سهام خزانه یکی از ابزارهای مهم مالی در شرکت‌هاست که به آن‌ها امکان کاهش سهام شناور، مدیریت نقدینگی و ارسال سیگنال‌های مثبت به بازار را می‌دهد. این سهام که از سوی شرکت بازخرید می‌شود، تأثیر مستقیمی بر ارزش حقوق صاحبان سهام دارد و می‌تواند نشان‌دهنده خوش‌بینی هیئت‌مدیره نسبت به آینده قیمتی سهام باشد.

به گزارش سرمایه فردا، سهام شرکت‌ها را می‌توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد: سهام قابل معامله در بازار بورس توسط عموم مردم و سهام مدیریتی که در اختیار مالکان و سهامداران عمده قرار دارد و تنها در شرایط خاص قابل معامله است. بخشی از سهام که در بازار سهام دادوستد می‌شود، به سهام شناور آزاد معروف است. هرچه میزان شناوری یک سهم بیشتر باشد، کارایی و عمق معاملات آن افزایش می‌یابد و احتمال دستکاری قیمت کاهش پیدا می‌کند.

اما زمانی که یک شرکت بخشی از سهام شناور خود را مجدداً خریداری کند، به آن سهام خزانه گفته می‌شود. این اقدام به شرکت اجازه می‌دهد تا حجم سهام شناور را کاهش داده و بخشی از مالکیت سهام را بازپس گیرد. از آنجا که این سهام در اختیار سهامداران عمومی نیست، در پرداخت سود سهام و محاسبه سود هر سهم (EPS) لحاظ نمی‌شود. همچنین، این سهام در ترازنامه مالی شرکت، در بخش حقوق صاحبان سهام ثبت می‌شود و به دلیل بازخرید آن، ارزش حقوق صاحبان سهام به اندازه مبلغ پرداخت‌شده برای خرید سهام خزانه کاهش می‌یابد.

مقررات مربوط به سهام خزانه در کشورهای مختلف متفاوت و اغلب سختگیرانه است. در ایالات متحده، شرکت‌ها از گذشته تاکنون مجاز به بازخرید سهام خود بوده‌اند، اما در کشورهایی مانند ایران، این روند تا سال‌ها ممنوع بود. پیش از سال ۱۳۹۴، ماده ۱۹۸ قانون تجارت بازخرید سهام توسط شرکت‌ها را غیرقانونی می‌دانست، اما در سال ۱۳۹۴ این قانون اصلاح شد. مطابق بند «ب» ماده ۲۸ قانون مذکور، شرکت‌ها اجازه یافتند تا سقف ۱۰ درصد از سهام خود را خریداری و تحت عنوان سهام خزانه نگهداری کنند. البته تا زمانی که این سهام در اختیار شرکت باشد، فاقد حق رأی خواهد بود. همچنین، برای خرید و فروش سهام خزانه، شرکت موظف است تصویب هیئت‌مدیره را دریافت کند و سپس تصمیمات مربوطه را به سهامداران اطلاع دهد. معاملات این نوع سهام مشابه روش‌های دادوستد سهام عادی انجام می‌شود.

سهام خزانه می‌تواند نشانه‌ای مثبت برای آینده قیمتی سهام باشد. زمانی که هیئت‌مدیره تشخیص دهد که سهام شرکت کمتر از ارزش ذاتی آن معامله می‌شود یا دیدگاه مثبتی نسبت به آینده قیمت سهم داشته باشد، ممکن است به بازخرید سهام اقدام کند. این موضوع معمولاً منجر به روند افزایشی قیمت سهام می‌شود. علاوه بر این، بازخرید سهام میزان نقدشوندگی را افزایش می‌دهد و می‌تواند تعادل قیمت را حفظ کند. در مجموع، تصمیمات بازخرید می‌تواند سیگنالی مثبت از سوی هیئت‌مدیره تلقی شده و نشانه‌ای از بهبود سودآوری شرکت در آینده باشد.