حمل کانتینر روزگاری در بین بنادر ایران تا چین به صورت انحصاری در اختیار کشتیرانی جمهوری اسلامی بود اما حالا بدون قیمت رقابتی از کانتینر خبری نیست.

به گزارش سرمایه فردا: همه می‌دانیم مبنای محاسبه درآمد/ هزینه خطوط کشتیرانی فعال در ایران (به جز هزینه‌های اداری دفاتر داخلی ایران) به دلار است. نرخ حمل کانتینر براساس شاخص‌های مختلف از جمله شاخص شانگهای به‌عنوان یکی‌از دو بندر بزرگ کانتینری جهان اعلام می‌شود. برای مثال چندی قبل نرخ حمل هر TEU کانتینر از شانگهای یا کینگدائو چین به بندر شهید رجایی حدود ۲۵۸۰ دلار و برای یک کانتینر ۴۰ فوت ۳۸۰۰ دلار بود که این نرخ با توجه به تقاضای زیاد تخفیف ندارد. تعیین نرخ نیز مانند قیمت ارز و طلا به‌صورت روزانه یا هفتگی است.

نکته مهم و قابل توجه اینجاست که وقتی کانتینر از چین هر مبدا دیگری به مقصد بنادر ایران رسید به‌دلیل منفی بودن تراز واردات- صادرات کشورمان و دلایل دیگر تقاضای آنچنانی برای حمل کالا از مبدا بنادر ایران برای برای کانتینری وجود ندارد در نتیجه لاینرها که ناچار به برگرداندن کانتینرهای خالی قبلی هستند و مبجورند برای جلوگیری از تحمیل هزینه انتقال کانتینر از بارانداز ترمینال به داخل کشتی THC و انبارداری و … به مشتریان خود یکسری آفر بدهند از جمله نرخ صفر‌. یعنی مشتری هزینه‌ای بابت حمل کانتینر به چین پرداخت نمی‌کند اما هزینه انتقال کانتینر به کشتی و انبارداری ترمینال را که هر TEU حدود ۲۰۰ تا ۴۸۰ دلار است را پرداخت می‌کند در نتیجه هزینه سوخت و خدمه کشتی (فنی+بازرگانی)تا حدود تأمین می‌شود.

توجه داشته باشیم که ورود و پهلوگیری کشتی‌های پرچم ایران یا کشتیرانی جمهوری.ا.ا به اکثر بنادر چین از اردیبهشت ۱۳۹۹ ممنوع است و کشتیرانی ناچار به اجاره کشتی چینی و بارگیری STS است که هزینه زیادی تحمیل می‌کند.

بازار حمل کانتینر از دست کشتیرانی جمهوری اسلامی خارج شد؟

بازار کشتیرانی جمهوری ج.ا.ا در حمل کانتینر مدت‌هاست از وضعیت انحصار خارج شده‌است. برای مثال بیشتر پتروشیمی‌های مستقر در استان خوزستان سال‌هاست که بارهای خود به لاینر ادمیرال می‌دهند چون موسسان ادمیرال اهل استان خوزستان هستند و … با این حال کشتیرانی ج.ا.ا بیش‌از ۸۵ درصد کانتینر ورودی به ایران را حمل می‌کند اما با توجه به حضور لاینرهای جدید توسط شرکت‌های خصوصی و اضافه شدن شناورهای حمل کانتینر به ناوگان آنها عملا امکان تهدید بازار کشتیرانی ج.ا.ا وجود دارد. در نتیجه کشتیرانی نمی‌تواند بدون درنظر گرفتن تکنیک‌های بازار جهانی تعیین و ارایه نرخ به رقابت با سایر لاینرها بپردازد. کشتیرانی یک سرویس است و برخلاف شرکت‌های محصول محور که معمولا برای تولیدات آنها تقاضای زیادی وجود دارد و مشتریان مثلا برای خرید محصولات پتروشیمی با مشتقات نفتی باید به بورس کالا مراجعه کنند. اما در حوزه کشتیرانی آنقدر رقابت شدید وجود دارد که چند سنت تفاوت در ارائه نرخ باعث پایان عمر وفاداری مشتری می‌شود.

درباره کشتی‌های فله‌بر موضوع متفاوت است که در فرصتی دیگر اگر اعضای گروه لازم دانستید عرض می‌کنم.