در شرایطی که تورم مزمن اقتصاد ایران را فرا گرفته، مشاغل فنی و خدماتی مانند تعمیرات، به‌ویژه در حوزه‌های پرمصرف مانند موبایل، لوازم خانگی، خودرو و تجهیزات صنعتی، به یکی از مسیرهای جذاب کسب درآمد تبدیل شده‌اند. درآمد ماهانه برخی تعمیرکاران در تهران بین ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان می‌رسد، آن‌هم با سرمایه‌ای به‌مراتب کمتر از یک میلیارد.

مونا موسوی: در شرایطی که تورم مزمن به یکی از پایدارترین ویژگی‌های اقتصاد ایران تبدیل شده، الگوی انتخاب شغل نیز دستخوش تغییرات بنیادین شده است. افراد دیگر صرفاً به دنبال امنیت شغلی یا علاقه‌مندی نیستند، بلکه به‌دنبال مشاغلی می‌گردند که بتوانند از نوسانات قیمتی و افزایش هزینه‌ها، نه‌تنها آسیب نبینند بلکه سود ببرند. در چنین فضایی، مشاغل خدماتی و فنی مانند تعمیرات، به‌ویژه در حوزه‌هایی که کالاهای مصرفی گران شده‌اند، به یکی از پناهگاه‌های اقتصادی طبقات متوسط و فنی‌کاران تبدیل شده‌اند. در شرایطی که خرید کالای نو برای بسیاری از خانوارها دشوار شده، تعمیر و نگهداری به گزینه اصلی تبدیل شده و همین موضوع، تقاضا برای خدمات تعمیراتی را به‌شدت افزایش داده است.

درآمد تعمیرکاران

درآمد تعمیرکاران بسته به نوع تخصص، محل فعالیت و مدل کسب‌وکار متفاوت است. تعمیرکار موبایل در مناطق پرتردد مانند جمهوری، علاالدین یا ستارخان، با مهارت در تعویض قطعات، تعمیر برد و نرم‌افزار، می‌تواند ماهانه بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان درآمد خالص داشته باشد. در دوره‌های نوسان ارزی، تقاضا برای تعمیر به‌جای تعویض گوشی افزایش می‌یابد و درآمد تعمیرکاران نیز جهش می‌کند. تعمیرکار خودرو، به‌ویژه در حوزه‌های تخصصی مانند برق خودرو، ECU، جلوبندی یا گیربکس، در مناطق صنعتی مانند شوش، یافت‌آباد یا تهران‌پارس، درآمدی تا ۱۵۰ میلیون تومان در ماه دارد.

برخی تعمیرگاه‌های تخصصی با قراردادهای شرکتی یا خدمات VIP، درآمدی فراتر از این رقم را تجربه می‌کنند. تعمیرکار لوازم خانگی، به‌ویژه در حوزه یخچال، ماشین لباسشویی و کولرهای گازی، در فصل‌های پرتقاضا مانند تابستان، درآمدی بیش از ۶۰ میلیون تومان دارد. تعمیرکارانی که با برندهای خاص یا نمایندگی‌ها همکاری دارند، درآمد بالاتری کسب می‌کنند. در حوزه‌های صنعتی یا اداری مانند پرینتر، دستگاه‌های CNC یا تجهیزات پزشکی، درآمد تعمیرکاران در صورت داشتن قراردادهای سازمانی، می‌تواند بین ۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان در ماه باشد، اما ورود به این حوزه نیازمند تخصص بالا و مجوزهای خاص است.

درآمد تعمیرات فصلی

یکی از شاخه‌های مهم و پرنوسان این حرفه، تعمیرات فصلی است؛ حوزه‌ای که با تغییرات آب‌وهوایی، تقاضا و درآمد آن به‌شدت متغیر می‌شود. تعمیرکاران کولرهای آبی و گازی، اسپیلت، پکیج، بخاری و شوفاژ، در ماه‌های خاصی از سال با موجی از سفارش‌ها مواجه می‌شوند و در سایر ماه‌ها، گاه با رکود کامل.

