تحریم‌ها و تغییرات ژئوپلیتیک در بازار فولاد

به گزارش سرمایه فردا، صنعت نورد مجدد امارات با چالش‌هایی روبه‌رو شده است که مستقیماً ناشی از کمبود شمش و تغییرات ساختاری زنجیره تأمین پس از اجرای طرح ارزیابی انطباق امارات (ECAS) در پایان سال ۲۰۲۴ است. این طرح که با هدف حفظ استانداردهای کیفی اجرا شد، عملاً شرایط تأمین مواد اولیه را پیچیده کرده و نوردکاران را به تغییر استراتژی‌های خود واداشته است.

ساختار تولید و وابستگی به واردات

امارات برای تأمین نیاز بازار داخلی در حوزه محصولات فولادی طویل، عمدتاً به مدل نورد مجدد متکی است. داده‌های «Metal Expert» نشان می‌دهد که ظرفیت داخلی تولید شمش حدود ۴.۷ میلیون تن در سال است که ۷۷٪ آن تحت کنترل Emirates Steel، یک تولیدکننده یکپارچه فولادی، قرار دارد. در مقابل، ظرفیت نورد محصولات طویل دست‌کم ۸ میلیون تن در سال برآورد می‌شود، که نشان‌دهنده وابستگی شدید این صنعت به واردات شمش است.

تأثیر ECAS بر زنجیره تأمین

در گذشته، نوردکاران اماراتی از منابع مشخصی برای تأمین شمش استفاده می‌کردند، اما اکنون تنها ۱۴ تأمین‌کننده دارای گواهی ECAS وجود دارند، که عمدتاً در منطقه شورای همکاری خلیج (GCC) متمرکز هستند. این شرایط امکان دسترسی به شمش را برای نوردکاران محدودتر کرده، زیرا اکثر این تأمین‌کنندگان خود تولیدکننده محصولات فولادی طویل نیز هستند و تمایل کمتری به فروش شمش دارند.

تأمین‌کنندگان جایگزین و خروج ایران

تأمین‌کنندگان ایرانی که سابقاً در زنجیره تأمین نقش داشتند، به‌دلیل تحریم‌ها و لغو گواهی ECAS از این بازار کنار گذاشته شده‌اند. این مسئله در کنار تغییرات ژئوپلیتیکی منطقه، به چالش‌های تأمین اضافه کرده است؛ چراکه گزینه‌های دیگری مانند روسیه نیز با مشکلات مشابهی در انطباق با ECAS روبه‌رو هستند. از سوی دیگر، وضعیت جنگی در اوکراین و فشارهای هزینه‌ای، صادرات شمش این کشور را غیرجذاب کرده است.

گرایش به بازار آسیا

در این شرایط، بازار آسیا تنها جایگزین باقی‌مانده برای تأمین شمش خارج از GCC محسوب می‌شود. تأمین‌کنندگان اندونزی و چین از معدود گزینه‌های دارای گواهی ECAS هستند، اما افزایش هزینه و زمان تحویل، کارایی این گزینه را کاهش داده است.

تحولات بازار فولاد ایران

در بازار صادراتی ایران، رکود به‌دلیل ترکیبی از عوامل مانند محدودیت‌های تأمین برق، ضعف تقاضای جهانی، و تعطیلات رسمی مشاهده می‌شود. بااین‌حال، برخی معاملات همچنان انجام شده‌اند، از جمله صادرات ۱۰ هزار تن شمش به عمان با قیمت ۴۱۰ دلار فوب. کاهش ۲ دلاری ارزیابی هفتگی قیمت شمش صادراتی ایران نشان‌دهنده فضای نامطمئن بازار است. علاوه بر این، پیشنهادهای قیمت آهن اسفنجی بین ۲۸۰ تا ۲۹۰ دلار فوب بوده و مناقصه فروش ۲۵ هزار تن آهن اسفنجی در جریان است.

ابعاد ژئوپلیتیک و روندهای آتی

تنش‌های ژئوپلیتیکی و محدودیت‌های بین‌المللی همچنان بازار صادراتی ایران را تحت تأثیر قرار داده و ابهامات بیشتری درباره روندهای آینده ایجاد کرده است. در این فضا، وابستگی به تأمین‌کنندگان آسیایی و حرکت بازار جهانی به سمت فولاد سبز و کم‌کربن، ضرورت اصلاحات ساختاری و سرمایه‌گذاری در ظرفیت‌های ذوب داخلی را برجسته می‌کند.

این تحلیل نشان می‌دهد که مشکلات تأمین شمش امارات نه‌تنها ناشی از کمبود منابع بلکه حاصل تغییرات سیاستی و فشارهای بین‌المللی است. مسیرهای جایگزین برای تأمین شمش، به‌ویژه در آسیا، تحت تأثیر هزینه‌های بالاتر و چالش‌های لجستیکی قرار دارند، که در آینده می‌تواند به بازنگری‌های اساسی در مدل‌های تأمین و تولید منجر شود. همچنین، رکود صادرات شمش ایران و تغییرات قیمت‌ها بیانگر فضای نامطمئن اقتصادی و وابستگی بالای بازار به تحولات سیاسی و ژئوپلیتیکی است.