ارزیابی اقتصاد ایران بر مبنای تورم

به گزارش سرمایه فردا، بسیاری از کارشناسان ارزیابی اقتصاد ایران را اینگونه برآورد کردند که در سه سال گذشته بیش از آن‌که نتیجۀ رونق ملموس بدانند؛ محصول افزایش قیمت و تولید نفت و نیز بازیابی نسبی پس از همه‌گیری کرونا ارزیابی می‌کنند.
دردهۀ ۱۳۹۰ اعمال تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، شکل‌گیری توافق هسته‌ای (برجام) و تشدید دوبارۀ تحریم‌ها با خروج آمریکا از آن توافق در سال ۱۳۹۸، به نوسان‌ها و بی‌ثباتی اقتصادی در کشور دامن زده بود.
در ۳۴ ماه گذشته، قیمت دلار در بازار آزاد تهران هم ۲.۵ برابر شده. در زمان تشکیل دولت رئیسی در مردادماه ۱۴۰۰، متوسط قیمت دلار کمتر از ۲۶ هزار تومان بود.
سهم از رشد یکساله پایه پولی، سهم بدهی‌های بانک‌ها و دارایی‌های خارجی با سهم سایر اقلام خنثی می‌شود. نهایتاً این مطالبات بانک مرکزی از بانک‌ها بوده که به اندازه کل رشد یک سال اخیر، یعنی ۴۱٫۱ واحد درصد در رشد پایه پولی سهم داشته است.
طبق ارزیابی اقتصاد ایران در پایان دولت سیزدهم در شرایطی بپایان یافت که متوسط قیمت هر دلار آمریکا در اردیبهشت امسال به بالای ۶۱ هزار تومان رسید.
نرخ بیکاری در دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی برای دوره‌ای طولانی تک‌رقمی‌ شد. مقام‌های دولت او، بارها «اشتغال‌زایی» را به عنوان یک دستاورد بزرگ در سه سال گذشته برجسته کردند.
ولی واقعیت این است که کاهش نرخ بیکاری، نه محصول رونق کسب‌وکار، بلکه نتیجۀ کاهش مشارکت و خارج شدن افراد از بازار کار و فعالیت اقتصادی است.
بنابر آمار رسمی، جمعیت شاغل در سال ۱۴۰۲ حدود ۲۴ میلیون و ۴۹۰ هزار نفر بود. این رقم تنها ۲۱۷ هزار نفر بیشتر از جمعیت شاغل در سال ۱۳۹۸، پیش از همه‌گیری کرونا است. این در حالی است که طی این مدت، بیش از سه میلیون نفر به جمعیت فعال (جمعیت در سن کار) اضافه شده‌اند.

رشد تولید نفت مطابق ارزیابی اقتصاد ایران

رشد ۳۰ درصدی تولید نفت را شاید بتوان مهم‌ترین دستاورد دورۀ ۳۴ ماهه اما ناتمام دولت ابراهیم رئیسی دانست. او زمانی رئیس‌جمهور ایران شد که بنا بر گزارش‌های اوپک به نقل از منابع ثانویه، حجم تولید نفت خام ایران به‌دلیل تحریم‌های آمریکا کمتر از ۲.۵ میلیون بشکه در روز بود.
دولت رئیسی اما توانست با ارائه تخفیف‌‌‌های چشمگیر در بازار غیررسمی، چینی‌ها را به خرید نفت ایران ترغیب کند.پیش از این‌که پروندۀ ریاست‌جمهوری او با مرگش بسته شود، تولید روزانۀ نفت ایران به مرز سه میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه رسید.
همچنین دولت رئیسی روزانه حدود ۱۵ میلیون دلار به پالایشگاه‌های چینی تخفیف داده تا نفت ایران که با تحریم‌های آمریکا روبه‌روست، به فروش برسد.
مجموع صادرات غیر نفتی ایران در ۶ ماهه سال جاری با ۶.۵ درصد افزایش به ۲۵.۸ میلیارد دلار رسید. دراین مدت ۲۳ میلیارد دلار نفت نیز صادر شده است.
میزان وزنی صادرات غیرنفتی در ۶ ماهه سال جاری ۷۰ میلیون تن بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳.۵ درصد افزایش یافت. در این مدت ۲۳.۲ میلیارد دلار نفت و ۶۰۰ میلیون دلار خدمات فنی و مهندسی صادر شده است. مجموع صادرات کشور در ۶ ماهه امسال به ۴۹.۶ میلیارد دلار رسیده است
در این مدت میزان واردات کالا با احتساب ۲.۵ میلیارد دلار شمش طلا به رقم ۳۲.۶ میلیارد دلار رسید.چین با ۱۵.۷ میلیارد دلار، امارات با ۱۳.۴ میلیارد دلار و ترکیه با ۷.۵ میلیارد دلار ۳ شریک عمده تجاری کشور هستند.

