در شرایطی که تورم مزمن اقتصاد ایران را فرا گرفته، مشاغل فنی و خدماتی مانند تعمیرات، به‌ویژه در حوزه‌های پرمصرف مانند موبایل، لوازم خانگی، خودرو و تجهیزات صنعتی، به یکی از مسیرهای جذاب کسب درآمد تبدیل شده‌اند. درآمد ماهانه برخی تعمیرکاران در تهران بین ۵۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان می‌رسد، آن‌هم با سرمایه‌ای به‌مراتب کمتر از یک میلیارد.

مونا موسوی: در شرایطی که تورم مزمن به یکی از پایدارترین ویژگی‌های اقتصاد ایران تبدیل شده، الگوی انتخاب شغل نیز دستخوش تغییرات بنیادین شده است. افراد دیگر صرفاً به دنبال امنیت شغلی یا علاقه‌مندی نیستند، بلکه به‌دنبال مشاغلی می‌گردند که بتوانند از نوسانات قیمتی و افزایش هزینه‌ها، نه‌تنها آسیب نبینند بلکه سود ببرند. در چنین فضایی، مشاغل خدماتی و فنی مانند تعمیرات، به‌ویژه در حوزه‌هایی که کالاهای مصرفی گران شده‌اند، به یکی از پناهگاه‌های اقتصادی طبقات متوسط و فنی‌کاران تبدیل شده‌اند. در شرایطی که خرید کالای نو برای بسیاری از خانوارها دشوار شده، تعمیر و نگهداری به گزینه اصلی تبدیل شده و همین موضوع، تقاضا برای خدمات تعمیراتی را به‌شدت افزایش داده است.

درآمد تعمیرکاران

درآمد تعمیرکاران بسته به نوع تخصص، محل فعالیت و مدل کسب‌وکار متفاوت است. تعمیرکار موبایل در مناطق پرتردد مانند جمهوری، علاالدین یا ستارخان، با مهارت در تعویض قطعات، تعمیر برد و نرم‌افزار، می‌تواند ماهانه بین ۵۰ تا ۸۰ میلیون تومان درآمد خالص داشته باشد. در دوره‌های نوسان ارزی، تقاضا برای تعمیر به‌جای تعویض گوشی افزایش می‌یابد و درآمد تعمیرکاران نیز جهش می‌کند. تعمیرکار خودرو، به‌ویژه در حوزه‌های تخصصی مانند برق خودرو، ECU، جلوبندی یا گیربکس، در مناطق صنعتی مانند شوش، یافت‌آباد یا تهران‌پارس، درآمدی تا ۱۵۰ میلیون تومان در ماه دارد.

برخی تعمیرگاه‌های تخصصی با قراردادهای شرکتی یا خدمات VIP، درآمدی فراتر از این رقم را تجربه می‌کنند. تعمیرکار لوازم خانگی، به‌ویژه در حوزه یخچال، ماشین لباسشویی و کولرهای گازی، در فصل‌های پرتقاضا مانند تابستان، درآمدی بیش از ۶۰ میلیون تومان دارد. تعمیرکارانی که با برندهای خاص یا نمایندگی‌ها همکاری دارند، درآمد بالاتری کسب می‌کنند. در حوزه‌های صنعتی یا اداری مانند پرینتر، دستگاه‌های CNC یا تجهیزات پزشکی، درآمد تعمیرکاران در صورت داشتن قراردادهای سازمانی، می‌تواند بین ۸۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان در ماه باشد، اما ورود به این حوزه نیازمند تخصص بالا و مجوزهای خاص است.

درآمد تعمیرات فصلی

یکی از شاخه‌های مهم و پرنوسان این حرفه، تعمیرات فصلی است؛ حوزه‌ای که با تغییرات آب‌وهوایی، تقاضا و درآمد آن به‌شدت متغیر می‌شود. تعمیرکاران کولرهای آبی و گازی، اسپیلت، پکیج، بخاری و شوفاژ، در ماه‌های خاصی از سال با موجی از سفارش‌ها مواجه می‌شوند و در سایر ماه‌ها، گاه با رکود کامل.

