمل و نقل ترکیبی تأثیر بگذارد. فرآیندهای پیچیده می‌تواند زمان و هزینه‌ها را افزایش دهد.

کمبود فناوری‌های نوین و زیرساخت‌های دیجیتال برای مدیریت حمل و نقل ترکیبی می‌تواند کارایی را کاهش دهد. عدم دسترسی به ابزارهای مدرن مدیریتی و تحلیلی نیز مانع از بهبود سیستم‌ها می‌شود.

مسائل زیست‌محیطی و نگرانی‌ها در مورد آلودگی می‌تواند تأثیر منفی بر توسعه زیرساخت‌ها و پروژه‌های جدید داشته باشد.

نگرش‌ها و عادات اجتماعی نسبت به استفاده از روش‌های مختلف حمل و نقل می‌تواند بر پذیرش حمل و نقل ترکیبی تأثیر بگذارد. برخی افراد ممکن است به استفاده از یک روش خاص عادت کرده و از تغییر به روش‌های ترکیبی خودداری کنند.

راهکارهای مؤثر برای توسعه حمل‌ونقل ترکیبی در ایران

برای غلبه بر این موانع، نیاز به برنامه‌ریزی جامع، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، و همکاری بین‌نهادی وجود دارد. بهبود هماهنگی، استفاده از فناوری‌های نوین و ارتقا آگاهی عمومی نیز می‌تواند به توسعه مؤثر حمل و نقل ترکیبی کمک کند.

رفع مشکل هماهنگی بین نهادها در حمل و نقل ترکیبی نیازمند راهکارهای عملی و استراتژیک است.

تشکیل کمیته‌های مشترک شامل نمایندگان تمامی نهادهای مرتبط با حمل و نقل می‌تواند به بهبود ارتباطات و ایجاد هماهنگی کمک کند. این کمیته‌ها می‌توانند به بحث و تبادل نظر درباره چالش‌ها و فرصت‌ها بپردازند.

استفاده از فناوری‌های دیجیتال و پلتفرم‌های آنلاین برای به اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌ها می‌تواند به تسهیل هماهنگی بین نهادها کمک کند. این پلتفرم‌ها می‌توانند شامل سیستم‌های مدیریت حمل و نقل (TMS) و نرم‌افزارهای تحلیلی باشند.

ایجاد و تدوین قوانین و مقررات یکپارچه

ایجاد و تدوین قوانین و مقررات یکپارچه برای تمامی نهادهای مرتبط با حمل و نقل می‌تواند به کاهش پیچیدگی‌ها و افزایش هماهنگی کمک کند. این قوانین باید به‌طور شفاف و قابل فهم برای همه نهادها باشد.

برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان نهادهای مختلف در زمینه حمل و نقل ترکیبی و مدیریت زنجیره تأمین می‌تواند به افزایش آگاهی و توانمندی آن‌ها در همکاری با یکدیگر کمک کند.

تشویق به همکاری بین بخش دولتی و خصوصی می‌تواند به بهبود عملکرد و هم‌افزایی در پروژه‌های حمل و نقل کمک کند. این همکاری‌ها می‌تواند شامل سرمایه‌گذاری مشترک و مدیریت پروژه‌ها باشد.

طرح‌ها و پروژه‌های مشترک حمل و نقلی

ایجاد طرح‌ها و پروژه‌های مشترک بین نهادها می‌تواند به هماهنگی بیشتر و به اشتراک‌گذاری منابع و تجربه‌ها کمک کند. این طرح‌ها باید به‌طور واضح تعریف شده و اهداف مشترکی داشته باشند.

بهره‌گیری از فناوری‌های نوین مانند اینترنت اشیا (IoT) و داده‌های بزرگ می‌تواند به بهبود ردیابی، مدیریت و هماهنگی بین نهادها کمک کند. این فناوری‌ها می‌توانند اطلاعات بلادرنگ را ارائه دهند که به تصمیم‌گیری سریع‌تر کمک می‌کند.

