تاکنون ۲۵ درصد از اشتغالزایی کل کشور به تحصیلکرده ها اختصاص داشت. حالا قرار شده نرخ بیکاری ۱۴۰۳ با اشتغالزایی تحصیلکرده ها کاهش یابد.

به گزارش سرمایه فردا، اشتغالزایی به دلیل اینکه با معیشت مردج ارتباط تنگاتنگی دارد هموراه مورد توجه دولت ها باید قرار بگیرد. در اواخر کار دولت سیزدهم نرخ بیکاری ۱۴۰۳با کاهش ۰.۵درصدی به ۷.۷ درصد رسید. حالا در دولت چهاردهم سهمیه بندی ایجاد یک میلیون فرصت شغلی در سال ۱۴۰۳ را برنامه ریزی کرده است.
از مهمترین موضوعاتی است که هم از نظر تامین معیشت و رفاه فرد و خانوار و هم از نظر افزایش رشد اقتصادی دارای اهمیت است. دولت سیزدهم از ابتدای فعالیت، با طرح موضوع “ایجاد چهارمیلیون فرصت شغلی در طی چهار سال”، توجه و تمرکز بر حوزه اشتغالزایی را به عنوان یکی از اصلی ترین برنامه های خود دردستور کار قرار داد.
بر این اساس هدفگذاری انجام شده توسط وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی جهت تحقق اهداف عالیه نظام از منظر اقتصادی، نرخ بیکاری کلیه استان ها در سال ۱۴۰۳، باید حدود ۰٫۹ درصد کاهش یابد. همچنین در استان های دارای نرخ بیکاری دو رقمی، باید ‌۲برابر آمار بیکاری یعنی ۱٫۸ درصد کاهش یابد. بر این مبنا باید جمعیت شاغلان از ۲۴ میلیون و ۳۹۱ هزار نفر به ۲۵ میلیون و ۳۹۱ هزار نفر برسد. بر این مبنا باید اشتغالزایی یک میلیون نفری در سال جاری محقق شود. همچنین جمعیت فعال کشور از از ۲۶ میلیون و ۶۷۰ هزار نفربه ۲۷ میلیون و ۴۸۵ هزار نفر برسد. پایان سال ۱۴۰۳ جمعیت بیکار کشور از ۲ میلیون و ۲۷۹ هزار نفر باید به ۲ میلیون و ۹۴ هزار نفر کاهش داشته باشد.

کاهش نرخ بیکاری ۱۴۰۳

بر این مبنا باید در پایان سال ۱۴۰۳ حدود ۱۸۵ هزار نفر کمتر از پایان سال ۱۴۰۲ بیکار وجود داشته باشد. همچنین نرخ بیکاری ۱۴۰۳ از ۸٫۵ درصد پایان ۱۴۰۲ به ۷٫۶ درصد در بهار رسید. در صورت تحقق این هدفگذاری حدود ۹ دهم درصد از نرخ بیکاری کاسته خواهد شد. همچنین نرخ مشارکت در صورت تحقق این هدفگذاری از ۴۱٫۳ درصد به ۴۲٫۱ درصد می رسد و نشان دهنده افزایش ۸ دهم درصدی خواهد بود. نسبت اشتغال نیز از ۳۷٫۸ درصد به ۳۷٫۹ درصد باید ارتقا پیدا کند که شامل بهبهود ۱٫۱ درصدی خواهد بود.

