طرح جدید شهرداری تهران برای کاهش هزینه رزرو طرح ترافیک، با هدف تشویق شهروندان به خرید مجوز روزانه، با واکنش‌های تند کارشناسان و اعضای شورای شهر روبه‌رو شد. منتقدان می‌گویند این سیاست نه‌تنها با مأموریت اصلی طرح ترافیک در تضاد است، بلکه به تشدید آلودگی هوا و ترافیک در روزهای بحرانی مهرماه دامن می‌زند.

به گزارش سرمایه فردا، در حالی‌که تهران در آستانه فصل آلودگی و ازدحام قرار دارد، شهرداری با اعلام کاهش ۵۰ درصدی هزینه رزرو طرح ترافیک، سیاستی تازه برای مدیریت تردد در محدوده‌های مرکزی شهر ارائه کرده است. این تصمیم که با هدف نظم‌دهی و کاهش ورود غیرمجاز خودروها مطرح شده، از سوی معاون حمل‌ونقل شهرداری به‌عنوان راهکاری برای کنترل بهتر جریان خودروها و کاهش آلودگی معرفی شده است. اما منتقدان، از جمله رئیس کمیسیون عمران شورای شهر، این اقدام را نوعی عقب‌گرد در سیاست‌گذاری شهری می‌دانند؛ اقدامی که به‌جای بازدارندگی، مشوق ورود بیشتر خودروها به قلب شهر است. در شرایطی که هدف اصلی طرح ترافیک، کاهش تردد و کنترل آلودگی بوده، حالا این سیاست جدید به‌نظر می‌رسد بیش از آنکه در خدمت سلامت شهری باشد، در خدمت درآمدزایی است. نبود اطلاع‌رسانی شفاف، بی‌خبری اعضای شورا و تناقض با تصمیمات قبلی شهرداری، این طرح را به نقطه‌ای بحث‌برانگیز در مدیریت شهری تهران تبدیل کرده است.

چند روزقبل معاون بهره‌برداری از سیستم‌های حمل ونقل و محدوده‌های ترافیکی سازمان حمل و نقل وترافیک شهر تهران اعلام کرده بود که پیش خرید (رزرو) طرح ترافیک، به صورت روزانه یا خرید بسته‌های ترافیکی، از افزایش هزینه شهروندان جلوگیری کرده و مبلغ پرداختی برای تردد در محدوده‌های طرح ترافیک را تا ۵۰ درصد کاهش می‌دهد.

خبری که با واکنش های فراوانی همراه بود چرا که کارشناسان معتقد بودند که در شرایطی که قرار است طرح ترافیک عاملی بازدارنده برای ورود خودروها به  مرکز شهرو کاهش ترافیک و آلودگی هوا باشد، اجرای چنین طرح هایی عملا کارکرد طرح ترافیک را زیر سوال می برد.

روزانه حدود ۱۲۰ هزار خودرو به محدوده طرح‌های ترافیکی پایتخت، تردد دارند که  بین ۱۰ تا ۲۰ درصد ورود غیرمجاز وسایل نقلیه به این محدوده توسط دوربین‌ها ثبت می‌شود . حالا آرش رسا ایزدی معاون بهره‌برداری از سیستم‌های حمل ونقل و محدوده‌های ترافیکی سازمان حمل و نقل وترافیک شهر تهران با ذکر اینکه بی‌توجهی به قوانین تردد مجاز، علاوه بر اینکه هزینه‌های شهروندان را افزایش می‌دهد، بلکه برای آنها در موقع نقل‌ و انتقال خودرویشان هم مشکل ایجاد می‌کند گفته: بهتر است شهروندان پیش از هر ورود به محدوده طرح، نسبت به تهیه مجوز ورود به آن محدوده اقدام کنند.

وی با بیان اینکه شهروندان با رزرو کردن طرح باعث جلوگیری از ورود غیرقانونی و بی‌ضابطه خودروها به مرکز شهر می‌شوند، مدعی شده که این امر به شهرداری تهران کمک می‌کند تا با داشتن اطلاعات دقیق‌تر از ورود و خروج خودروها، برنامه‌ریزی بهتری برای نظم‌دهی به خیابان‌های مرکزی شهر و در نتیجه کاهش ترافیک و آلودگی‌های ناشی از ازدحام خودروها داشته باشد. وی با همین استدلال اعلام کرده که در همین راستا و برای تشویق شهروندان ، مبلغ پرداختی برای رزرو تردد در محدوده‌های طرح ترافیک تا ۵۰ درصد کاهش پیدا خواهد کرد.

انتقاد طرح غیرکارشناسی

این خبر اما بعد از اینکه طی چند روز گذشته به سرعت در فضای مجازی منتشر شد، با واکنش هایی از سوی برخی کارشناسان و اعضای شورای شهر همراه شد. سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران به عنوان یکی از منتقدان سیاست اخیر شهرداری در حوزه ترافیک و هزینه‌کرد منابع شهری در صحن شورا گفت: در حالی‌که شهر در آستانه روزهای آلوده پاییزی قرار دارد، برخی تصمیمات و اطلاعیه‌های غیرکارشناسی نه‌ تنها کمکی به کاهش آلودگی و ترافیک نمی‌کند، بلکه موجب نارضایتی مردم و اتلاف منابع عمومی شده است.

وی با ذکر اینکه در مهرماه، پدیده ترافیک برای مردم تهران پدیده‌ای آشناست و شهروندان هر سال با این مشکل گرفتار هستند گفت:  به‌ دنبال ترافیک، در این فصل آلودگی هوا نیز ایجاد می‌شود و باید از هم‌ اکنون انتظار روزهای آلوده را داشته باشیم. هر سال در همین ماه‌ها و روزها دولت ناچار می‌شود ادارات و مدارس را به دلیل آلودگی تعطیل کند و متأسفانه تازه در آن زمان است که به یاد مشکل آلودگی هوا می‌افتیم.

وی سپس به طعنه در مورد عملکرد مدیریت شهری گفت: باید تا جایی که می‌توانیم، زمان را به‌ درستی مدیریت کنیم تا مردم احساس کنند که گامی به جلو برداشته‌ایم؛ اما با این وجود هنوز در گام‌های ابتدایی متوقف مانده‌ایم و اقدامات خاصی در حوزه آلودگی هوا و ترافیک انجام نشده است.

رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ و نقل شورای شهر با انتقاد از عملکرد متناقض شهرداری در مواجهه با این پدیده گفت: در همین زمان، برخی از همکاران در اثر بی‌توجهی و بی‌تجربگی کارهایی می‌کنند که نمک بر زخم مردم می‌پاشند، چند روز پیش سازمان ترافیک اطلاعیه عجیبی منتشر کرد و در آن توضیح داد که چگونه می‌توان با کمترین هزینه وارد طرح ترافیک شد؛ در واقع راهکاری برای ورود ارزان‌تر به محدوده طرح ترافیک ارائه داده است.

تشکری هاشمی گفت: هدف ما از اجرای طرح ترافیک در ۴۵ سال گذشته این بود که مردم کمتر وارد این محدوده شوند و تمایل کمتری به خرید طرح داشته باشند؛ اما چنین اطلاعیه‌ها و خبرهایی نشان‌دهنده تفکر درآمدزایی بیشتر شهرداری است.

به گفته وی این تصمیم در حالی اتخاذ شده که اعضای شورا از آن اطلاعی نداشته اند و هنوز هم شهرداری توضیحی در مورد آن ارائه نداده است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که شهرداری پیش از این اعلام کرده بود که در مهرماه سهمیه ۲۰ روزه مجاز طرح ترافیک اعمال نمی شود.

جریمه عدم رعایت محدودیت زوج یا فرد

به روز رسانی ۱۵ آذر ۱۴۰۴/ درحالیکه طی روزهای گذشته هیچ اطلاع رسانی دقیقی در مورد جریمه شدن یا نشدن مالکان خودروهایی که طرح های سالیانه یا سهمیه هایی مانند خبرنگاری داشته اند، نشده است، این خودروها که در سنوات قبل، در روزهای آلوده نیز مجاز به تردد بودند، اینبار به خاطر رعایت نکردن طرح زوج و فرد از درب منزل، بارها جریمه شده اند. این در حالی است که شهرداری و پلیس راهور، یکدیگر را متهم به  کم کاری در این زمینه می کنند.

در روزهای اخیر برای افرادی که شماره پلاک خودروی آنها با روز زوج یا فرد همخوانی نداشت پیامکی با عنوان « عدم رعایت محدودیت زوج یا فرد از درب منزل از جانب شما، توسط سامانه های هوضمند، شناسایی و در حال بررسی است» ارسال شد اما بین دریافت کنندگان این پیامک افرادی هستند که مجوز ورود به محدوده طرح ترافیک به صورت سالانه یا بلندمدت دارند که طبق روال سال های گذشته، هنگام اجرای محدودیت زوج یا فرد جریمه نمی‌شدند بنابراین، امسال نیز با توجه به اینکه به صورت مشخص تصمیمی در این باره اعلام نشد، مطابق سالهای گذشته عمل کردند اما با جریمه ۲۰۰ هزار تومان مواجه شدند.

با این حال پیگیری های هفته گذشته خبرنگار«هفت صبح » از پلیس راهور نشان می داد که آنها نیز اطلاعی در مورد اینکه خودروهای دارای طرح های سالیانه نیز مشمول طرح زوج و فرد از درب منزل می شوند یا خیر، نداشتند و مدعی بودند که کارگروه اضطرار آلودگی هوای استان تهران هنوز هیچ اطلاعی دراین  مورد به آنها نداده است. با این حال حسن عباس‌نژاد، در گفت و گو با خبرنگار «هفت صبح» در همان زمان گفت: در جلسه یکشنبه شب تصویب شد که تمامی خودروها – حتی آنهایی که طرح ترافیک هم دارند – باید طرح زوج و فرد از درب منزل را رعایت کنند!

