نوسانات شدید در بازارهای جهانی، سقوط قیمت دارایی‌های امن و رمزارزها، بحران انرژی و محدودیت‌های صنعت، در کنار تحولات سیاسی و اجتماعی، تصویری پیچیده از اقتصاد امروز جهان و ایران ترسیم کرده است؛ تصویری که نشان می‌دهد ثبات مالی و توسعه پایدار بیش از هر زمان دیگری به تصمیم‌های هوشمندانه و سیاست‌گذاری دقیق نیاز دارد.

به گزارش سرمایه فردا، بازارهای جهانی در روزهای اخیر شاهد نوسانات سنگین بوده‌اند. قیمت اونس طلا که تا سطح ۴۲۳۰ دلار پیش رفته بود، بار دیگر کاهش یافت و به ۴۱۱۶ دلار رسید. نقره نیز از بالای ۵۴ دلار به ۵۱.۳ دلار سقوط کرد. اهمیت این کاهش زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم نقره اکنون به‌طور رسمی در ایالات متحده به‌عنوان یک فلز حیاتی (Critical Metal) شناخته می‌شود. در کنار این تحولات، بازار رمزارزها نیز با فشارهای سیاسی و اقتصادی دچار افت شدید شده است. بیت‌کوین پس از چندین ماه ثبات نسبی، با تشدید تنش میان آمریکا و ونزوئلا به زیر ۹۷ هزار دلار سقوط کرد؛ رقمی که پایین‌ترین سطح در شش ماه گذشته محسوب می‌شود. اتریوم نیز با افت ۳۳ درصدی نسبت به سقف ۲۲ آگوست، به ۳۲۳۰ دلار رسید که پایین‌ترین سطح در چهار ماه اخیر است. این وضعیت نشان می‌دهد که حتی دارایی‌های امن نیز در برابر بحران‌های ژئوپلیتیک مصون نیستند و بازار سهام به‌عنوان دارایی پرریسک، بیش از پیش در معرض فشار قرار دارد.

در همین حال، خبرهایی از حوزه فناوری نیز توجه جهانیان را جلب کرده است. ایلان ماسک از گوشی جدیدی رونمایی کرده که انقلابی در دنیای ارتباطات محسوب می‌شود. این گوشی بدون کابل، شارژر، سیم‌کارت و حتی وای‌فای، از هر نقطه زمین قابلیت اتصال دارد و با قیمت حدود ۷۰۰ دلار عرضه خواهد شد. چنین نوآوری‌هایی بار دیگر نشان می‌دهد که فناوری می‌تواند مرزهای سنتی ارتباطات را درنوردد، هرچند ورود آن به بازار ایران همچنان با ابهام همراه است.

در بازار انرژی نیز تحولات تازه‌ای رخ داده است. عرضه بنزین سوپر در بورس انرژی از شنبه آغاز می‌شود. با وجود صدور مجوز واردات برای ده‌ها شرکت، تنها دو شرکت توانسته‌اند محموله‌های خود را وارد کشور کنند. نگاه‌ها اکنون به نتیجه نخستین عرضه دوخته شده است؛ عرضه‌ای که می‌تواند مسیر جدیدی برای تنظیم بازار سوخت رقم بزند.

در حوزه اجتماعی، اخبار متنوعی منتشر شده است؛ از واژگونی پل در نزدیکی سد فریمان که به مصدومیت ۱۱ نفر انجامید تا ماجرای سرقت خودرو و تصادف‌های زنجیره‌ای. این رخدادها بار دیگر اهمیت مدیریت شهری و ایمنی زیرساخت‌ها را یادآور می‌شوند. در کنار این مسائل، موضوع کنترل ذهن و انتخاب آگاهانه در مواجهه با اخبار و حوادث نیز مطرح شده است؛ اینکه افراد باید بیاموزند ذهن خود را از سیطره اخبار پراکنده و حوادث روزمره خارج کنند و بر مسیر رشد و موفقیت تمرکز داشته باشند.

بازار محصولات کشاورزی نیز درگیر نوسانات است. تحلیلگران از شکستن کانال قیمتی تخم‌مرغ و احتمال صعودی شدن موج سوم سخن می‌گویند. در همین حال، کاهش بارش‌ها و کمبود آب می‌تواند بر قیمت محصولات زراعی اثرگذار باشد. این وضعیت نشان می‌دهد که بازار مواد غذایی همچنان حساس و وابسته به شرایط اقلیمی است.