در فصل تابستان، تعمیرکاران کولرهای گازی و آبی، به‌ویژه در مناطق گرم‌تر تهران مانند جنوب شهر، با حجم بالایی از درخواست‌ها مواجه‌اند. در ماه‌های خرداد تا شهریور، درآمد این گروه می‌تواند به‌طور میانگین بین ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان در ماه برسد. تعمیرکارانی که به‌صورت مستقل یا از طریق پلتفرم‌های خدماتی فعالیت می‌کنند، در روزهای اوج گرما، روزانه تا ۱۰ سفارش را پاسخ می‌دهند. نصب، سرویس، شارژ گاز، تعویض قطعات و حتی مشاوره خرید، از جمله خدماتی است که در این فصل با نرخ‌های شناور ارائه می‌شود. برخی تعمیرکاران حرفه‌ای با سابقه بالا، در تابستان درآمدی معادل یک سال کاری در سایر مشاغل کسب می‌کنند.

در مقابل، با آغاز فصل سرما، تقاضا برای تعمیرات وسایل گرمایشی مانند پکیج، شوفاژ، بخاری و سیستم‌های گرمایش مرکزی افزایش می‌یابد. در ماه‌های مهر تا دی، تعمیرکاران پکیج و شوفاژ، به‌ویژه در مناطق شمالی و مرکزی تهران، با موجی از تماس‌ها مواجه‌اند. درآمد این گروه نیز در فصل سرد، بسته به تخصص و سرعت پاسخ‌گویی، بین ۴۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه متغیر است. تعمیرکارانی که در نصب و سرویس پکیج‌های دیواری یا زمینی تخصص دارند، معمولاً با برندهای خاص همکاری می‌کنند و نرخ خدمات آن‌ها بالاتر است.

برای تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفه‌ای در حوزه‌هایی مانند خودرو، موبایل یا لوازم خانگی، مسیر مهارت‌آموزی بین ۶ ماه تا ۵ سال طول می‌کشد. سرمایه اولیه برای راه‌اندازی یک واحد تعمیراتی بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان است. در برخی حوزه‌ها، تعمیرکاران آنلاین با حذف هزینه اجاره و بهره‌گیری از پلتفرم‌های دیجیتال، درآمدی برابر یا حتی بیشتر از تعمیرکاران سنتی دارند

اما این رونق فصلی، با چالش‌هایی نیز همراه است. نخست، نوسان شدید درآمد در طول سال باعث می‌شود که تعمیرکاران فصلی نیازمند مدیریت مالی دقیق باشند. بسیاری از آن‌ها در فصل کم‌تقاضا، به مشاغل مکمل مانند نصب پنل‌های خورشیدی، تعمیرات عمومی یا همکاری با فروشگاه‌های تجهیزات گرمایشی و سرمایشی روی می‌آورند. دوم، رقابت در فصل‌های اوج بسیار شدید است و تعمیرکارانی که فاقد برند شخصی، تبلیغات مؤثر یا حضور در پلتفرم‌های آنلاین هستند، ممکن است سهم کمتری از بازار داشته باشند.

نکته مهم دیگر، وابستگی شدید این شاخه از تعمیرات به مهارت عملی و سرعت عمل است. مشتریان در فصل گرما یا سرما، تحمل تأخیر ندارند و تعمیرکارانی که بتوانند در کمتر از ۲۴ ساعت پاسخ‌گو باشند، معمولاً درآمد بالاتری کسب می‌کنند. همچنین، سرمایه اولیه برای ورود به این حوزه نسبتاً پایین است؛ با حدود ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان می‌توان ابزارهای لازم برای تعمیر کولر یا پکیج را تهیه کرد. بسیاری از فعالان این حوزه، بدون مغازه و صرفاً با یک موتور یا خودرو شخصی، خدمات در محل ارائه می‌دهند و از هزینه‌های اجاره معاف‌اند.

در مجموع، تعمیرات فصلی در تهران، اگرچه وابسته به تقویم آب‌وهوایی است، اما در دوره‌های اوج تقاضا، یکی از پردرآمدترین شاخه‌های مشاغل فنی محسوب می‌شود. این حوزه، با سرمایه کم، مهارت متوسط و انعطاف‌پذیری بالا، می‌تواند برای جوانان جویای کار، یک مسیر اقتصادی و قابل رشد باشد، به‌شرط آن‌که با برنامه‌ریزی مالی، تبلیغات مؤثر و ارتقاء مهارت‌های تخصصی همراه شود.

چقدر زمان می برد تعمیرکار حرفه ای شویم؟

برای تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفه‌ای، مسیر آموزش بسته به صنف متفاوت است. در صنف موبایل، دوره‌های مهارت‌آموزی بین ۶ ماه تا ۱ سال کافی است. بسیاری از آموزشگاه‌ها دوره‌های فشرده برگزار می‌کنند و پس از آن، شاگردی در مغازه‌های پرتردد رایج است. در صنف خودرو، مسیر طولانی‌تر است. برای تخصص در برق خودرو یا گیربکس، معمولاً ۲ تا ۵ سال شاگردی یا کارآموزی لازم است. برخی تعمیرکاران از هنرستان‌های فنی یا دانشگاه‌های علمی کاربردی وارد این حوزه می‌شوند. در صنف لوازم خانگی، دوره‌های مهارت‌آموزی بین ۳ تا ۱۲ ماه کافی است، اما تجربه میدانی و کار عملی اهمیت بالایی دارد. در حوزه‌های صنعتی، مسیر ورود پیچیده‌تر است و نیاز به مدرک دانشگاهی، گواهی‌های تخصصی و تجربه کاری دارد.

سرمایه مورد نیاز تعمیرکاران

برخلاف مغازه‌داری که نیازمند سرمایه‌های میلیاردی است، ورود به شغل تعمیرات با سرمایه‌ای به‌مراتب کمتر ممکن است. برای راه‌اندازی یک واحد تعمیر موبایل، سرمایه‌ای تا ۲۵۰ میلیون تومان کافی است. این رقم شامل ابزار تخصصی، میز کار، تجهیزات تست و اجاره مغازه است. در پاساژهای تخصصی، اجاره مغازه بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان در ماه متغیر است. برای تعمیرگاه خودرو، سرمایه اولیه تا ۱.۵ میلیارد تومان لازم است. تجهیزات سنگین مانند جک، دستگاه دیاگ، ابزار مکانیکی و فضای کار، بخش عمده این هزینه را تشکیل می‌دهند. اجاره تعمیرگاه در مناطق صنعتی تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه است. برای تعمیر لوازم خانگی، سرمایه‌ای تا ۲۰۰ میلیون تومان کافی است. بسیاری از تعمیرکاران با مدل «در محل مشتری» فعالیت می‌کنند و نیازی به مغازه ندارند. در حوزه‌های صنعتی، سرمایه اولیه می‌تواند به بیش از ۱ میلیارد تومان برسد، بسته به نوع تجهیزات و مجوزهای لازم.

پلتفرم‌های خدماتی تعمیرات

در سال‌های اخیر، پلتفرم‌های خدماتی مانند «آچاره»، «خدمت از ما» یا «کاراباما» بستری برای فعالیت تعمیرکاران آنلاین فراهم کرده‌اند. این تعمیرکاران بدون نیاز به مغازه، با دریافت سفارش از طریق اپلیکیشن، به محل مشتری مراجعه می‌کنند. درآمد تعمیرکاران آنلاین بسته به تعداد سفارش، تخصص و امتیاز کاربری متفاوت است. برخی تعمیرکاران فعال در این پلتفرم‌ها، ماهانه بین ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان درآمد دارند. مزیت این مدل، حذف هزینه اجاره، تبلیغات و جذب مشتری است. اما چالش‌هایی مانند رقابت شدید، کمیسیون پلتفرم و نوسان سفارش‌ها نیز وجود دارد.

در مجموع، شغل تعمیرات با سرمایه اولیه کمتر، ریسک پایین‌تر و بازدهی قابل قبول، به یکی از مسیرهای جذاب برای جوانان تبدیل شده است. برخلاف مغازه‌داری که نیازمند سرمایه‌های سنگین و تحمل هزینه‌های جاری بالا است، تعمیرکاری با مهارت، ابزار مناسب و مدل کسب‌وکار منعطف، می‌تواند درآمدی پایدار و رو به رشد داشته باشد. با حمایت از آموزش‌های فنی، تسهیل مجوزها، و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، می‌توان شغل تعمیرات را به یکی از ستون‌های اقتصاد خرد تبدیل کرد، شغلی که نه‌تنها در برابر تورم مقاوم است، بلکه با خلق ارزش واقعی، به تقویت تولید و کاهش وابستگی به واردات کمک می‌کند.