وضعیت اشتغال و نرخ بیکاری ۱۴۰۳

برای آگاهی از وضعیت اشتغال و بیکاری کشور باید آمار سال های گذشته مورد بررسی قرار بگیرد. طی ۴سال گذشته سهم فارغ التحصیلان از اشتغال ایجادی کمتر از تحصیل نکرده ها بوده است. به طور متوسط حدود ۲۵ درصد از کل اشتغال کشور به فارغ التحصیلان اختصاص یافته است. بر این اساس سهم فارغ التحصیلان از کل فرصت های شغلی جدید ۲۴۵ هزار نفر تعیین گردیده است.
در دولت سیزدهم بر خالص اشتغال ایجادی اساس آمارها ۸۹ درصد افزایش داشته و رکورد نرخ بیکاری ۱۴۰۳ در بهار ۱۴۰۳ به ۷.۷ درصد رسید. این داده ها از بهبود عملکرد بهتر دولت سیزدهم در زمینه اشتغال نسبت به دولت قبل حکایت دارد.
مطابق گزارش مرکز آمار ایران در بهار ۱۴۰۳ تعداد شاغلان کشور ۲۴ میلیون و ۷۴۵ هزار و ۵۲۸ نفر بوده که نسبت به فصل مشابه سال ۱۴۰۰ بیش از یک میلیون و ۶۹۶ هزار نفر افزایش داشته است. خالص اشتغال ایجادی در ۳ سال گذشته یک میلیون و ۶۹۶ هزار نفر بوده که افزاشی ۸۹ درصدی را نسبت به دوره قبل نشان می دهد.
خالص اشتغال ایجادی در ۳ سال گذشته به طور متوسط ۳۵۶ هزار نفر رشد کرده است. در حالی که در سال ۹۳ تا ۱۴۰۰ به طور متوسط هر سال خالص اشتغال ۱۸۸ هزار نفر بوده است. خالص اشتغال ایجادی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۲ نیز سالانه برای ۳۴۶ هزار نفر اشتغالزایی ایجاد شده است.
بر اساس تعریف، «خالص اشتغال» به مجموع اشتغالزایی صورت گرفته در دوره مورد نظر منهای شاغلانی گفته می‌شود که در همین دوره از گروه جمعیت شاغلان خارج شده‌اند که افراد بیکار شده، افراد بازنشست شده و افراد فوت شده را شامل می‌شود.

نرخ مشارکت اقتصادی ۱۴۰۳

اشتغال ناقص نیز شامل همه شاغلانی است که به دلایل اقتصادی همچون رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و … کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند و آماده انجام کار اضافی در هفته هستند. این افراد به دلایل مختلف کمتر از حد استاندارد در هفته کار می‌کنند و تحت عنوان اشتغال ناقص شناخته می‌شوند.
طبق گزارش‌ اخیر مرکز آمار، نرخ بیکاری ۱۴۰۳ در بهار با کاهش ۰.۵درصدی به ۷.۷ درصد رسید. در حالی که نرخ مشارکت اقتصادی در مقایسه با فصل مشابه قبل ثابت بوده است. همچنین ۴۱.۲ درصد جمعیت ۱۵ ساله و بیش‌تر از نظر اقتصادی فعال بوده‌ و در گروه شاغلان یا بیکاران قرار گرفته‌اند. همچنین در بهار ۱۴۰۳ به جمعیت فعال ۱۵ ساله و بیشتر نسبت به فصل مشابه سال قبل افزوده شده است.
در بررسی بخش‌های عمده اقتصادی نیز بخش خدمات همچنان پیشتاز عرصه ایجاد اشتغال است و با ۵۲.۴ درصد بیش­‌ترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده است. بخش‌های صنعت و کشاورزی به ترتیب با ۳۳.۰ درصد و ۱۴.۵ درصد در رده بعد قرار دارند.
کاهش یک درصدی نرخ بیکاری ۱۴۰۳ زنان، افزایش ۲.۴ درصدی سهم زنان فارغ التحصیل شاغل از کل زنان شاغل، کاهش ۰.۴ درصدی اشتغال ناقص، کاهش نرخ بیکاری در ۱۹ استان، افزایش ۰.۲ درصدی نرخ مشارکت زنان، افزایشی شدن نرخ مشارکت اقتصادی در ۱۶ استان، افزایش خالص اشتغال به ۴۳۹ هزار و ۸۱۴ نفر، کاهش تعداد بیکاران به ۸۹ هزار و ۳۸۳ نفر،‌ تک رقمی شدن نرخ بیکاری در ۲۶ استان و ثبت نرخ بیکاری ۲ رقمی تنها در ۵ استان کشور از جمله نتایج گزارش اخیر مرکز آمار ایران به شمار می‌رود و نشان‌دهنده اهتمام دولت سیزدهم در رشد شاخص‌های بازار کار و کاهش نرخ بیکاری در اکثر استان‌های کشور است.