در فصل تابستان، تعمیرکاران کولرهای گازی و آبی، به‌ویژه در مناطق گرم‌تر تهران مانند جنوب شهر، با حجم بالایی از درخواست‌ها مواجه‌اند. در ماه‌های خرداد تا شهریور، درآمد این گروه می‌تواند به‌طور میانگین بین ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان در ماه برسد. تعمیرکارانی که به‌صورت مستقل یا از طریق پلتفرم‌های خدماتی فعالیت می‌کنند، در روزهای اوج گرما، روزانه تا ۱۰ سفارش را پاسخ می‌دهند. نصب، سرویس، شارژ گاز، تعویض قطعات و حتی مشاوره خرید، از جمله خدماتی است که در این فصل با نرخ‌های شناور ارائه می‌شود. برخی تعمیرکاران حرفه‌ای با سابقه بالا، در تابستان درآمدی معادل یک سال کاری در سایر مشاغل کسب می‌کنند.

در مقابل، با آغاز فصل سرما، تقاضا برای تعمیرات وسایل گرمایشی مانند پکیج، شوفاژ، بخاری و سیستم‌های گرمایش مرکزی افزایش می‌یابد. در ماه‌های مهر تا دی، تعمیرکاران پکیج و شوفاژ، به‌ویژه در مناطق شمالی و مرکزی تهران، با موجی از تماس‌ها مواجه‌اند. درآمد این گروه نیز در فصل سرد، بسته به تخصص و سرعت پاسخ‌گویی، بین ۴۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه متغیر است. تعمیرکارانی که در نصب و سرویس پکیج‌های دیواری یا زمینی تخصص دارند، معمولاً با برندهای خاص همکاری می‌کنند و نرخ خدمات آن‌ها بالاتر است.

برای تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفه‌ای در حوزه‌هایی مانند خودرو، موبایل یا لوازم خانگی، مسیر مهارت‌آموزی بین ۶ ماه تا ۵ سال طول می‌کشد. سرمایه اولیه برای راه‌اندازی یک واحد تعمیراتی بین ۵۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان است. در برخی حوزه‌ها، تعمیرکاران آنلاین با حذف هزینه اجاره و بهره‌گیری از پلتفرم‌های دیجیتال، درآمدی برابر یا حتی بیشتر از تعمیرکاران سنتی دارند

اما این رونق فصلی، با چالش‌هایی نیز همراه است. نخست، نوسان شدید درآمد در طول سال باعث می‌شود که تعمیرکاران فصلی نیازمند مدیریت مالی دقیق باشند. بسیاری از آن‌ها در فصل کم‌تقاضا، به مشاغل مکمل مانند نصب پنل‌های خورشیدی، تعمیرات عمومی یا همکاری با فروشگاه‌های تجهیزات گرمایشی و سرمایشی روی می‌آورند. دوم، رقابت در فصل‌های اوج بسیار شدید است و تعمیرکارانی که فاقد برند شخصی، تبلیغات مؤثر یا حضور در پلتفرم‌های آنلاین هستند، ممکن است سهم کمتری از بازار داشته باشند.

نکته مهم دیگر، وابستگی شدید این شاخه از تعمیرات به مهارت عملی و سرعت عمل است. مشتریان در فصل گرما یا سرما، تحمل تأخیر ندارند و تعمیرکارانی که بتوانند در کمتر از ۲۴ ساعت پاسخ‌گو باشند، معمولاً درآمد بالاتری کسب می‌کنند. همچنین، سرمایه اولیه برای ورود به این حوزه نسبتاً پایین است؛ با حدود ۳۰ تا ۸۰ میلیون تومان می‌توان ابزارهای لازم برای تعمیر کولر یا پکیج را تهیه کرد. بسیاری از فعالان این حوزه، بدون مغازه و صرفاً با یک موتور یا خودرو شخصی، خدمات در محل ارائه می‌دهند و از هزینه‌های اجاره معاف‌اند.

در مجموع، تعمیرات فصلی در تهران، اگرچه وابسته به تقویم آب‌وهوایی است، اما در دوره‌های اوج تقاضا، یکی از پردرآمدترین شاخه‌های مشاغل فنی محسوب می‌شود. این حوزه، با سرمایه کم، مهارت متوسط و انعطاف‌پذیری بالا، می‌تواند برای جوانان جویای کار، یک مسیر اقتصادی و قابل رشد باشد، به‌شرط آن‌که با برنامه‌ریزی مالی، تبلیغات مؤثر و ارتقاء مهارت‌های تخصصی همراه شود.

چقدر زمان می برد تعمیرکار حرفه ای شویم؟

برای تبدیل شدن به یک تعمیرکار حرفه‌ای، مسیر آموزش بسته به صنف متفاوت است. در صنف موبایل، دوره‌های مهارت‌آموزی بین ۶ ماه تا ۱ سال کافی است. بسیاری از آموزشگاه‌ها دوره‌های فشرده برگزار می‌کنند و پس از آن، شاگردی در مغازه‌های پرتردد رایج است. در صنف خودرو، مسیر طولانی‌تر است. برای تخصص در برق خودرو یا گیربکس، معمولاً ۲ تا ۵ سال شاگردی یا کارآموزی لازم است. برخی تعمیرکاران از هنرستان‌های فنی یا دانشگاه‌های علمی کاربردی وارد این حوزه می‌شوند. در صنف لوازم خانگی، دوره‌های مهارت‌آموزی بین ۳ تا ۱۲ ماه کافی است، اما تجربه میدانی و کار عملی اهمیت بالایی دارد. در حوزه‌های صنعتی، مسیر ورود پیچیده‌تر است و نیاز به مدرک دانشگاهی، گواهی‌های تخصصی و تجربه کاری دارد.

سرمایه مورد نیاز تعمیرکاران

برخلاف مغازه‌داری که نیازمند سرمایه‌های میلیاردی است، ورود به شغل تعمیرات با سرمایه‌ای به‌مراتب کمتر ممکن است. برای راه‌اندازی یک واحد تعمیر موبایل، سرمایه‌ای تا ۲۵۰ میلیون تومان کافی است. این رقم شامل ابزار تخصصی، میز کار، تجهیزات تست و اجاره مغازه است. در پاساژهای تخصصی، اجاره مغازه بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان در ماه متغیر است. برای تعمیرگاه خودرو، سرمایه اولیه تا ۱.۵ میلیارد تومان لازم است. تجهیزات سنگین مانند جک، دستگاه دیاگ، ابزار مکانیکی و فضای کار، بخش عمده این هزینه را تشکیل می‌دهند. اجاره تعمیرگاه در مناطق صنعتی تا ۱۰۰ میلیون تومان در ماه است. برای تعمیر لوازم خانگی، سرمایه‌ای تا ۲۰۰ میلیون تومان کافی است. بسیاری از تعمیرکاران با مدل «در محل مشتری» فعالیت می‌کنند و نیازی به مغازه ندارند. در حوزه‌های صنعتی، سرمایه اولیه می‌تواند به بیش از ۱ میلیارد تومان برسد، بسته به نوع تجهیزات و مجوزهای لازم.

پلتفرم‌های خدماتی تعمیرات

در سال‌های اخیر، پلتفرم‌های خدماتی مانند «آچاره»، «خدمت از ما» یا «کاراباما» بستری برای فعالیت تعمیرکاران آنلاین فراهم کرده‌اند. این تعمیرکاران بدون نیاز به مغازه، با دریافت سفارش از طریق اپلیکیشن، به محل مشتری مراجعه می‌کنند. درآمد تعمیرکاران آنلاین بسته به تعداد سفارش، تخصص و امتیاز کاربری متفاوت است. برخی تعمیرکاران فعال در این پلتفرم‌ها، ماهانه بین ۲۰ تا ۷۰ میلیون تومان درآمد دارند. مزیت این مدل، حذف هزینه اجاره، تبلیغات و جذب مشتری است. اما چالش‌هایی مانند رقابت شدید، کمیسیون پلتفرم و نوسان سفارش‌ها نیز وجود دارد.