در عرصه سیاسی، اعتراض‌ها به گرانی و کوچک شدن سفره مردم از سوی مسئولان مختلف مطرح شده است. این اعتراض‌ها نشان می‌دهد که فشار اقتصادی نه‌تنها بر مردم، بلکه بر ساختار حکمرانی نیز سنگینی می‌کند.

سلطه چین بر بازار عناصر نادر

در سطح جهانی، سلطه چین بر بازار عناصر نادر زمینی به یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر اقتصاد جهان تبدیل شده است. برزیل ۹۷ درصد، ترکیه ۹۳ درصد، آلمان ۹۱ درصد و بریتانیا ۸۹ درصد از نیاز خود را از چین تأمین می‌کنند. حتی ایالات متحده نیز ۷۸ درصد وابستگی دارد. ذخایر چین در این حوزه به ۴۴ میلیون تُن متریک رسیده است؛ رقمی ۲۳ برابر بیشتر از ذخایر آمریکا. این وضعیت نشان می‌دهد که جهان برای تأمین عناصر حیاتی فناوری و صنعت، بیش از هر زمان دیگری به چین وابسته است.

هند نیز همچنان به طلا علاقه‌مند است. واردات طلای این کشور در سه‌ماهه گذشته به ۷.۸ میلیارد دلار رسید؛ دومین رقم بزرگ تاریخ و سه برابر دوره قبل. بانک مرکزی هند نیز با افزودن ۲۵ تُن طلا به ذخایر خود، موجودی را به ۸۸۰ تُن رسانده است. اکنون ۶۵ درصد از ذخایر طلای کشور در داخل نگهداری می‌شود و سهم طلا از کل ذخایر ارزی هند به ۱۳.۹ درصد افزایش یافته است. این روند نشان می‌دهد که هند به‌طور جدی بر طلا به‌عنوان پشتوانه ارزی تکیه دارد.

بازار برنج ایران نیز با تناقض‌های جدی روبه‌روست. در نیمه نخست سال، ۹۶۴ میلیون کیلوگرم برنج وارد کشور شده که ۵۳ درصد آن هندی و ۳۰ درصد پاکستانی بوده است. ارزش این واردات بیش از یک میلیارد دلار بوده و هر کیلوگرم برنج خارجی در گمرک حدود ۳۱ هزار تومان قیمت‌گذاری شده است. با این حال، کمترین قیمت موجود در بازار با تخفیف ویژه به ۸۰ هزار تومان رسیده است؛ در حالی که قیمت جهانی برنج روند نزولی دارد.

در صنعت پتروشیمی، اسپرد دلاری روغن پایه روانکارها نسبت به خوراک لوبکات به ۶۸۰ دلار رسیده است؛ بالاترین سطح از سال ۱۳۹۰. همچنین اسپرد دلاری پی‌وی‌سی شغدیر نسبت به اتیلن به ۳۶۰ دلار افزایش یافته که می‌تواند سودآوری این صنعت را متحول کند.

بحران انرژی در ایران نیز شدت گرفته است. محدودیت‌های برق برای صنایع از ۹۷ روز در سال ۱۴۰۲ به ۱۵۰ روز در نیمه نخست ۱۴۰۴ افزایش یافته است. در همین حال، میانگین نرخ برق از ۸۷۰ ریال در سال ۱۳۹۸ با رشدی ۴۴ برابری به ۳۵ هزار ریال در نیمه نخست ۱۴۰۴ رسیده است. این افزایش شدید هزینه انرژی، فشار سنگینی بر صنعت فولاد وارد کرده و آینده سایر صنایع را نیز تهدید می‌کند.

در بازار مسکن آمریکا، برای نخستین بار در تاریخ، قیمت خانه‌های نوساز از خانه‌های موجود پایین‌تر آمده است. این تحول می‌تواند نشانه‌ای از تغییرات جدی در بازار املاک باشد؛ بازاری که سال‌ها تحت تأثیر سیاست‌های بانکی و دولتی با تورم شدید مواجه بوده است.

در نهایت، در میان همه این اخبار اقتصادی و اجتماعی، برخی همچنان به امید بارش باران چشم دوخته‌اند. تلاش‌های نمادین برای طلب باران، از گذاشتن ظرف‌های دهنه‌گشاد روی پشت‌بام گرفته تا دعاهای جمعی، نشان می‌دهد که در کنار همه بحران‌ها، امید به تغییر و بهبود همچنان زنده است.