چهارشنبه ۸ اسفند ۱۴۰۳
تراموای تهران به عنوان یک سیستم حمل‌ونقل بدون آلودگی فعالیت خود را آغاز کرد، اما در حال حاضر نمیتوان آن را به صزفهارین گزینه دانست. گزارش را بخوانید؛
به گزارش سرمایه فردا، بخش عمده‌ای از آلودگی هوای تهران مربوط به خودروهای فرسوده و استفاده بیش از حد خودروهای شخصی است؛ شهرداری تهران با هدف غلبه بر این چالش به سمت گسترش ناوگان حمل و نقل عمومی رفته که در این رابطه تاکسی و اتوبوس‌های برقی به عنوان جاث در دستور کار قرار گرفته اند. البته دو دستگاه تراموای تهران نیز مورد آزمایش قرار گرفته‌اند که نتیجه آن مثبت شده است قرار شده تا ۴ ماه آینده حدود ۱۶ مسیر دیگر خط اتوبوس مجهز به تراموا شوند.
با توجه به اینکه تراموا وسیله حمل و نقلی است که پیش تر در ایران استفاده نشده و از آنجایی که در برخی مسیر قابلیت بکارگیری ندارند در این گزارش روی موضوع حمل و نقل عمومی به ویژه استفاده از تراموا و خودروهای برقی پرداخته شده است.
اخیراً ۱۸۹ دستگاه اتوبوس برقی، بیش از ۱۷۰۰ دستگاه تاکسی برقی و ۲ رام تراموای چرخ لاستیکی به‌عنوان مد جدید حمل و نقل که در این دوره از مدیریت شهری به ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران اضافه شده‌اند. همچنین با توجه به اینکه در بودجه سال ۱۴۰۴ حدود ۱۶ هزار میلیارد تومان برای خرید اتوبوس، تخصیص یافته است. همچنین بخش مصارف خدمات شهری در سال آینده ۵۰ درصد به حوزه حمل و نقل اضافه شده‌است. آماده‌سازی مسیر حدود ۱۹ کیلومتری خط یک سامانه اتوبوس تندرو در مسیر تهرانپارس، میدان انقلاب و میدان آزادی جهت بهره‌برداری از پروژه ART پیش بینی شده است.
دو تراموای تهران آزمایش شدند، با توجه به اینکه از نوع چرخ و لاستیکی بوده و نیازی به ایجاد زیرساخت‌های ریلی ندارد امکان جایگزینی با بی آر تی خیلی راحت تر دارند. تراموا در تهران خیلی سروصدا کرده اما برخلاف تصور مردم یک سیستم حمل و نقل قدیمی است و به دوران پیش از انقلاب صنعتی یعنی ابتدای قرن نوزدهم برمی‌گردد. درواقع اولین سیستم حمل‌ونقل ریلی شهری و عمومی در دنیا شناخته می‌شود. این سیستم تراموا ابتدا به‌صورت دستی یا با اسب حرکت می‌کرد و بعدها با استفاده از موتورهای دیزلی و درنهایت به‌صورت الکتریکی توسعه پیدا کرد. به‌طور کلی، تحولات عمده تراموا در قرن نوزدهم رخ داد. بسیاری از شهرهای پیشرفته بین سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۱۰، زمانی که خودروها هنوز به‌طور گسترده تولید و استفاده نمی‌شدند سیستم تراموا را در زیرساخت‌های حمل‌ونقل شهری خود گنجاندند.
علیرضا زاکانی شهردار تهران در گفتگو با خبرگزاری ایمنا با اشاره به اینکه ترامواهای چرخ لاستیکی به‌صورت برقی فعالیت دارند، گفت: «نه تنها هیچ‌گونه آلایندگی ندارد، ظرفیت حمل مسافر آنها ۵۰ درصد بیشتر از اتوبوس‌های بی‌آرتی است به همین دلیل جایگزین مناسبی برای برخی مسیرهای اتوبوسرانی در تهران است. به همین دلیل بعد از نهایی شدن جایگزینی اتفاق خواهد افتاد.»
وی افزود: «تراموای چرخ لاستیکی به دلیل اینکه در مسیر بی آر تی حرکت می‌کند عملاً هزینه‌ای برای ایجاد زیرساخت‌ها نیز به شهرداری تحمیل نمی‌کند و می‌توان ان بودجه صرفه جویی شده را در مسیر توسعه نوسازی ناوگان حمل و نقل فرسوده استفاده کرد.»
شهاب‌الدین کرمانشاهی، استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری ایمنا اظهار کرد: هر اقدامی که می‌خواهیم برای حمل و نقل شهری انجام بدهیم باید منافع و هزینه‌ها را در نظر گرفت. درواقع نسبت هزینه برقی سازی حمل و نقل در کشور به صرفه نیست. چراکه در شرایط اقتصادی کشور احتمال اینکه بتوانیم خودروهای برقی در کشور به صورت عمومی استفاده کنیم محدود است. از طرف دیگر ۹۰ درصد انرژی برق کشور به صورت فسیلی تأمین می‌شود و جایگزینی آن با خودروهای برقی هزینه بالایی دارد.