در مجموع، شغل تعمیرات با سرمایه اولیه کمتر، ریسک پایین‌تر و بازدهی قابل قبول، به یکی از مسیرهای جذاب برای جوانان تبدیل شده است. برخلاف مغازه‌داری که نیازمند سرمایه‌های سنگین و تحمل هزینه‌های جاری بالا است، تعمیرکاری با مهارت، ابزار مناسب و مدل کسب‌وکار منعطف، می‌تواند درآمدی پایدار و رو به رشد داشته باشد. با حمایت از آموزش‌های فنی، تسهیل مجوزها، و توسعه زیرساخت‌های دیجیتال، می‌توان شغل تعمیرات را به یکی از ستون‌های اقتصاد خرد تبدیل کرد، شغلی که نه‌تنها در برابر تورم مقاوم است، بلکه با خلق ارزش واقعی، به تقویت تولید و کاهش وابستگی به واردات کمک می‌کند.

 

وضعیت فعلی بازار تعمیرات آنلاین / هشدار مراقب گرانفروشی ها و سوداگری باشید!

در سال‌های اخیر، با گسترش پلتفرم‌های آنلاین معرفی تعمیرکاران لوازم خانگی، انتظار می‌رفت این بازار به سمت شفافیت، استانداردسازی و افزایش کیفیت و حتی کاهش هزینه خدمات حرکت کند. اما واقعیت نشان می‌دهد که این حوزه به یکی از پرچالش‌ترین بخش‌های خدمات شهری تبدیل شده است، به طوری که هزینه‌های دستمزد به شکل غیرمنطقی افزایش یافته و نبود نظارت کافی، زمینه سوءاستفاده برخی تعمیرکاران را فراهم کرده اتا جایی که با دیدن وضعیت دستگاه تلویزیون و یخچال و … هزینه حداقل ۲ میلیون تومانی به اسم سرویس دریافت می کنند در حالی که تعمیراتی انجام نشده باشد.

یکی از مشکلات اصلی، هزینه‌های پایه‌ای غیرمنطقی است. حتی اگر تعمیرکار هیچ اقدامی انجام ندهد، مشتری باید رقمی حدود ۵۰۰ هزار تومان تحت عنوان «هزینه ایاب و ذهاب» یا «هزینه اسنپ» پرداخت کند؛ در حالی که بسیاری از تعمیرکاران با خودرو شخصی تردد می‌کنند و این مبلغ عملاً سود خالص برای آن‌ها محسوب می‌شود.

روش دیگر سوءاستفاده، خارج کردن قطعه‌ای از لوازم خانگی مانند کمپرسور یا بخش گاز یخچال به بهانه تعمیر یا شارژ است. این اقدام علاوه بر ایجاد نگرانی برای مشتری، زمینه‌ساز دریافت هزینه‌های سنگین می‌شود. در بسیاری موارد نیز تعمیرکار پس از باز کردن دستگاه و بررسی سطحی، بدون انجام تعمیر واقعی یا حتی شارژ، مبلغی بین ۲ تا ۵ میلیون تومان به عنوان «سرویس» یا «تعویض قطعه» مطالبه می‌کند.

تعمیرکاران معمولاً چند قطعه یدکی همراه دارند تا در صورت امکان، تعویضی انجام دهند و هزینه را چند برابر کنند. حتی اگر قطعه‌ای تعویض نشود، هزینه سرویس همچنان سنگین باقی می‌ماند. این رفتارها باعث شده مشتریان در برابر هزینه‌های غیرقابل پیش‌بینی و نجومی قرار گیرند.

بازار تعمیرات آنلاین لوازم خانگی در ایران که قرار بود با گسترش پلتفرم‌ها به سمت شفافیت و کاهش هزینه‌ها حرکت کند، امروز به یکی از پرچالش‌ترین عرصه‌های خدمات شهری بدل شده است. دستمزدهای غیرمنطقی، دریافت هزینه‌های پایه‌ای حتی بدون انجام کار، تعویض‌های غیرضروری و نبود نظام صنفی مشخص، این حوزه را به بستری برای سوءاستفاده و سوداگرانه شدن بدل کرده است

دلایل افزایش هزینه‌ها

نبود تعرفه رسمی و نظارت صنفی یکی از مهم‌ترین دلایل این وضعیت است. برخلاف صنوف سنتی، تعمیرات آنلاین فاقد نرخ‌نامه مشخص هستند و هر تعمیرکار بر اساس شرایط خود قیمت‌گذاری می‌کند.