واحدهای مسکونی ساخته‌شده نهضت مسکن ملی

براساس ارزیابی اقتصاد ایران از ساخت سالانه یک میلیون مسکن یکی از شعارهای محوری ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ حدود ۱۰ درصد اجرا شده است. وعده‌ای که با هدف حل بحران مسکن مطرح شد ولی تا لحظۀ اتمام دولت سیزدهم، تحقق نیافت. در عوض، ابعاد این بحران در ایران گسترده‌تر شده است.
گزارشی از تعداد واحدهای مسکونی ساخته‌شده در دوران ریاست‌جمهوری ایشان در دسترس نیست. با این حال در بررسی قیمت مسکن در دو سال و نیم اخیر، نه‌تنها نشانه‌ای از بهبود شرایط دیده نمی‌شود، بلکه وضع دسترسی به مسکن به بحرانی کم‌سابقه در کشور بدل شده.
آخرین گزارش رسمی از تحولات بازار مسکن در تهران به دی‌ماه ۱۴۰۲ برمی‌گردد که به گفتۀ مرکز آمار ایران، متوسط قیمت یک مترمربع واحد مسکونی در شهر تهران به بیش از ۸۰ میلیون تومان رسیده. این در حالی است که متوسط قیمت یک مترمربع واحد مسکونی در تابستان ۱۴۰۰ و در آغاز ریاست‌جمهوری رئیسی حدود ۳۳ میلیون تومان بود. به عبارتی تا ۳۰ ماه بعد از تشکیل دولت، متوسط قیمت مسکن حدود ۲.۵ برابر افزایش پیدا کرد.

ارزیابی اقتصاد ایران در یک دهه

به گزارش سرمایه فردا، جمعیت ایران در طول دهۀ ۱۳۹۰ حدود ۱۰ درصد افزایش یافت.ولی رشد اقتصادی از ابتدا تا انتهای آن دهه حدود صفر باقی ماند. یعنی ارزیابی اقتصاد ایران نشان داد که عملاً‌در طول دهۀ ۹۰ درجا زد و مردم ایران فقیرتر شدند. با این حال، در دولت ابراهیم رئیسی نرخ رشد اقتصادی در کشور شاهد ثباتی نسبی بود.

بنا بر محاسبات مرکز آمار ایران، برای اولین بار در ۱۳ سال گذشته رشد اقتصاد کشور برای سه سال پیاپی بالای ۴ درصد بوده و منحنی رشد اقتصادی به شرایط نسبتاً باثباتی رسیده است.

۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار جوانی جمعیت

یکی از اولویت‌های دولت سیزدهم، پیگیری سیاست موسوم به «جوانی جمعیت» بود. او و مقام‌های دولتش تلاش کردند تا با استفاده از منابع مالی و به‌کارگیری تبلیغاتی مثل شعار «حمایت از خانواده» مردم را تشویق به زادوولد کنند و از طرف دیگر، با اعمال مقررات سختگیرانه مثل جرم‌انگاری سقط جنین و محدودسازی وسایل پیشگیری از بارداری، زنان را وادار به فرزندآوری کنند.

تنها در سال ۱۴۰۲ دست‌کم ۵۰ هزار میلیارد تومان از منابع مالی دولت به سیاست افزایش جمعیت اختصاص پیدا کرد. ولی این سرمایه‌گذاری گسترده تا زمان مرگ رئیسی هم تغییری در روند کاهش جمعیت ایجاد نکرد.

آمارهای رسمی سازمان ثبت احوال ایران حاکی است با وجود طرح‌های تشویقی دولت برای تشکیل خانواده و فرزندآوری و نیز محدودیت‌های ایجاد شده برای پیشگیری از بارداری، در ۳۴ ماه گذشته آمار ازدواج و زادوولد کاهش یافته و در مقابل، آمار طلاق و مرگ‌ومیر بالا رفته است.