وقتی که  متولی ترافیک در جلسات غایب است!

این ناهماهنگی زمانی بیشتر مشخص می شود که نگاهی داشته باشیم به توجیهات معاون سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران! آرش رساایزدی، ، درباره علت اعلام نشدن جزئیات تصمیم کارگروه اضطرار آلودگی هوا مبنی بر اینکه  محدودیت طرح زوج و فرد برای همه شهروندان ازجمله دارندگان مجوز ورود به طرح ترافیک اعمال می‌شود، گفت: نکته اول این است که شهرداری تهران در کمیته اضطرار آلودگی هوا دو نماینده دارد، یکی از آنها مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوا و دیگری مدیرعامل شرکت کنترل ترافیک است که هر یک از آنها درباره موضوعات مربوط به حوزه فعالیت و کاری خود در جلسات کارگروه صحبت می‌کنند و از سازمان حمل و نقل و ترافیک که موضوعات مربوط به طرح ترافیک در حیطه وظایف آن است نماینده‌ای در جلسات حضور ندارد.

وی ادامه داد: با این حال وقتی طرح محدودیت زوج یا فرد از درب منزل اجرا می‌شود، دیگر محدوده طرح ترافیک به تنهایی مدنظر قرار نمی‌گیرد، بنابراین خودرویی که این محدودیت زوج یا فرد را با توجه به روز هفته و شماره پلاک رعایت نکند جریمه خواهد شد و نمی‌توان گفت افرادی که مجوز طرح ترافیک دارند مجاز به تردد در شهر بدون لحاظ زوج و یا فرد بودن پلاک خودروی خود هستند.

ایزدی با بیان اینکه جدا کردن محدوه طرح ترافیک از کل شهر منطقی نیست، تصریح کرد: با این حال اعلام این جزئیات درباره اینکه این طرح مشمول همه شهروندان می‌شود و استثنایی برای افراد دارای مجوز طرح ترافیک دارند، نمی‌شود، باید توسط پلیس که مجری اجرای مصوبه کارگروه اضطرار آلودگی هواست اعلام می شد اما برای شفاف سازی سایت سازمان حمل و نقل و ترافیک درباره این موضوع اطلاعیه‌ای منتشر کرد.

وی افزود: به نظر می رسد لازم بود درباره این موضوع اطلاع رسانی بیشتری از سوی شهرداری و پلیس صورت می‌گرفت.

معاون سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران تصریح کرد: با اجرای محدودیت زوج یا فرد از درب منازل، افرادی که بسته طرح ترافیک دارند مشمول جریمه طرح ترافیک نمی‌شوند و تردد آنها در روزهایی که پلاک خودرو با روز زوج یا فرد همخوانی دارد، مجاز است.

وی گفت: همه دوربین های سطح شهر حتی دوربین های بزرگراهی، پلاک خودروها را رصد میکنند و اطلاعات آنها به پلیس ارائه میشود، پلیس هم در صورت عدم تطبیق پلاک خودرو با روز زوج یا فرد، ۲۰۰ هزار تومان جریمه در بخش خلافی خودرو لحاظ می‌کند.

تایید معاون حمل و نقل و ترافیک

در آخرین اظهار نظر در این زمینه، حسن هرمزی معاون حمل‌ونقل شهرداری نیز در پاسخ به سوالی در همین زمینه به «هفت صبح» گفت: بر این اساس، حتی خودروهایی که مجوز طرح ترافیک دارند نیز اگر پلاک آن‌ها با روز اجرای طرح مغایرت داشته باشد، اجازه تردد در محدوده‌های ترافیکی را ندارند و مشمول جریمه خواهند شد.

وی ادامه داد: اجرای این طرح به‌عهده پلیس راهور و بر اساس مصوبه کارگروه اضطرار آلودگی هواست.

موضع گیری که در حقیقت مهر تایید نهایی بر جریمه خودروهایی است که به جرم «بی اطلاعی» جریمه شده اند.

جریمه ناگهانی جریمه خودروهای دارای طرح در حالی صورت می گیرد که سالهای قبل خودروهای دارای طرح ترافیک سالیانه از جمله خبرنگاران، برای تردد در محدوده زوج و فرد هنگام شرایط اضطرار جریمه نمی شدند اما امسال برخلاف سالهای قبل این جریمه بی اطلاع، در حال اعمال است و تا کنون نه کمیته اضطرار آلودگی هوای استان تهران نه شهرداری تهران و نه پلیس راهور تکلیف این عدم اطلاع رسانی و متضرر شدن خبرنگاران را مشخص نکرده اند.