اجرای این راهکارها می‌تواند به بهبود هماهنگی بین نهادها در حمل و نقل ترکیبی کمک کند و به افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها منجر شود. همکاری و هم‌افزایی بین نهادها به‌ویژه در شرایط پیچیده و متغیر اقتصادی و اجتماعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

کدام نوع حمل‌ونقل برای ایران مناسب‌تر است

ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک خود، در مسیر حمل و نقل چندوجهی قرار دارد و امنیت این مسیر برای عبور محموله‌ها، فرصتی مناسب برای توسعه حمل و نقل ترکیبی فراهم می‌کند. بازرگانان می‌توانند با استفاده از شبکه‌های حمل و نقل متنوع، بهترین مسیرها و روش‌ها را برای انتقال کالاها انتخاب کنند، که این امر به بهبود زمان و هزینه‌های حمل و نقل و در نتیجه تأثیر مثبت بر توسعه اقتصادی منجر می‌شود. همچنین، این شیوه می‌تواند به بهبود ارتباطات و رشد اقتصادی در مناطق مختلف کمک کند.

با توزیع بار بین روش‌های مختلف، از ترافیک جاده‌ای کاسته شده و آلاینده‌های زیست‌محیطی کاهش می‌یابد. علاوه بر این، استفاده از چندین روش حمل و نقل امنیت بیشتری را فراهم کرده و ریسک‌های سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد و از بروز حوادث غیرمنتظره جلوگیری می‌کند. در نهایت، با بهره‌برداری هوشمندانه از این استراتژی، می‌توان به حمل و نقل مؤثرتر، اقتصادی‌تر و پایدارتر دست یافت.

مقایسه حمل‌ونقل ایران با سایر کشورهای منطقه

مقایسه حمل و نقل ترکیبی ایران با سایر کشورهای منطقه نیازمند بررسی چندین جنبه است. زیرساخت‌های حمل و نقل ترکیبی در ایران در حال توسعه است، اما هنوز نیاز به بهبود و سرمایه‌گذاری بیشتری دارد. شبکه ریلی و بندری در حال گسترش است، اما هنوز با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارد.

ترکیه دارای زیرساخت‌های قوی‌تر و مدرن‌تر در زمینه حمل و نقل ترکیبی است، به‌ویژه با توجه به پروژه‌های بزرگ مانند پروژه «کانال استانبول» و توسعه خطوط ریلی. این کشور به‌عنوان یک هاب حمل و نقل بین‌المللی شناخته می‌شود.

امارات به خاطر زیرساخت‌های پیشرفته و سیستم‌های حمل و نقل هوایی و دریایی شناخته شده است. بندر جبل علی و فرودگاه دبی از بزرگ‌ترین و شلوغ‌ترین نقاط حمل و نقل در منطقه هستند.

فواید ترکیب حمل و نقل جاده‌ای و ریلی

حمل و نقل ترکیبی در ایران عمدتاً شامل ترکیب حمل و نقل جاده‌ای و ریلی است. استفاده از روش‌های دریایی نیز در حال گسترش است، اما هنوز به اندازه کشورهای دیگر توسعه نیافته است.

عربستان به ویژه در حمل و نقل ریلی سرمایه‌گذاری کرده و پروژه‌های جدیدی برای اتصال مناطق مختلف به یکدیگر در حال اجراست. این کشور همچنین به توسعه بندرها و حمل و نقل جاده‌ای توجه دارد.

قطر با تمرکز بر حمل و نقل هوایی و زیرساخت‌های جاده‌ای، به‌ویژه در راستای برگزاری رویدادهای بین‌المللی، در حال پیشرفت است.

ایران عدم هماهنگی بین نهادهای مختلف در ایران یکی از چالش‌های اصلی در توسعه حمل و نقل ترکیبی است. تلاش‌هایی برای بهبود این وضعیت در حال انجام است، اما هنوز نیاز به پیشرفت دارد.