از سوی دیگر، وابستگی مشتری به تخصص تعمیرکار نقش مهمی دارد. لوازم خانگی مانند یخچال و تلویزیون دستگاه‌هایی پیچیده‌اند و مردم عادی توانایی رفع مشکلات ساده مانند تنظیمات یا شارژ گاز را ندارند؛ همین وابستگی، قدرت چانه‌زنی مشتری را کاهش می‌دهد.

افزایش قیمت لوازم خانگی نیز عامل دیگری است. با توجه به گرانی شدید کالاهای خانگی، مشتریان ترجیح می‌دهند هزینه‌های سنگین تعمیر را بپردازند تا مجبور به خرید دستگاه جدید نشوند. این شرایط به سود تعمیرکاران تمام می‌شود.

بازار آنلاین نیز بدون کنترل کافی فعالیت می‌کند. پلتفرم‌های معرفی تعمیرکار بیشتر نقش واسطه دارند و مسئولیتی در قبال کیفیت خدمات یا نرخ‌گذاری نمی‌پذیرند. همین خلأ نظارتی، زمینه‌ساز رشد رفتارهای سوداگرانه شده است.

 

نبود صنف مشخص برای تعمیرات آنلاین

اگرچه اتحادیه‌ها و صنوف سنتی تعمیرکاران لوازم خانگی وجود دارند، اما خدمات آنلاین در چارچوب مشخصی ساماندهی نشده‌اند. پلتفرم‌های معرفی تعمیرکار بیشتر نقش واسطه دارند و مسئولیتی در قبال کیفیت خدمات یا نرخ‌گذاری نمی‌پذیرند. همین خلأ باعث شده تخلفات گسترده‌ای رخ دهد؛ از دریافت هزینه‌های غیرواقعی تا تعویض قطعات غیرضروری.

به بیان دیگر، صنف مشخصی برای رسیدگی به تخلفات تعمیرات آنلاین وجود ندارد و شکایات مردمی معمولاً به نتیجه نمی‌رسد. این وضعیت اعتماد عمومی به خدمات آنلاین را به‌شدت کاهش داده و زمینه‌ساز رشد بازار سیاه شده است.

برای ساماندهی این بازار، تدوین تعرفه رسمی ضروری است. وزارت صمت و اتحادیه‌های مرتبط باید نرخ‌نامه‌ای شفاف برای انواع خدمات تعمیرات لوازم خانگی منتشر کنند تا از دریافت هزینه‌های غیرمنطقی جلوگیری شود.

ایجاد نظام صنفی ویژه خدمات آنلاین نیز اهمیت دارد. لازم است اتحادیه‌ای مستقل یا زیرمجموعه اتحادیه تعمیرکاران برای ساماندهی خدمات آنلاین تشکیل شود تا تخلفات این حوزه به‌طور مشخص پیگیری شود.

پلتفرم‌های آنلاین باید ملزم به ارائه فاکتور رسمی و ثبت هزینه‌ها شوند تا شفافیت در معاملات ایجاد شود. همچنین ایجاد سامانه شکایت مردمی می‌تواند امکان گزارش تخلفات و پیگیری سریع را فراهم کند.

آگاهی‌بخشی عمومی نیز نقش مهمی دارد. آموزش مردم درباره مشکلات رایج و روش‌های ساده سرویس دستگاه‌ها می‌تواند وابستگی به تعمیرکاران را کاهش دهد. در کنار این اقدامات، اعطای مجوز رسمی و رتبه‌بندی تعمیرکاران حرفه‌ای، بازار را از افراد غیرمتخصص پالایش خواهد کرد.

