تحریم‌های اقتصادی شوروی در دهه‌های پایانی قرن بیستم، یکی از عوامل کلیدی فروپاشی این قدرت جهانی بود. محدودیت‌های تجاری، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی و تورم شدید، باعث تضعیف اقتصاد این کشور شد و در نهایت، شوروی را به سقوط کشاند. ایران، که سال‌ها تحت فشار تحریم‌های بین‌المللی قرار داشته، اکنون در موقعیتی حساس قرار دارد. آیا می‌توان از تجربه شوروی درس گرفت و با تغییر مسیر سیاست‌های خارجی، آینده‌ای متفاوت رقم زد؟ نشانه‌ها حاکی از آن‌اند که چرخش در تعاملات جهانی ایران ممکن است از تکرار سرنوشت شوروی جلوگیری کند.

به گزارش سرمایه فردا،اولین تحریم تجاری علیه شوروی سابق در سال ۱۹۷۴ توسط کنگره ایالات متحده تصویب شد، با هدف اعمال فشار بر این کشور برای رعایت حقوق اقلیت‌های یهودی. کشورهای غربی تلاش داشتند تا رهبران شوروی را وادار به تغییر سیاست‌های مهاجرتی و توقف نقض حقوق بشر کنند.

در سال ۱۹۹۱، پس از ۱۷ سال تحریم‌های اقتصادی، اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید. تحریم‌های مستمر منجر به کمبود شدید اقلام دارویی و خوراکی، تورم بالا، فساد گسترده و افزایش بیکاری در این کشور شد. مهم‌تر از آن، کاهش سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی و محدودیت تجارت خارجی، بنیان‌های اقتصادی شوروی را به‌شدت تضعیف کرد. این شرایط نشان می‌دهد که حتی کشورهای دارای منابع طبیعی گسترده، مانند نفت و گاز، در برابر تحریم‌های طولانی‌مدت آسیب‌پذیر هستند.

ایران نیز از سال ۱۹۷۹ تحت تحریم‌های اقتصادی قرار گرفت، اما شدت این محدودیت‌ها تا سال ۱۹۹۵ متغیر بود و اثرات فلج‌کننده‌ای مانند امروز نداشت. فعالان حوزه تجارت خارجی بر این باورند که بخش مهمی از نرخ پایین رشد اقتصادی، تورم دو رقمی و فساد گسترده در کشور، نتیجه تحریم‌های بین‌المللی اعمال‌شده از سوی ایالات متحده است.

شوروی سابق فرصتی برای عبور از بحران نداشت، اما شرایط ایران متفاوت است. اکنون، با پیش‌بینی تغییرات احتمالی در سیاست‌های خارجی، ایران می‌تواند از تجربه تاریخی شوروی درس بگیرد و مسیر تعاملات بین‌المللی خود را بازتعریف کند. شواهد نشان می‌دهد که در آینده‌ای نزدیک، تحولات مهمی در روابط ایران با قدرت‌های جهانی رقم خواهد خورد که می‌تواند مسیر اقتصاد کشور را تغییر دهد و مانع تکرار سرنوشت شوروی شود.