ترکیه و امارات در این کشورها، همکاری مؤثری بین نهادهای دولتی و خصوصی برای بهبود سیستم‌های حمل و نقل وجود دارد. این همکاری‌ها به تسهیل فرآیندها و بهینه‌سازی هزینه‌ها کمک می‌کند.

اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین در حمل‌ونقل ایران

ایران استفاده از فناوری‌های نوین در حمل و نقل ترکیبی در ایران در حال افزایش است، اما هنوز در مقایسه با کشورهای پیشرفته‌تر، نیاز به پیشرفت بیشتری دارد.

ترکیه و امارات این کشورها از فناوری‌های پیشرفته در مدیریت حمل و نقل و لجستیک استفاده می‌کنند و سیستم‌های هوشمند برای ردیابی و مدیریت بارها دارند.

حمل و نقل ترکیبی می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند، اما نیاز به سیاست‌های زیست‌محیطی مؤثرتری دارد.

بسیاری از کشورهای همسایه به دنبال کاهش آلودگی و بهبود بهره‌وری اقتصادی از طریق حمل و نقل پایدار هستند و برنامه‌های جامعی در این زمینه دارند.

حمل و نقل ترکیبی ایران در مقایسه با سایر کشورهای منطقه هنوز در حال توسعه است و نیاز به سرمایه‌گذاری و بهبود زیرساخت‌ها دارد. با این حال، موقعیت جغرافیایی و استراتژیک ایران می‌تواند فرصتی مناسب برای توسعه حمل و نقل ترکیبی فراهم کند. بررسی تجارب کشورهای دیگر می‌تواند به ایران در بهبود سیستم حمل و نقل ترکیبی خود کمک شایانی کند.

پروژه‌های استراتژیک ایران برای توسعه حمل‌ونقل ترکیبی

در ایران، پروژه‌های متعددی در حال اجراست که به منظور بهبود حمل و نقل ترکیبی و ارتقا زیرساخت‌های مرتبط با آن طراحی شده‌اند. پروژه‌های مختلفی برای افزایش طول و کیفیت خطوط ریلی در حال انجام است. به‌عنوان مثال، پروژه‌های اتصال راه‌آهن به بندر چابهار و گسترش شبکه ریلی به مناطق مختلف کشور.

بندر چابهار به‌عنوان یک بندر مهم برای حمل و نقل ترکیبی در حال توسعه است. پروژه‌های زیرساختی در این بندر شامل افزایش ظرفیت بارگیری و تخلیه و بهبود امکانات لجستیکی است.

این پروژه‌ها نشان‌دهنده تلاش‌های ایران برای بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل ترکیبی و ارتقا کارایی سیستم‌های حمل و نقل است. با وجود چالش‌ها، این پروژه‌ها می‌توانند به بهبود وضعیت اقتصادی و تجاری کشور کمک کنند و موقعیت ایران را در حمل و نقل بین‌المللی تقویت نمایند.

نقش دولت در تسهیل حمل‌ونقل ایران

نقش دولت در تسهیل حمل و نقل ترکیبی در ایران بسیار حائز اهمیت است و می‌تواند به بهبود کارایی و توسعه زیرساخت‌ها کمک کند. در زیر به برخی از این نقش‌ها اشاره می‌شود:

دولت مسئول برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل است. این شامل احداث و بهبود شبکه‌های ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی می‌شود که برای حمل و نقل ترکیبی ضروری هستند.

دولت باید قوانین و مقرراتی را تدوین کند که به تسهیل و یکپارچگی روش‌های مختلف حمل و نقل کمک کند. این قوانین می‌توانند شامل استانداردهای ایمنی، الزامات لجستیکی و قوانین گمرکی باشند.

دولت می‌تواند با ایجاد کمیته‌های بین‌نهادی و برقراری ارتباط مؤثر بین سازمان‌های مختلف، هماهنگی لازم برای بهبود فرآیندهای حمل و نقل ترکیبی را فراهم کند.

