بورس پس از ماه‌ها رکود، رشد آرام را تجربه کرد و گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها و آرامش نسبی سیاسی، امید تازه‌ای به سهامداران داده، اما نرخ بهره ۴۰ درصدی و بودجه ضعیف مانع ورود پول است.

به گزارش سرمایه فردا، بورس در هفته‌های اخیر از فضای منفی فاصله گرفته و نشانه‌هایی از رشد را تجربه می‌کند. هرچند این روند آرام و تدریجی است، اما امیدواری به تداوم آن در زمستان افزایش یافته است. با این حال، سایه سنگین نرخ بهره ۴۰ درصدی و چالش‌های بودجه‌ای همچنان مانع از شکل‌گیری یک رالی پرشتاب در بورس هستند.

علیرضا سادات کارشناس بازار سرمایه در گفتگو با خبرنگار بازار گفت: بازار سرمایه ایران در ابتدای زمستان، در وضعیتی دوگانه قرار دارد؛ از یک سو انتشار گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها، آرامش نسبی سیاسی و اخبار مثبت صنایع، امید تازه‌ای به سهامداران داده است. از سوی دیگر، نرخ بهره بی‌سابقه و فشار عرضه اوراق دولتی، همچون دیواری بلند در برابر رشد سریع بازار ایستاده‌اند. در چنین شرایطی، بورس بیش از هر زمان دیگری به روند دلار و تورم توجه می کند. البته نباید فراموش کرد که اصلاحات ساختاری و بودجه‌ای می‌تواند مسیر پایدار و رو به رشد بورس را رقم بزند.

علیرضا سادات معتقد است که بازار سرمایه ایران در ابتدای زمستان در وضعیتی دوگانه قرار دارد؛ امید تازه از گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها و اخبار مثبت صنایع، اما دیواری بلند از نرخ بهره و اوراق دولتی در برابر رشد سریع بازار

وی درباره چشم‌انداز بازار سرمایه افزود: پیش‌بینی قطعی درباره آینده بازار دشوار است، اما می‌توان گفت بورس از فضای منفی فاصله گرفته و روندی رو به بهبود را آغاز کرده است. هرچند این مسیر یکنواخت نیست، اما شرایط فعلی نشان‌دهنده اوضاع نسبتاً مناسب بازار است و می‌توان با انتظارات معقول، به آینده در ماه پایانی پاییز خوش‌بین بود.

سادات تاکید کرد: روند صعودی بازار در سایه کاهش اخبار تنش‌زا و آرامش نسبی سیاسی آغاز شد و همچنان ادامه دارد. معاملات مثبت اخیر، انتشار گزارش‌های مطلوب شرکت‌ها، اخبار امیدوارکننده از صنایع مختلف و نشانه‌هایی از بهبود سودآوری بورس، همگی به تقویت امید در بازار کمک کرده‌اند. این تحولات موجب شده تقاضا با احتیاط اما پیوسته در مسیر صعود حرکت کند.

وی تاکید کرد: همچنین باید توجه داشت در شرایطی که ریسک‌های سیاسی بزرگ کاهش یافته، و دلار جهشی بالا رفته اخبار بنیادی نقش اصلی را در جهت‌دهی بازار ایفا می‌کنند. گزارش پالایشگاه‌ها با تخفیف معاملاتی، حذف عوارض در پتروشیمی، آغاز معاملات تالار دوم فولاد، بهبود گزارش‌های سایپا و چشم‌انداز مثبت بانک‌ها، همگی محرک‌هایی برای رشد بازار بوده‌اند.

این کارشناس تصریح کرد: با وجود این روند مثبت، جریان نقدینگی قدرتمند هنوز وارد بازار نشده و سرمایه‌گذاران بزرگ با احتیاط نظاره‌گرند. اما ورود گسترده نقدینگی نیازمند اخبار قطعی و مثبت در سطح کلان اقتصادی و بودجه‌ای است. چراکه بسیاری نگران اثر مالیات بر حاشیه سود شرکت‌ها در سال آینده هستند.

این کارشناس تصریح کرد: شفاف‌تر شدن ابعاد لایحه بودجه و انتشار گزارش‌های ۹ ماهه و تلفیقی شرکت‌ها در هفته‌های جاری می‌تواند مسیر بازار را روشن‌تر کند. البته ریسک قطعی گاز در زمستان همچنان تهدیدی جدی برای صنایع و نمادهاست.

سادات با تاکید بر اینکه نمی توان رفتار سیاستگذاران را پیش‌بینی کرد و این اثر مخربی بر اقتصاد دارد، گفت: آشفتگی اخیر در بازار نهاده‌های دامی بار دیگر نشان داد سیاست‌های اشتباه گذشته مانند ارز ترجیحی، هزینه‌های سنگینی بر اقتصاد تحمیل کرده‌اند. همزمان، نرخ بهره اوراق دولتی برای نخستین‌بار به مرز ۴۰ درصد رسیده است؛ عاملی که بازارهای مالی را «یخ‌زده» و مانع رشد سریع بورس شده است. عرضه بی‌رویه اوراق دولتی و پیش‌بینی انتشار بیش از ۹۰۰ هزار میلیارد تومان اوراق در بودجه، فشار مضاعفی بر بازار وارد خواهد کرد.