 

پیامدهای اجتماعی و اقتصادی

این وضعیت پیامدهای گسترده‌ای دارد. نخستین پیامد، بی‌اعتمادی عمومی است. مشتریان پس از تجربه هزینه‌های نجومی، اعتماد خود را به تعمیرکاران و حتی پلتفرم‌های آنلاین از دست می‌دهند.

پرداخت چند میلیون تومان برای تعمیر یک وسیله، فشار مضاعفی بر بودجه خانوار وارد می‌کند و به افزایش فشار اقتصادی بر خانواده‌ها منجر می‌شود. درواقع افزایش غیر متعارف هزینه‌های تعمیرات فشار مضاعفی بر خانوارها در شرایط تورمی، منجر به تغییر نگاه جامعه به اصناف به ویژه خدماتی ها می شود.

نبود نظارت همچنین باعث شده برخی افراد غیرمتخصص وارد این بازار شوند و با تبلیغات آنلاین، هزینه‌های سنگین دریافت کنند؛ این موضوع به رشد بازار سیاه تعمیرات دامن زده است.از این رو رفتارهای سوداگرانه به تضعیف جایگاه صنفی تعمیرکاران منجر شده است. صنفی که می‌توانست با استانداردسازی خدمات اعتبار خود را تثبیت کند، اکنون بخشی از اعتماد اجتماعی را از دست داده است.

 

تعمیرات آنلاین لوازم خانگی در کشورهای توسعه‌یافته

تعمیرات آنلاین لوازم خانگی در کشورهای توسعه‌یافته به یکی از بخش‌های مهم خدمات شهری تبدیل شده است. آنها با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین توانسته‌اند این خدمات را به سطحی استاندارد و شفاف برسانند. برخلاف وضعیت ایران که هنوز تعرفه مشخص و نظارت صنفی وجود ندارد، در بسیاری از کشورها تعمیرات آنلاین با سازوکارهای دقیق و مبتنی بر فناوری انجام می‌شود و همین امر باعث شده این خدمات به یکی از پرطرفدارترین گزینه‌ها برای شهروندان تبدیل شود.

درواقع در کشورهای پیشرفته، تعمیرکاران از ابزارهای دیجیتال برای عیب‌یابی سریع استفاده می‌کنند. فناوری‌های هوشمند و نرم‌افزارهای موبایلی به آن‌ها امکان می‌دهد پیش از مراجعه حضوری، مشکل دستگاه را از راه دور بررسی کنند. این شیوه نه‌تنها زمان تعمیر را کاهش می‌دهد، بلکه از هزینه‌های اضافی نیز جلوگیری می‌کند.

علاوه بر این، سیستم‌های مدیریت دیجیتال برای زمان‌بندی و هماهنگی با مشتریان به کار گرفته می‌شود. مشتریان می‌توانند از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت، زمان مراجعه تعمیرکار را انتخاب کنند و وضعیت تعمیر را به‌صورت لحظه‌ای پیگیری نمایند. این سطح از مدیریت هوشمند، تجربه‌ای کارآمد و قابل اعتماد برای مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است.

از سوی دیگر، بسیاری از شرکت‌ها از پایش و مانیتورینگ از راه دور استفاده می‌کنند. دستگاه‌های هوشمند به شبکه متصل‌اند و در صورت بروز مشکل، هشدارهایی برای شرکت خدماتی ارسال می‌شود. این امکان باعث می‌شود تعمیرات پیشگیرانه انجام شود و از خرابی‌های بزرگ جلوگیری گردد. در واقع، تعمیرکاران پیش از آنکه مشکل به مرحله بحرانی برسد، وارد عمل می‌شوند.

 

دلایل ترجیح مردم به سرویس آنلاین

مردم در کشورهای توسعه‌یافته به دلایل متعددی سرویس آنلاین را ترجیح می‌دهند. نخستین دلیل، شفافیت قیمت‌ها است. سامانه‌های آنلاین هزینه‌ها را پیش از انجام کار اعلام می‌کنند و مشتری می‌تواند آن‌ها را مقایسه کند. این شفافیت باعث می‌شود اعتماد عمومی به خدمات افزایش یابد.