دولت می‌تواند با تأمین مالی پروژه‌های زیرساختی و فراهم کردن تسهیلات مالی برای بخش خصوصی، به توسعه حمل و نقل ترکیبی کمک کند. این شامل ارائه وام‌ها، یارانه‌ها و مشوق‌های مالی است.

ضرورت بهبود کارایی سیستم‌های حمل‌ونقل ایران

دولت می‌تواند با حمایت از تحقیق و توسعه در زمینه فناوری‌های نوین، به بهبود کارایی سیستم‌های حمل و نقل ترکیبی کمک کند. این می‌تواند شامل سرمایه‌گذاری در سیستم‌های هوشمند مدیریت ترافیک و لجستیک باشد.

دولت باید سیاست‌هایی را تدوین کند که به حمل‌ونقل ایران به سمت درآمدی پایدار برودو کاهش اثرات زیست‌محیطی در دستور کار قرار بگیرد. این شامل تشویق به استفاده از روش‌های حمل و نقل کم‌مصرف و کاهش آلودگی است.

دولت می‌تواند با ایجاد توافق‌نامه‌ها و همکاری‌های بین‌المللی، به توسعه حمل و نقل ترکیبی کمک کند. این همکاری‌ها می‌توانند شامل پروژه‌های مشترک با کشورهای همسایه و دیگر کشورها باشند. دولت با انجام این نقش‌ها می‌تواند به تسهیل حمل‌ونقل ایران کمک کند و زمینه را برای بهبود کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش امنیت در فرآیندهای حمل و نقل فراهم آورد. این اقدامات نه‌تنها به توسعه اقتصادی کشور کمک می‌کنند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی و کاهش آثار منفی زیست‌محیطی نیز منجر می‌شوند.

سیستم‌های هوشمند و نرم‌افزارهای مدرن حمل و نقل

حمل و نقل ترکیبی با چالش‌های متعددی روبرو است، از جمله نیاز به هماهنگی میان زمان‌بندی‌ها و روش‌های مختلف حمل و نقل. هر یک از این روش‌ها برنامه‌ریزی خاص خود را دارند و برای بهینه‌سازی مسیرها و کاهش تأخیرها، لازم است که این زمان‌بندی‌ها هماهنگ شوند. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، بهره‌گیری از سیستم‌های هوشمند و نرم‌افزارهای مدرن مدیریت حمل و نقل است که توسط شرکت‌های معتبر به‌کار گرفته می‌شود.

چالش دیگر در حمل و نقل چندوجهی، هماهنگی فرآیندهای بارگیری و تخلیه است. بهبود این فرآیندها با استفاده از تجهیزات مکانیزه، به‌کارگیری روش‌های استاندارد و ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان شرکت‌های حمل و نقل، می‌تواند به افزایش بهره‌وری در این حوزه کمک کند.

ارائه خدمات تخصصی در زمینه بارگیری

همچنین، رعایت تمامی قوانین و مقررات ضروری است، زیرا برخی از محموله‌ها نمی‌توانند از طریق برخی وسایل نقلیه ارسال شوند. یک شرکت معتبر در زمینه حمل و نقل، علاوه بر ارائه خدمات تخصصی در زمینه بارگیری، ارسال و انبارداری، می‌تواند مشاوره حرفه‌ای نیز در این زمینه ارائه دهد. به‌طور کلی، حمل و نقل ترکیبی امروزه به‌عنوان یک رویکرد مؤثر برای کاهش هزینه‌ها و بهبود جریان ارسال محموله‌ها در داخل کشور و در سطح بین‌المللی مورد توجه قرار گرفته است.

با این حال، یکی از معایب این روش، هزینه‌های بالاتر آن است. اگرچه معمولاً حمل و نقل دریایی به‌عنوان ارزان‌ترین شیوه شناخته می‌شود، اما الزاماً نیازی به ترکیب حمل و نقل هوایی نیست، زیرا این گزینه هزینه بیشتری را به دنبال دارد. همچنین، در برخی مسیرها مانند اروپا، ایران امکان استفاده از خدمات برخی شرکت‌های هواپیمایی را ندارد.