وی افزود: «مدیریت مصرف در شبکه حمل و نقل باید مورد توجه قرار بگیرد. یعنی سفرهای کوتاه‌تر و با وسایل پرسرنشین تر است. تراموا به عنوان یک خودرو پرسرنشین تر می‌تواند وسیله مناسبی باشد. اما مسأله‌ای که وجود دارد این است که در زمینه تعمیر و نگهداری چالش برانگیز است در حالی که تفاوتی با خودروهای برقی ندارد. به ویژه اینکه در شرایط کنونی به تولید خودرو برقی نزدیک ده ام. از طرف دیگر خودرو دیزلی نو انتشار آلودگی بالایی ندارد، اما مشکلی که هم اکنون وجود دارد این است که سن ناوگان خودروهای دیزلی در ایران بسیار بالا است.
این استاد دانشگاه تهران گفت: «در شرایط کنونی برای تولیدکننده‌های ایرانی تولید خودرو برقی پرهزینه است اما برای واردکننده‌ها به صرفه تر است.»
کرمانشاهی تصریح کرد: «در بسیاری از شهرهای توسعه‌یافته، تراموا بخش مهمی از شبکه حمل و نقل شهری است و سهم آن معمولاً بین ۵ تا ۲۰ درصد از کل حمل و نقل عمومی است. در شرایط کنونی، برای ایران تراموای چرخ لاستیکی مانند اتوبوس‌های برقی، اتوبوس‌های گازسوز و حتی اتوبوس دیزلی نو با آلودگی کم می‌تواند در شهر تهران کار برد داشته باشد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، سیستم تراموا معمولاً کوچک‌تر است و بیشتر اتوبوس‌ها یا متروها استفاده می‌شود، البته برخی شهرها شروع به سرمایه‌گذاری در سیستم‌های تراموای مدرن کرده‌اند.»
وی با بیان اینکه تراموا یا هر تکنولوژی دیگری وقتی بدون توجه به شرایط خاص و ویژگی‌های اقتصادی، اجتماعی استفاده شود هزینه بر است؛ گفت: چگونه می‌توان در توسعه حمل و نقل عمومی از آن استفاده کرد در صورتی که یک شبکه یکپارچه در نظر گرفته نشود.»
این استاد شهرسازی تصریح کرد: «تکنولوژی تراموا، در چهارچوب یک سیستم یکپارچه و جامع با سایر جنبه‌های حمل‌ونقل و برنامه‌ریزی شهری قرار ندارد تا بتواند به بهبود واقعی کیفیت خدمات حمل‌ونقل همگانی منجر شود. در برخی از شهرهای ایران، مانند تهران توسعه تراموا مورد توجه قرار گرفته است. واقعیت این است که در شرایط کنونی، تراموای چرخ لاستیکی مانند اتوبوس‌های برقی، اتوبوس‌های گازسوز و اتوبوس‌های با کیفیت دیزلی مزایای بیشتری ندارد.
کرمانشاهی تراموا در مناطق با تراکم بالا و جاهایی که فضای کافی وجود ندارد، توسعه داده می‌شود. گفت: «با این حال توسعه تراموا به دلیل چالش‌های مربوط به نگهداری و هزینه‌های بالا در شرایط فعلی توصیه نمی‌شود. شهرداری تهران گفته عملکرد ترامواها به‌صورت محدود در شبکه‌ها بررسی و کارشناسان می‌توانند نتایج آن را مشاهده کنند. اما مساله تعمیر و نگهداری تراموای تهران در بازه‌های زمانی طولانی، نمایان می‌شود. البته در مقطع کنونی در واقع ابتدا ۳۲ رام ۴ واگن در خط فعال خواهد شد و در نهایت به ۶۲ رام افزایش می‌کند. با این حال باید اولویت یکپارچگی و نوسازی اتوبوس‌های بی آرتی (BRT) داده شود. این سیستم با نوسازی و بهبود زیرساخت‌ها می‌تواند چالش سیستم حمل‌ونقل شهری تهران را حل کند.»
پوریا علیمردانی رئیس سازمان حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران درباره کارکرد تراموا برای استفاده در تمام مسیرهای بی آر تی به خبرگزاری ایمنا گفت: «برنامه‌ای برای تراموا در مسیر شمالی جنوبی تهران نداریم، زیرا قابلیت جایگزینی با بی آرتی را ندارد و شیب مسیر زیاد است، اما جایگزینی در مسیر شرقی و غربی اجرا خواهد شد.»
البته سید جعفر تشکری هاشمی رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درباره نوسازی ناوگان اتوبوسرانی تهران با خودروهای برقی چینی گفته است که «ما اتوبوسی می‌خریم که دو برابر یک اتوبوس دیزلی قیمت دارد، اما در فصل زمستان موتور دیزلی آن را روشن می‌کنیم! اگر این اطلاعات درست باشد، حتماً باید تحقیق بیشتری انجام دهیم و ببینیم که داستان این موتور دیزلی چیست؟» این در حالی است که این اتوبوس‌ها برای سیستم گرمایش یک باک ۴۰ لیتری گازوئیل دارند که در زمستان اگر ۲۴ ساعته فعالیت داشته باشد بازهم حدود ۱۰ درصد از سوخت یک اتوبوس گازوئیلی مصرف می‌کند. البته این اتوبوس‌ها در زمان هوای متعادل کاملاً برقی هستند و همین مساله مزیت آنها برای حمل و نقل شهری تهران محسوب می‌شود.
تمام حقوق برای پایگاه خبری سرمایه فردا محفوظ می باشد کپی برداری از مطالب با ذکر منبع بلامانع می باشد.
سرمایه فردا