اثرات سیاست‌های غیرواقعی بودجه

در حال حاضر تنها راه کاهش نرخ بهره و ایجاد فضای رشد پایدار، ارائه بودجه‌ای متعادل و واقعی است که درآمدهای ارزی و انرژی را بر مبنای قیمت‌های واقعی، شناسایی، هزینه‌ها را کنترل کند و انتشار اوراق را کاهش دهد. تحقق چنین سناریویی می‌تواند نرخ ارز را تثبیت کرده و زمینه رشد پایدار بورس را فراهم آورد. در مقابل، تداوم سیاست‌های غیرواقعی، پایبندی به ارز ترجیحی، طفره رفتن از اصلاح قیمت انرژی و ادامه انتشار بی‌رویه اوراق، می‌تواند اقتصاد کلان را با بحران‌های عمیق‌تر مواجه کند و بازار سرمایه را بیش از دیگران تحت فشار قرار دهد.

به گفته جواد روحی بودجه ۱۴۰۵ برای بورس همزمان حامل سیگنال‌های تورمی و انقباضی است و تا زمانی که اصلاحات بودجه‌ای و واقعی‌سازی ارزی رخ ندهد، بورس بیش از آنکه صحنه رالی‌های پرشتاب باشد، میدان مدیریت ریسک هوشمند خواهد بود

جواد روحی کارشناس اقتصادی به بازار گفت: بودجه ۱۴۰۵ برای بورس همزمان حامل سیگنال‌های تورمی و انقباضی است، تورم وارداتی و انرژی، در کنار انقباض مالی ناشی از اوراق و نرخ بهره بالا وجود دارد در نتیجه، بازاری با رشد اسمی محدود، تفکیک‌پذیری شدید صنایع و سقف ارزش‌گذاری پایین خواهیم داشت. مسیر بهتر تنها از اصلاحات بودجه‌ای می‌گذرد با کاهش شدت انتشار اوراق، شفافیت در انرژی و واقعی‌سازی ارزی همراه با سیاست‌های حمایتی هدفمند. تا زمانی که این گره‌ها باز نشوند، بورس ۱۴۰۵ بیش از آنکه صحنه رالی‌های پرشتاب باشد، میدان انتخاب‌های دقیق و مدیریت ریسک هوشمند خواهد بود.

وی افزود: در تصویر کلان، جهت‌گیری اصلی بودجه بر افزایش درآمدهای ریالی از طریق نرخ‌های بالاتر مبنا، تعرفه‌ها و انرژی و همچنین اتکا به اوراق برای پوشش کسری استوار است؛ که به‌جای مهار ساختاری تورم، بر تأمین منابع فوری تمرکز دارد. این سیاست‌ها از چند کانال بر بورس اثر می‌گذارند. نخست، قیمت‌گذاری ارزی و تعرفه‌ای است که با افزایش نرخ‌های مبنا، هزینه واردات و مواد اولیه بالا می‌رود و فشار مستقیمی بر حاشیه سود صنایع واردات‌محور وارد می‌کند. دوم، سیاست انرژی است که با رشد نرخ تسعیر و قیمت خوراک و سوخت، بهای تمام‌شده در پالایش، پتروشیمی، فولاد، سیمان و حمل‌ونقل افزایش می‌یابد. سوم، سیاست مالی و پولی است که با انتشار سنگین اوراق و نرخ بهره بالا، رقابتی جدی با سهام ایجاد کرده و نسبت‌های ارزش‌گذاری مانند P/E را محدود می‌سازد. چهارم، کاهش ارز ترجیحی و محدود شدن یارانه‌هاست که فشار هزینه‌ای را به مصرف و تولید منتقل کرده و انتظارات تورمی را تقویت می‌کند. نهایتاً نزدیک‌سازی نرخ‌های مبنا به سطوح بازار، انتظارات تورمی را تثبیت کرده و ارزش اسمی درآمدها و دارایی‌ها را افزایش می‌دهد.

براساس این گزارش بودجه ۱۴۰۵ به‌جای آنکه رویکردی ضدتورمی داشته باشد، بر افزایش درآمدهای ریالی و جبران کسری تمرکز کرده است. از نرخ‌های پایه ارزی و تعرفه‌ای گرفته تا سیاست‌های انرژی و انتشار اوراق، هر بند بودجه مستقیماً بر صورت‌های مالی شرکت‌ها اثر می‌گذارد. بنابراین لازم است بررسی شود کدام اجزای این بودجه برای بورس فرصت‌ساز هستند، کدام‌ها ریسک می‌آفرینند و چه پیامدهایی برای صنایع و شاخص‌ها خواهند داشت.