عوامل موثر بر هزینه‌های حمل و نقل چندوجهی

بنابراین، یکی از موانع توسعه حمل و نقل ترکیبی در ایران، هزینه بالای حمل و نقل هوایی است که بر هزینه نهایی کالا تأثیر می‌گذارد. علاوه بر این، پیش‌بینی می‌شود که قیمت سوخت هواپیما در سال ۱۴۰۴ افزایش قابل توجهی داشته باشد. نوسانات قیمت سوخت نیز همواره بر هزینه‌های حمل و نقل چندوجهی تأثیرگذار است. عوامل خارجی مانند مشکلات سیاسی و اقتصادی نیز می‌توانند بر قیمت ترانزیت کالا از برخی مرزها تأثیر بگذارند.

در حمل و نقل ترکیبی، هماهنگی بین شیوه‌های مختلف ارسال بار و تنظیم زمان رسیدن محموله نیز چالشی مهم به شمار می‌آید. این هماهنگی زمان‌بر و هزینه‌بر است. به همین دلیل در حمل‌ونقل ایران نیاز به تخصص دارد که تنها متخصصان با تجربه در این حوزه قادر به مدیریت آن هستند. مشکلاتی مانند خرابی وسایل نقلیه، تأخیر در ارسال و انتقال بار، نیاز به مجوزهای جداگانه برای هر روش حمل و نقل، و محدودیت‌های زمانی در روش‌های مختلف نیز از جمله معایب این روش به شمار می‌آید.

محاسبه هزینه حمل و نقل

محاسبه هزینه حمل و نقل به روش ترکیبی به عوامل متعددی بستگی دارد. اولین عامل، مسافت است که کالاها باید برای رسیدن به مقصد طی کنند. نوع و وزن کالا نیز تأثیر زیادی در هزینه حمل و نقل دارند. هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری وسایل نقلیه نیز بر هزینه‌ها می‌افزاید. نوع حمل و نقل نیز بر قیمت تأثیر دارد؛ به‌عنوان مثال، حمل و نقل با کامیون معمولاً هزینه کمتری نسبت به حمل و نقل از طریق راه‌آهن دارد. با این حال، اگر روش‌های جابجایی بار به‌درستی انتخاب شوند، هزینه حمل و نقل ترکیبی می‌تواند کمتر از هزینه حمل و نقل به‌صورت واحد باشد.

عوامل دیگری مانند هزینه‌های بارگیری و تخلیه، بیمه، سفرهای داخلی یا بین‌المللی و هزینه‌های مربوط به رصد و کنترل کالاها نیز بر هزینه حمل و نقل تأثیر می‌گذارند و با توجه به شرایط هر کالا متفاوت هستند.

انتقال کالاها در عرصه داخلی و تجارت بین‌المللی

در نتیجه باید گفت که نظام حمل و نقل به شیوه ترکیبی یک روش مؤثر و سودمند برای انتقال کالاها در عرصه داخلی و تجارت بین‌المللی است. گرچه استفاده از حمل و نقل دریایی می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و کارآیی را افزایش دهد، اما این شیوه ممکن است زمان‌بر باشد و گاهی اوقات نیاز است که محموله‌ها سریع‌تر به مقصد برسند. دریا به‌عنوان یک بستر حمل و نقل قابل اعتماد و اقتصادی شناخته می‌شود.

ترکیب حمل‌ونقل دریایی با سایر روش‌های حمل و نقل نیز مزایای خاص خود را دارد. به همین دلیل، حمل و نقل ترکیبی که شامل استفاده از جاده‌ها، راه‌آهن‌ها، هواپیماها و کشتی‌هاست، به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد امکان انتخاب بهترین روش حمل و نقل برای هر نوع بار را فراهم می‌کند و کارشناسان شرکت‌های حمل و نقل نیز نقاط قوت و ضعف هر روش را بررسی می‌کنند تا بهترین نتیجه حاصل شود.