کمترین نرخ بیکاری ۱۴۰۳ متعاق به کدام استان است؟

طبق این گزارش، کمترین نرخ بیکاری ۱۴۰۳ ثبت شده مربوط به استان مرکزی با ۴.۸ درصد است و استان‌های تهران، آذربایجان غربی، یزد، فارس، مازندران، خراسان رضوی، زنجان و گیلان با نرخ بیکاری کمتر از ۷ درصد در رده‌های بعد قرار دارند.
در بهار ۱۴۰۳ کمترین نرخ بیکاری در ۲۰ سال اخیر ثبت شده است. تغییر معادله عرضه و تقاضای بازار کار و اعمال سیاست‌های توسعه اشتغال، منجر به بهبود فضای کسب و کار و استمرار کاهش نرخ بیکاری ۱۴۰۳ شده است.
با توجه به اینکه عمده جمعیت فقیر جهان در مناطق و بافت های روستایی کشورهای در حال توسعه زندگی می کنند بنابراین اشتغالزایی در مناطق محروم و روستایی بسیار با اهمیت می باشد. توسعه کارآفرینی و اشتغال زایی در مناطق محروم اهمیت بالایی دارد. برای دستیابی به این هدف باید کارآفرینی به عنوان موتور توسعه و رشد اقتصادی کشورها در ایران نیز مورد توجه قرار بگیرد.
ایجاد فرصتهای شغلی از طریق کارآفرینی در اشتغالزایی تحصیلکرده ها اهمیت دارد. بنابراین دولت چهاردهم باید در راستای سیاست های دولت قبل بسترسازی برای حمایت از کارآفرینان به خصوص برای مناطق محروم اهمیت دارد. از طرف دیگر با توجه به مشکلاتی که در زمینه مهاجرت وجود دارد لازمه حل مشکلات کنونی و رسیدن به توسعه، توجه به روستاها و بخش روستایی باید اولویت قرار بگیرد.

کسب و کارها در روستاها

اشتغال‌زایی نیازمند زیرساخت‌هایی است که دولت از طریق اجرای طرح‌های اقتصادی ایجاد کند. همچنین باید از طریق سیاست‌گذاری‌های درست از اشتغال کارآفرینان حمایت کند. علاوه بر این، نابسامانی اقتصاد و وجود فساد اقتصادی نیز در دستیابی به اهداف اشتغال موانع بزرگ محسوب می شوند.
نیازسنجی موضوع مهم دیگری است که در این مسیر باید آن را مدنظر قرار دهیم. به‌عنوان مثال اگر قرار است محصولی تولید کنیم، نخستین کار ما باید تحقیق دربارۀ نیاز بازار به آن محصول باشد. این جمله یعنی چه؟! یعنی باید بررسی کنیم بازار داخلی و خارجی، چه میزان به این محصول نیاز دارد و بازار فروش آن در چه سطحی قرار می گیرد. این کار در واقع سنجش ریسک تولید محصول در قدم اول است.
مشکلات و معضلات روستاها در تمامی جهان ناشی از دو مساله اساسی است: یکی کمبود امکانات اجتماعی (ضعف زیرساخت) و دیگری کمبود درآمد (ضعف اقتصادی) است. از جمله امکانات اجتماعی می‌توان به خدمات بهداشتی, آموزشی, بیمه و تامین اجتماعی, خطوط ارتباطی (حمل‌ونقل و مخابرات), امنیت, آب آشامیدنی, سوخت, برق و امثالهم اشاره کرد. اگرچه بسیاری از دولت‌ها برنامه‌های گسترده‌ و پرهزینه‌ای را برای بهبود این زیرساخت‌ها انجام داده‌اند. اما همچنان کسب و کارها در روستاها با چالش مواجه است و سیل مهاجرت از روستا به شهر ادامه دارد.

راهکار افزایش درآمد روستایی

در حال حاضر کارآفرینی خصوصی تنها راهکار افزایش درآمد روستایی است. مطالعات مختلف نشان داده که یکی از مهمترین اهداف توسعه اقتصادی ایجاد اشتغال با سازوکار کارآفرینی است. کارآفرینی باعث کاهش بیکاری و افزایش بهره‌وری افراد و منابع, و بالتبع افزایش درآمد مردم جامعه می‌گردد.
تعاریف بسیار مختلفی از کار‏آفرینی وجود دارد. بعضی آن را به معنای نوآوری, بعضی معادل مخاطره‌پذیری, برخی به عنوان نیروی ثبات‌دهنده و متعادل‌کننده بازار تعریف شده است. شومپیتر، اقتصاددان و نظریه‌پرداز اجتماعی، مطالب گسترده‌ای پیرامون کارآفرینی و تأثیر آن بر اقتصاد نوشت. تز شومپیتر این بود که کارآفرینانِ نوآور موجب نوعی ”عدم تعادل پویا“ در اقتصاد می‌شوند. فرد کارآفرین با تجاری‌سازی نوآوری و جاانداختن آن در محیطی که قبلاً فاقد آن بوده، تعادل اقتصادی را بر هم می‌زند.