دلیل دوم، سرعت و سهولت دسترسی است. تنها با چند کلیک، تعمیرکار متخصص در محل حاضر می‌شود و نیازی به جست‌وجوی طولانی یا تماس‌های متعدد نیست.

سومین عامل، اعتماد و ضمانت خدمات است. شرکت‌های معتبر خدمات آنلاین معمولاً ضمانت تعمیر ارائه می‌دهند و مشتری در صورت نارضایتی می‌تواند شکایت خود را ثبت کند. این ضمانت، امنیت خاطر بیشتری برای مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند.

چهارمین دلیل، پوشش گسترده و تخصصی است. با پیچیده‌تر شدن لوازم خانگی مدرن، نیاز به تعمیرکاران متخصص بیشتر شده است. سرویس‌های آنلاین امکان دسترسی سریع به متخصصان حوزه‌های مختلف را فراهم می‌کنند و همین امر کیفیت خدمات را ارتقا می‌دهد.

پنجمین عامل، کاهش هزینه‌های جانبی است. مدیریت هوشمند و جلوگیری از مراجعات غیرضروری باعث می‌شود هزینه‌ها برای مشتریان کمتر شود و خدمات مقرون‌به‌صرفه‌تر ارائه گردد.

مدل جهانی تعمیرات آنلاین نشان می‌دهد که فناوری و شفافیت دو رکن اصلی موفقیت این خدمات هستند. ترکیب عیب‌یابی دیجیتال، مدیریت هوشمند زمان، پایش از راه دور و ضمانت خدمات، تجربه‌ای متفاوت برای مصرف‌کنندگان ایجاد کرده است. در مقابل، نبود چنین سازوکارهایی در ایران باعث شده بازار تعمیرات آنلاین با مشکلاتی مانند دستمزدهای نجومی، نبود تعرفه رسمی و ضعف نظارت مواجه شود. تجربه جهانی نشان می‌دهد که اگر ایران نیز به سمت ایجاد سامانه‌های شفاف، نظارت صنفی و بهره‌گیری از فناوری‌های هوشمند حرکت کند، می‌تواند اعتماد عمومی را بازسازی کرده و بازار خدمات تعمیرات را به سطحی استاندارد برساند.

 

راهکارهای پیشنهادی

برای ساماندهی این بازار، تدوین تعرفه رسمی ضروری است. وزارت صمت و اتحادیه‌های مرتبط باید نرخ‌نامه‌ای شفاف برای انواع خدمات تعمیرات لوازم خانگی منتشر کنند. نظارت بر پلتفرم‌های آنلاین نیز اهمیت دارد. سامانه‌های معرفی تعمیرکار باید ملزم به ارائه فاکتور رسمی و ثبت هزینه‌ها شوند. ایجاد سامانه شکایت مردمی می‌تواند امکان گزارش تخلفات و پیگیری سریع را فراهم کند.

آگاهی‌بخشی عمومی نیز نقش مهمی دارد. آموزش مردم درباره مشکلات رایج و روش‌های ساده تنظیم یا سرویس دستگاه‌ها می‌تواند وابستگی به تعمیرکاران را کاهش دهد. در کنار این اقدامات، حمایت از تعمیرکاران متخصص از طریق نظام رتبه‌بندی و اعطای مجوز رسمی، بازار را از افراد غیرمتخصص پالایش خواهد کرد.

بنابراین بازار تعمیرات لوازم خانگی در ایران، به‌ویژه در بستر آنلاین، به دلیل نبود نظارت و تعرفه مشخص، به عرصه‌ای برای دریافت دستمزدهای نجومی تبدیل شده است. از هزینه‌های پایه‌ای غیرمنطقی تا تعویض‌های غیرضروری، همه نشان‌دهنده ضعف ساختار نظارتی و صنفی است. اگرچه مردم به دلیل گرانی کالاها ناچار به پذیرش این هزینه‌ها هستند، اما ادامه این روند می‌تواند اعتماد عمومی را به‌طور کامل از بین ببرد. تنها با تدوین قوانین شفاف، نظارت جدی و آموزش عمومی می‌توان این بازار را سامان داد و از تبدیل شدن آن به یک حوزه سوداگرانه جلوگیری کرد.