چهارشنبه ۱۲ دی ۱۴۰۳
علاوه بر برابری قدرت خرید (PPP)، روش‌های غیرعلمی هم برای پیش‌بینی نرخ ارز وجود دارند که بر مبنای تئوری خاصی مبتنی نیستند.
به گزارش سرمایه فردا، در هشتم دی ماه سال ۱۴۰۳، در روزی که متاسفانه شاهد ثبت رکورد تاریخی هشتاد هزار تومانی نرخ دلار در بازار آزاد بودیم. یکی از روش‌های محاسبه و پیش‌بینی نرخ ارز بر مبنایروش برابری قدرت خرید (PPP) است.
معمولاً هر بار که نرخ ارز با شتاب زیادی رشد می‌کند، فضای مجازی و حتی محافل کارشناسی پر می‌شود از نمودارها و نوشته‌هایی که کف و سقف دلار را با این روش محاسبه کرده‌اند. بنابراین، در این مطلب خیلی کوتاه هم در مورد خود نظریه توضیحاتی ارائه می شود و هم به این سوال پاسخ دهم که آیا به کارگیری این روش برای محاسبه نرخ ارز در اقتصاد ایران مناسب است یا نه.نرخ ارز اسمی: همان نرخی است که در بازار می‌بینیم و هر روز دنبال می‌کنیم. به عنوان مثال، امروز دلار به ۷۹ هزار تومان رسید.
نرخ ارز حقیقی: این نرخ از حاصل ضرب نرخ ارز اسمی در نسبت سطح عمومی قیمت‌های کشور خارجی به سطح عمومی قیمت‌ها در داخل به‌دست می‌آید. سطح عمومی قیمت هم با شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) اندازه‌گیری می‌شود. نرخ ارز حقیقی به نوعی سطح رقابت‌پذیری کشور در تجارت بین‌الملل را اندازه‌گیری می‌کند.
نظریه برابری قدرت خرید (Purchasing Power Parity یا PPP) بیان می‌کند که تغییرات نرخ ارز عمدتاً بازتاب تفاوت‌های میان تورم دو کشور است. این نظریه بر شروطی استوار است که نتایج آن را معتبر می‌کنند. مثلاً در شرایطی که دو کشور شریک تجاری مهمی برای هم باشند و به لحاظ ساختار اقتصادی و اجتماعی با هم قرابت بالایی داشته باشند، و از نظر سطح تکنولوژی فاصله قابل‌توجهی نداشته باشند، نتایج به مراتب معتبرتری خواهد داد.
محاسبه نرخ ارز بر مبنای نظریه برابری قدرت خرید در شرایط زیر نتایج معتبرتری می‌دهد: دو کشور شریک تجاری مهمی برای هم باشند. دو کشور به لحاظ ساختار اقتصادی و اجتماعی با هم قرابت بالایی داشته باشند. دو کشور از نظر سطح تکنولوژی فاصله قابل توجهی با هم نداشته باشند.
مشخصه که هیچ‌کدام از این شروط بین اقتصاد ایران و آمریکا برقرار نیست، بنابراین نمی‌شود نرخ ارز حاصل از روش PPP را معتبر دانست. انتخاب سال پایه نیز می‌تواند نتایج را تحت تأثیر قرار دهد و انتخاب سال پایان هم مبنای مشخصی ندارد.
روش‌های غیرعلمی دیگری هم برای پیش‌بینی نرخ ارز وجود دارند که بر مبنای تئوری خاصی مبتنی نیستند و بعضاً خوب هم جواب می‌دهند. مثلاً فعالان بازار ارز با تقسیم عدد نقدینگی بر حسب میلیارد تومان به اعداد ۱۵ و ۱۰۰ به ترتیب کف و سقف دلار در سال را تعیین می‌کنند. در مواقعی واقعاً می‌بینیم که خوب جواب می‌دهد، اما پشتوانه علمی ندارد و نمی‌شود به عنوان یک تحلیلگر در محافل علمی و تحلیلی خیلی به آنها اعتنا کرد.
در مجموع، باید گفت که نظریه PPP حتی در کشورهایی که فرضیه های لازم را تأمین می‌کنند هم ممکن است در شرایطی نشود از این نظریه استفاده کرد. این نظریه مانند عمده نظریات در شرایط نرمال قابل استفاده است. به‌طور کلی باید توجه کرد که این نظریه در شرایطی که شوک‌های بزرگ مانند ثبت یک اختراع یا کشف منابع طبیعی جدید، موجب افزایش ارزش پول ملی کشور شوند، نمی‌تواند به درستی عمل کند.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا